Edebiyatı internete taşıyor

İnternet, birçok insan tarafından toplumu edebiyattan uzaklaştırmakla suçlanıyor. Oysa 21. yüzyılın gerçekleri farklı.

Dijitalleşme her sektörü olduğu gibi, eğitim sektörünü de yeniden şekillendiriyor. Öğrenme süreçleri, tasarımı ve materyalleri değişiyor. Eğer yeni nesil, okumak yerine izlemeyi; kitap yerine bilgisayarı tercih ediyorsa; belki de işleri tersine çevirmek ve kitabı onlara götürmenin yollarını bulmak gerekiyor. İşte Vakıf k12 de bu yapıyor.

Vakıf k12, Gürçay Ailesi’nin 2014 yılında kurduğu kar amacı gütmeyen bir sivil toplum kuruluşu. Son yirmi yıldır öğretmen, yönetici ve kurucu olarak eğitim sektöründe çalışmalarına devam eden Kerim Gürçay, son dönemde “21. yüzyılda öğrenme” üzerinde yoğunlaşmış. Vakıf k12 de bu fikrin bir ürünü.

“Öğrenen Ol” sloganı ile yola çıkan Vakıf k12’nin hedefi, internet üzerinde dijital eğitim kaynakları üretmek; eğitime yardım edecek projeler, içerikler geliştirmek.

Vakfın gündeminde dört temel proje var. Hayata geçirilen ilk proje ise, Türk edebiyatını internete taşıyan Edebiyat projesi.

Edebiyat projesi, ortaokul ve lise öğrencilerine ve öğretmenlerine web tabanlı roman analizi ve öğrenim programları sunan bir platform. Platformun hedefi şöyle: “Türk Edebiyatı’nın belli başlı romanlarını merkeze koyarak, bu kitapların daha iyi anlaşılabilmesi için kullanılabilecek bilgiler vermek. Okumayı düşündüğünüz, okumakta olduğunuz veya ileride okumak isteyebileceğiniz romanlarla ilgili tüm önemli bilgileri, tek bir yerde toplamak.”

Türk edebiyatına dair tüm bu bilgilere ulaşmak için www.k12.org.tr adresine girmek yeterli. Burada Orhan Kemal, Sabahattin Ali, Peyami Safa, Sait Faik, Kemal Bilbaşar, Orhan Pamuk, Halikarnas Balıkçısı, Kemal Tahir, Tarık Buğra, Yakup Kadri Karaosmanoğlu gibi Türk edebiyatının en önemli yazarlarının eserlerini incelemek mümkün.

Platformda romanın tanıtımı; etkilendiği edebiyat akımının tanıtıldığı arka planı; özeti ve detaylı özeti; zaman- mekan, kurgu, temalar ve dil kullanımını inceleyen analizi; karakter analizleri; ve edebi kavramların açıklamaları yer alıyor. Ayrıca çalışma kapsamında yararlanılan tüm kaynaklar belirtiliyor.

İnternette benzeri olmayan bu detaylı çalışmanın yazarı Boğaziçi Üniversitesi Tarih Bölümü Mezunu Berk Uralcan.

Sitede şu an Berk Uralcan’ın okuduğu ve incelediği 25 kitap var. Uralcan, bu sayıyı 150’ye çıkarmayı hedefl ediklerini söylüyor. Peki kitaplar nasıl seçiliyor? Edebiyatı dijitale taşımak nasıl mümkün oluyor? Sitenin hedef kitlesi kim? Okumaktan çok seyretmeyi tercih eden bir nesli nasıl etkilemeyi planlıyorlar? Tüm bu soruların cevaplarını Berk Uralcan’dan dinledik:

Hedef 150 kitap

“Türk edebiyatını internete taşıma fikri aslında 2009 yılında gündeme gelmişti. İnternette her şeye kolaylıkla ulaşırken, neden edebiyatla ilgili sağlam bir kaynak yok dedik. Kerim Gürçay’ın bu fikri üzerine yıllarca konuştuk. Vakıf k12’nin kurulması ile bu fikri hayata geçirdik. Sitemiz çok yeni hayata geçti. Şu an 25 kitap var. Bu sayının 150’ye çıkmasını hedefl iyoruz. Türk edebiyatının belli başlı tüm romanlarını siteye taşımak istiyoruz. İçerikleri ben hazırlıyorum. Kitapların arka planına dair verdiğimiz bilgilerin kaynaklarını ya da çalışma sırasında yararlandığımız eserlerin kaynaklarını belirtiyoruz. Hedefimiz Türk Edebiyatı’nın belli başlı romanlarını merkeze koyarak, bu kitapların daha iyi anlaşılabilmesi için kullanılabilecek bilgiler vermek.”

