Ekmek zammı alt ve orta gelir grubundakileri etkileyecek

Ekmek, alt ve orta gelir grubunun ana gıda maddesi. Şehirleşme sonucu halkın büyük bir bölümü, ekmeği fırınlardan temin etmeye başladı.

Ekmek girdisinde, özellikle mazot, doğalgaz, ulaştırma, kira giderlerinde son zamanlarda önemli artışlar oldu. Bugüne kadar ekmekte fiyat artışını öne çıkarmamak arayışında fırıncılar gramajı düşürerek ekmeği aynı fiyata satar görünüm elde ettiler. Dün Türkiye Fırıncılar Federasyonu Başkanı, maliyetlerdeki artışlar nedeniyle ekmek fiyatlarında kilogram başına, 5.75 TL'yi geçmeyecek şekilde, yüzde 15 civarında artış olacağını açıkladı.

Yüzde 15 ekmek zammı enflasyonu yaklaşık 0.3 puan arttıracak.

Türkiye İstatistik Kurumu’nun aylık enflasyon hesabında, gıda ve alkolsüz içecekler harcamalarının toplam ağırlığı %23.03’tür. Toplam 23.03’ün 0.37 puanı undan, 2.01’i ekmekten gelir.

TÜİK’in 2003 yılı =100 fiyat endeksi tablosuna göre 2017 Eylül ayında buğday unu fiyat endeksi 3.14, Ekmek 4.02. Eylül ayından Haziran 2018’e kadar unda endeks, 3.16, ekmekte 4.50 oldu.

TÜİK’in fiyat belirlemelerine göre un ve ekmek fiyatında son 9 ayda önemli bir değişiklik yok. Ancak fırıncılar ekmek fiyatını belirlerken, un ve diğer girdi fiyatlarının tamamını değerlendiriyorlar.

İllere ve fırınlara göre artış oranı farklılık gösterebiliyor. Bazı illerde daha düşük oranda artış yaşanabilir ancak %15 zam, ekmeğin kilo fiyatını 5.75 TL yükseltiyor.

Halkımız günde 100 gr. ile 800 gr. arasında (ortalama kişi başı 350 - 400 gr.) ekmek tüketiyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nde kişi başı günlük ekmek tüketimi 900 gr.’a kadar çıkıyor.

Geleneksel olarak Türkiye’de bir somun ekmek 350 gr. olurdu. Ekmeğe zam yaparken fiyatı arttırmış görünmemek için somunun ağırlığı 125 gr.a kadar düşürüldü.

TMO’nun 1 somun ekmek 300-350 gr. kabulüne dayalı araştırmasına göre hane başına günde 3,33 ekmek tüketiyoruz. Kişi başı ekmek tüketimimiz ise bir adet ekmeğin çok az altındadır (0,97 adet).

Günlük alınan ekmeklerin ortalama % 2,7’si gününde tüketilemeyerek artmakta, % 1,7’si bayatlamakta ve % 0,4’ü ise tüketilemeyerek küflenmektedir.

Hanelerin toplamda % 93’ü her gün en az bir kere, dörtte biri ise günde en az iki kere ekmek aldığını söylüyor.

Tam ihtiyacı kadar ekmek alan hanelerin oranı % 77,6.. Günlük ihtiyaçtan daha azını alanların oranı ise % 5,5’ten % 7,2’ye yükseldi.

Fırıncılara göre müşterilerin büyük çoğunluğu ekmeğin sıcak ve taze olmasına (% 65) veya iyi pişmesine (% 42,8) dikkat etmekte. Hijyenik şartlarda üretilmesi (% 45,9) ve satılması da (% 25,7) müşteriler tarafından önemsenmekte. Fırıncılara göre müşteriler sertleşmiş ve ufalanan (% 56,4), soğumuş (% 35,4) ve kabuk gevrekliğini kaybetmiş (% 34,6) ekmekleri bayat kabul ediyor..

Hanelerde görüşülen kişiler için sıcak ve taze olması (% 54,6) ile iyi pişmiş olması (% 47,9) ekmek alırken en çok dikkat edilen özellikler.

Ekmeğin hijyenik şartlarda üretilmesi (% 30,5) ve hijyenik şartlarda satılıyor olması (% 24) bunlardan sonra gelmektedir.

Enflasyonu aşağıya çekme çabaları sürerken, ekmek zammı sürpriz oldu.