Ekonomide koordinasyonun önemi
Tam bir hafta önce (10 Ağustos) piyasalarda yaşanan hareketlilik sektör emekçilerinin hafızalarından kolay kolay çıkacak türden değildi. Öngörülebilirliğin kayboluşu, sisli ortamın artışı, belirsizliğin, akıl tutulmasının fiyatlamalara yön verişi ve tüm bunlar olurken sizin ekran başında çaresizce izleyişiniz tek solukta anlatılacak türden değildi. Umalım ki bir daha yaşanmasın, tecrübe edilmesin.
Gergin ve sorumluluk duygusu ile hareket eden herkesin kendine sorduğu “bu işten nasıl çıkılır?” düşüncesi ile geçen hafta sonunun ardından Pazar gecesi ile birlikte bir dizi önemli ve seri adımları takip ettik. BDDK ile başlayan süreç, Pazartesi sabahı TCMB, devamında ise BİST ve SPK açıklamaları ile devam etti. Ekonominin dört önemli kurumu koordine bir şekilde olan bitene karşı cevapsız kalınmayacağını ve atılacak adımların alet çantalarında olduğunu gösterdiler. Hepimizin özlediği, istediği, yürekten dile getirdiği adımlardı. Ne denli önemli olduklarını da beş iş günü boyunca görmüş olduk.
Bu kısımda parantezi BDDK ve TCMB’nin koordinasyonuna açmak doğru olacaktır. Türk bankacılık sisteminde likidite yaratmanın farklı yolları vardır. Sanılan kadar TCMB fonlaması bankacılık sistemi açısından pay olarak önemli bir yer tutmazken, swap işlemleri hazinelerin TL yaratma süreçlerinde etkilidir. Ağırlıklı olarak bankalarımız yurt dışı ortaklarına döviz verip Türk lirası alırken (Swap), ters işlemi de gerçekleştirirler. Pazar gecesi BDDK’nın hamlesi tam olarak ters işlemi içeriyor. İçeriden dışarıya giden TL’nin azaltılmasına yönelik olan bu hamle (öncelikle yasal özkaynaklarının %50’sini, Çarşamba günü ise %25’ini geçemeyeceklerinin açıklanması) spekülatif atağın önlenmesine yönelik bir çabayı ifade ediyor. Ancak, altını çizmemiz gereken husus, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir süreçten bahsetmediğimiz olmalı. Şu kısım çok önemli; ortada ciddi bir yangın vardı ve tamamen söndürmenin kolay olmadığı ortamda etrafını çevirerek kontrol altına almak ve esen rüzgarla birlikte başka yerlere de sıçramasını engellemek gerekiyordu. Bir yandan spekülatif atağın önü kesilirken, diğer yandan TCMB’nin açıkladığı önlem paketi ile içeride likidite problemi yaşanmasının önüne geçildi. Bir nevi bankalarımıza TCMB tarafından “ben buradayım, TL ve YP likiditenizi benden karşılayın” mesajı verildi. Bu arada, kamuoyunda tartışmaya yeterince fırsat olmadı ama kredi yapılandırmaları ile ilgili düzenleme de nefes aldırıcıydı. Bunların tamamı önemli, çok önemliydi.
Günün sonundaki gelişmelerin özetini yapmak istediğimizde; I) Yapılan hamleler yangının büyümemesi için önemliydi. Dengelenme sürecine ve zaman kazanmaya imkan tanıdı. II) Sorun başlıklarımızı biliyoruz. Gerekli aksiyonları zaman geçirmeden almak gerek ki piyasalarda spekülatif yaklaşımların önünü kesebilelim. III) Koordinasyonun ne denli önemli olduğu bir kez kanıtlandı. Daha hızlı, piyasanın önünde hareket etme kabiliyetimizi artırmak gerekiyor. IV) Para politikası ayarlaması atılan adımların en önemli tamamlayıcısı. Piyasa ile TCMB makasının açılması sürdürülemez. V) Politikada tek eksenden ziyade çeşitlilik yaklaşımı genişletilmeli, öne alınmalı. AB çıpası, iletişim kanalının açık olması sanılanın ötesinde değere sahip.