Kitap okumayı seven herkese ulaşmak istiyoruz

“Hedef kitlemiz kitap okumayı seven herkes. Aslında bir kitabı baştan sona okuyup, her bir detayını anlamak kolay değil. Her şeyi anladığını sandığında bile ufak detayları kaçırabiliyorsun. Dolayısıyla, bir kitap okuyup da bununla ilgili daha fazla bilgi edinmek isteyen herkes bizim hedef kitlemizi oluşturuyor. Kitapları incelerken hazırladığımız dosyalar, Word belgesi olarak ifade ettiğimizde, yirmi ila kırk sayfa arasında süren dosyalar oluyor. Bunların günümüz internet koşullarında okunmayacağını tahmin ettiğimiz ve kullanıcıların sadece aradıkları bilgilere ulaşabilmelerine imkan tanımaya çalıştığımız için, tüm kitapları önceden belirlediğimiz bölümler ve bunların altındaki sekmeler üzerinden inceliyoruz. ”

Videolar yoluyla kitap okumayana bile ulaşmak mümkün

“Sitede yer alan içeriğin yanı sıra, videolar hazırladık. Youtube’da yayınlanan bu videolarda, kitapların arka planı anlatıyoruz; kitapları farklı imgeler etrafında tartışıyoruz; edebiyat tekniklerini esprili bir biçimde tanımlıyoruz. Video konusu sonradan gündeme geldi, çünkü bugün çok sayıda insan yazı okuyarak bilgi almaktansa, video izleyerek bilgiye ulaşmayı tercih ediyor. Bu sayede aslında normalde kitap okumakla ilgilenmeyecek biri bile, bu videoyu izleyebiliyor.”

Orta vadede okullarla işbirliği hedefliyoruz

“Vakıfk12 kapsamında, Edebiyat platformunun yanı sıra, farklı projeler de gündemimizde yer alıyor. Bunlardan biri Sanal Geziler. Animasyonlar ve drone kullanımları ile insanların sanal geziler yapmaları sağlanacak. Bir diğer proje, Okuma Ağacı projesi. Bu kapsamda 1. sınıftan başlayarak aşama aşama okunabilecek kitapları sitede paylaşacağız. Öte yandan orta vadeli hedeflerimiz arasında okullarla işbirliği var. Okullarla daha entegre çalışmak istiyoruz. Hem öğretmen hem de öğrenciler tarafından kullanılabilecek bir yapıda, okullar için özel çözümler üretebiliriz.”

Romana dair her şey...

“Edebiyat eserleri; tarihi, biyografik, kavramsal ve daha pek çok açıdan karışık eserler olabiliyor. Özellikle roman gibi yoğun bir türü okuduğunuzda, bir metni baştan sona anlayabilmek için bu metnin dışında bilgilere sahip olmanız, ya da bu bilgileri bir şekilde araştırmanız gerekiyor. Günümüzde; bu koşullar sağlandığında bile bir metni gerçekten “tamamen” anlamanın mümkün olup olmadığı sorusu, akademisyenler tarafından yoğun olarak tartışılıyor. Bunun yanı sıra, bir metni daha iyi anlama çabasında internet işleri ciddi oranda basitleştirme imkanı sunuyor. Her türlü romanı anlamak için gereken bilgiler, yapılan hızlı araştırmalar sayesinde rahatlıkla bulunabiliyor. Ancak, bu bilgileri tek bir kaynak üzerinden, roman odaklı olarak sunan Türkçe bir kaynak yok. Biz bu sitede, tüm bu bilgileri kitaplar çevresinde düzenleyerek; okuduğunuz, okuyacağınız veya o anda okumakta olduğunuz kitapla ilgili türlü konuyu belli bir yapı etrafında ele almaya çalışıyoruz ve okuyucular tarafından rahatlıkla kullanılabilen bir kaynak yaratıyoruz.”