Ekonomi ne kadar sıçrayacak!
Hükümet bu yıl GSYH'de yüzde 6 daralma bekliyor ya… Gelecek yıl için de yüzde 3.5 büyüme öngörülüyor ya… Demek ki neymiş, diye düşünüyor birileri, "bu yıl yüzde 6 küçülme, seneye yüzde 3.5 büyüme, topla bunları, öyleyse ekonomide 9.5 puanlık bir büyüme veya bir başka ifadeyle sıçrama olacak".
Müthiş, dahiyane, olağanüstü bir yaklaşım; bu hesabı şimdiye kadar yapamayanlar utansın!
Öyle bir hesaplama ki, bugüne kadar yalnızca birkaç kişi bunu görebildi, bu hesabı yapabildi. Biri meslektaşımızdı, kutlarız! Başbakan Yardımcısı Ali Babacan'ı orta vadeli programı açıkladığı basın toplantısında bu sorusuyla nasıl da "sıkıştırdı". Rivayete göre Babacan'ın toplantı sonrasında "Bana böyle şeyler sormayın" dediği ileri sürülüyor ama, Babacan'ın böyle şeyler sormayın, derken "Böyle mantık olmaz" mı demek istediği, yoksa soruyu yanıtlayamadığı için çok rahatsız mı olduğu anlaşılamadı.
Derken… Geçenlerde bir köşe yazısında da bu konu aynı biçimde yer almaz mı!
"…2010 yılı için beklenen büyüme yüzde 3.5 ya da IMF'nin tahmini ile yüzde 3.7. Türkiye buraya 2009 yılındaki yüzde 6 daralmadan sonra ulaşacak. Anlamı, milli gelirde önümüzdeki yıl yaklaşık 9-10 puanlık bir sıçrama yapacak…"
Ankara'da Ulus'ta az sayıda tarihi bina var; birkaç banka. Sonra bu bankalar için yeni genel merkez binaları yapıldı. Sözünü ettiğimiz bu bankanın yeni merkezi de Ulus'ta, Gençlik Parkı'na bakan heybetli bir yapı. Hala bulamadınızsa bir ipucu daha verelim, Hükümet bu bankayı İstanbul'a taşımaya pek hevesli.
Ekonomideki 9-10 puanlık sıçramayla bu bankanın ne ilgisi mi var; olmaz olur mu; 2000 ve 2001 krizi sürecinde bankaların bankası durumundaki bu kuruluşun en tepesinde oturan kişi yazıyor bunları, ekonominin 9-10 puan sıçrayacağını. Ali Babacan bu yazıyı okumuş ve telefona sarılıp, "Yapma be kardeşim, milli gelirde böyle hesaplama olur mu" demiş midir, bilemeyiz tabii ki.
Peki, GSYH böyle hesaplanır mı, yok eğer hesaplanmazsa doğrusu nedir? Gerçek rakamlardan gidelim:
GSYH sabit fiyatlarla 2008 yılında 102 milyar 163 milyon lira olmuştu. Bu yıl yüzde 6 daralma beklendiğine göre, öngörülen rakam 96 milyar 34 milyon lira demektir. 2010 yılındaki büyüme hedefi ne, yüzde 3.5. Ama bu yüzde 3.5, 2009 rakamına göre büyüme. Yani buna göre 2010 yılında GSYH 99 milyar 395 milyon liraya çıkacak.
Bu yılki yüzde 6 düşüş ile 2010'daki yüzde 3.5 büyümeyi toplayanlar, aslında bir anlamda 2010 ile 2008'i karşılaştırmış oluyor. Peki gerçek rakamlara göre durum ne? 2010'daki 99.4 milyarlık GSYH, 2008'deki 102.2 milyara göre hala yüzde 2.7 aşağıda. Nerede 9-10 puanlık sıçrama, söyler misiniz?
Bu rakamlar karmaşık geliyor, daha basit bir örnek verilemez mi, diyenler için, olur daha basit bir örnek verelim:
Örneğin 2008 yılında ekonomi 100 adet ayakkabı üretmiş. Kriz yüzünden 2009 yılındaki ayakkabı üretimi yüzde 20 azalarak 80'e inmiş. 2010'da toparlanma olacak ayakkabı üretimi 2009'a göre yüzde 10 artarak 88'e çıkacak.
Şimdi iki oranı toplayanlara göre ekonomide yüzde 20 daralma artı yüzde 10 büyüme, eşittir 30 puanlık sıçrama var! Oysa 2008'de 100 olan ayakkabı üretimi, 2010'da ancak 88'e çıkıyor, yani halen yüzde 12 aşağıda bulunuyoruz.