Eğitimde zengin yoksul farkı 43 kata fırladı

Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) hanehalkı tüketim harcaması verileri, 2015’in gelir dağılımının daha da bozulduğu bir yıl olduğuna işaret ediyor. Açıklanan verilere göre en yüksek gelire sahip yüzde 20’lik grup, diğer grupların hepsiyle arasındaki farkı daha da açtı. 

Araştırmada bu açıdan öne çıkan tesbitler şöyle sıralanabilir: 

• En yüksek yüzde 20’lik gelir grubu içinde yer alan haneler, 2014’te en yoksul yüzde 20’lik dilimdeki hanelerin 4.4 katı harcama yapıyordu. 2015’te en zengin ile en yoksul yüzde 20 arasındaki fark 4.44 katına çıktı. 

• En zengin yüzde 20’lik gelir diliminin diğer gelir grupları ile farkı ise daha da hızlı arttı. En zengin yüzde 20 ile en yoksul 2. yüzde 20’lik gelir diliminde yer alan hanelerin tüketim miktarı arasındaki fark 2.72 kattan 2.91 kata çıktı. Bu grup, en zengin yüzde 20’lik gelir grubu ile arasındaki fark en fazla açılan gelir grubu oldu. 

• En zengin yüzde 20’lik dilim ile orta gelir grubunu ifade eden 3. yüzde 20’lik dilimde yer alan hanelerin tüketimi arasındaki fark 2.09 kattan 2.21 kata çıktı. En zengin yüzde 20 ile üst-orta gelir grubunu temsil eden 4. yüzde 20’lik gelir grubu arasındaki fark ise 1.63 kattan 1.73 kata çıktı. 

• Gelir grupları arasındaki farkın en yüksek olduğu alan eğitim. En zengin yüzde 20’lik dilimde yer alan hanelerin eğitim harcaması, hemen altında yer alan 4. yüzde 20’lik dilimin bile 4.15 katı. Bu fark 3. yüzde 20’lik gelir diliminde 8.04 kata, 2. yüzde 20’lik gelir diliminde 16.07 kata çıkıyor. 

• En zengin yüzde 20’lik dilimde yer alan hanelerin eğitim harcamalarının en yoksul yüzde 20’deki hanelerle farkı ise 43.36 katı buluyor. Üstelik bu fark 2015’te adeta füze gibi artmış. 2014’te 29.41 kat olan fark 2015’te üzerine 13.94 kat daha koyarak rekor düzeye fırlamış. En zengin yüzde 20 ile en yoksul yüzde 20 arasındaki eğitim harcaması uçurumu, TÜİK’in verilerini açıkladığı 2002 yılından bu yana görülen en yüksek düzey. 

• Gelir dağılımındaki bozukluğun eğitime bu derecede katlanarak yansıması, ekonomik ve sosyal açıdan diğer eşitsizliklere göre çok daha önemli. Diğer alanlardaki eşitsizlik bugün yaşanan refah veya sıkıntıyı yansıtıyor. Oysa eğitimdeki eşitsizlik sadece bugünün eşitsizliğini yansıtmakla kalmıyor, gelecekteki eşitsizlik ve yapışkan yoksulluğun da üreticisi oluyor. Eğitimdeki bu eşitsizlik, eşitsizliklerin gelecekte de devamına ve derinleşmesine temel oluşturuyor. 

• Hanehalkı tüketim harcamaları araştırması verilerinin ortaya çıkardığı ilginç ve önemli bir sonuç da 2015’te en zengininden en yoksuluna tüm gelir gruplarının eğitim harcamalarının reel olarak azalmış olması. Eğitim harcamaları 2015’te ortalama yüzde 9.77 gibi ciddi bir daralma yaşadı. En yüksek yüzde 20’lik gelir dilimindeki haneler bile eğitim harcamalarını reel olarak yüzde 3.87 kıstı. Üst-orta gelir grubunu temsil eden 4. yüzde 20’lik gelir dilimindekiler, eğitim harcamalarını reel olarak yüzde 11.53 azalttı. Orta gelir grubu olan 3. yüzde 20’lik dilimin eğitim harcamaları reel olarak yüzde 26.62 düştü. Alt-orta gelir grubu olan 2. yüzde 20’lik gelir diliminin eğitim harcamalarındaki reel düşüş yüzde 31 oldu. Eğitim harcamaları reel olarak en fazla daralan kesim, yüzde 34.79 ile en yoksul yüzde 20’lik gelir dilimi oldu. Toplumun tüm kesimlerinin eğitim harcamasını böylesine kısmak durumunda kalması ise ülkenin geleceği açısından hiç de iyi bir sinyal değil.