e-SMM nedir?
Umut Gökbulut - Kolaysoft Teknoloji Pazarlama Koordinatörü
Dijital medyada devamlı bahsedilen, serbest meslek erbaplarının dilinde ve serbest meslek erbaplarının bağlı bulunduğu STK’lar aracılığıyla ne olduğundan ziyade, uygulamanın nasıl olacağına dair seminerlerin düzenlendiği “e-Serbest Meslek Makbuzu’ (e-SMM) uygulaması nedir sorusunu birlikte cevaplayalım. 300 bine yakın meslek erbabının geçeceği tahmin edilen e-SMM hakkında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) tanımını yapalım. Serbest meslek erbapları tarafından mesleki faaliyetlerine ilişkin tahsilatları için düzenlenen serbest meslek makbuzunun, elektronik ortamda izlenebilmesi amacıyla, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 236’ncı maddesine göre hali hazırda kağıt ortamda düzenlenmekte olan serbest meslek makbuzunun, elektronik belge olarak elektronik ortamda düzenlenmesi, muhatabının talebi doğrultusunda elektronik veya kağıt ortamda iletilebilmesi, elektronik ortamda muhafaza ve ibraz edilebilmesi ve başkanlığa elektronik ortamda raporlanabilmesine ilişkin düzenlemeler bu maddenin konusunu oluşturmaktadır. Bu tebliğde düzenlenen e-SMM, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt serbest meslek makbuzu ile aynı hukuki niteliklere sahiptir. GİB’in tanımını özetleyecek olursak e-SMM yeni bir belge değildir. Kağıt ortamdaki serbest meslek makbuzu ile aynı hukuki geçerliliğe sahip bir belgedir. e-SMM makbuzunu kimler kullanacaktır. GİB, serbest meslek erbabı olup, hukuk, muhasebe, denetim, tıp, mimar, mühendislik vb. alanlarında, vekil, danışman, müşavir, denetçi, bilirkişi, arabulucu, aracı, tabip, mimar, mühendis vb. adlar altında serbest meslek faaliyetinde bulunanların e-SMM mükellefiyeti taşıdıklarını belirtmiştir.
e-SMM kullanım yöntemleri nelerdir?
GİB e-SMM gönderimi için 3 yöntemi desteklemektedir. Mükellef bu yöntemlerden sadece bir tanesini kullanabilir. Yöntemler hakkında bilginiz olması için özet anlatımlarını yapıyorum.
1) Özel Entegrasyon yöntemi
GİB’in testlerini geçerek Özel Entegratör izni almış firmalar aracılığıyla e-SMM gönderimi yapılan bir uygulamadır. Bu yöntem işletmelere VİP hizmet sunar. Mükellef adına mühürleme, zaman damgası ile damgalama, saklama ve raporlama işlemini yapar. Serbest meslek erbabının yanında ve işlerini kolaylaştıran bir yapıya sahiptir.
2) e-SMM Portal yöntemi
GİB’in ücretsiz uygulamasıdır. Tüm işlemler manuel olarak işler. E-smm kendi mali mührünüzle mühürler, kendi zaman damganızla damgalar ve saklama işlemi sizin tarafınızdan yapılır. GİB saklama ve mühürleme ve damgalama işlemi yapmaz.
3) Bilgi İşlem Sisteminin Entegrasyonu Yöntemi: Bu uygulama işletmelere maliyet ve istihdam getiren bir uygulamadır. GİB Özel entegratör firmadan talep ettiği tüm adımları (sertifikalar, veri merkezi, FKM, engine vb.) bu yöntemde de olmasını ister.
e-SMM ne zaman geçilmelidir?
Gönüllülük esasına dayalı olarak ve teknolojinin getirdiği kolaylıkları yaşamak adına dilediğiniz zaman e-SMM uygulamasına geçebilirsiniz. GİB bu konuda; Serbest meslek erbabı olup, hukuk, muhasebe, denetim, tıp, mimar, mühendislik vb. alanlarında, vekil, danışman, müşavir, denetçi, bilirkişi, arabulucu, aracı, tabip, mimar, mühendis vb. adlar altında serbest meslek faaliyetinde bulunanlardan; 1/7/2019 tarihine, e-SMM uygulamasına dahil olmaları ve bu tarihlerden itibaren serbest meslek makbuzu belgelerini e-SMM olarak düzenlemeleri zorunludur. e-SMM avantajlarına baktığımızda; e-smm uygulaması dijital ortamda yapıldığı için kağıt, basım, arşiv gibi yükleri üzerinizden alır. Arşivinize tek tıkla ulaşarak geçmişe dönük e-SMM kolayca ulaşırsınız. e-SMM uygulaması kağıt tüketimine ihtiyaç duymadığı için çevrecidir.
e-SMM başvuru süreci nasıldır ve geçmenin maliyeti nedir?
TÜBİTAK’tan Mali Mührü gelmiş olan veya dijital imzaya sahip olan meslek erbabı 2 adımda e-SMM aktivasyonunu gerçekleştirir. Birinci adımı GİB’e online başvuru, ikinci adım ise dijital imza/mali mühür ile başvurunun onaylanmasıdır. Evet, geldik en merak edilen soruya. e-SMM’ye geçmenin maliyeti nedir? e-SMM geçiş bir maliyet kalemi değil, tasarruf sağlama aracıdır. Burada öncelikle olmazsa olmaz birincil maliyet, dijital imza ücretidir ve 80 TL + KDV’dir. Mali Mühür kullanmak isteyenler için Mali Mühür Ücreti kurumların özelliklerine göre 270 TL + KDV veya 170 TL + KDV’dir. İkincil maliyet ise, çalıştığınız yönteme göre değişir. Burada özellikle özel entegratörler ile çalışmanın maliyeti üzerinde duracağım. Özel entegratörlerde, kendi aralarında farklı maliyetler çıkarmaktadır. Örneğin giriş ücreti, entegrasyon ücreti, portal kullanım ücreti ve kontör ücreti gibi maliyetler karşınıza gelebilir.
e-SMM uygulamasına geçmeden önce öğrenmemiz gereken tanımlar nelerdir?
- Mali Mühür: Tüzel firmaların Elektronik kaşesi olarak tanımlayabiliriz. Kamu Sertifikasyon Merkezi'nin web sitesi üzerinden başvurusu yapılır. TÜBİTAK tarafından üretilir. Tüzel firmaların e-fatura başvurusu için gerekmektedir.
- e-İmza: Şahıslara verilen elektronik imzadır. Elektronik Sertifika Hizmet Sağlayıcılardan temin edilebilir. Şahıs firmaları e-İmza ile e-Fatura başvurularını yapabilirler.
- HSM: Hardware Security Module’un kısaltılmış halidir. GİB’in lisanslı entegratörleri faturaları mühürlemek için kullanır. Dakikada binlerce fatura kolaylıkla mühürlenmiş olur.
- Zaman Damgası: 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu'na göre zaman damgası; bir elektronik verinin, üretildiği, değiştirildiği, gönderildiği, alındığı ve / veya kaydedildiği zamanın tespit edilmesi amacıyla, elektronik sertifika hizmet sağlayıcısı tarafından elektronik imzayla doğrulanan kaydını, ifade etmektedir.