e-Sigorta’da Şifre Kolaylığı
Aylık prim ve hizmet belgesinin Sosyal Güvenlik Kurumu'na (SGK) e-Sigorta kanalıyla gönderilebilmesi için, işveren veya yetkili kişiler tarafından usulüne uygun olarak doldurulmuş ve imzalanmış e-Sigorta Hizmetleri İnternet Kullanıcı Kodu ve Kullanıcı Şifresi Başvuru Formu ile SGK’nın ilgili ünitesine başvurulması ve işveren veya yetkili kişiler tarafından e-Sigorta Sözleşmesi'nin imzalanması gerekmektedir.
İşveren haricindeki kişilerce e-Sigorta hizmetleri internet kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi başvurusunun yapılabilmesi ve/veya e-Sigorta sözleşmesinin imzalanabilmesi için, işveren vekili veya işvereni temsil ve ilzama yetkili olunması ya da işveren adına; SGK'ya her türlü başvuruyu yapmaya, SGK ile her türlü sözleşmeyi imzalamaya, SGK’dan her türlü belgeyi teslim almaya ve SGK’ya her türlü belgeyi vermeye yetkili olunduğuna veya e-Sigorta hizmetleri internet kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi başvurusu yapmaya, e-Sigorta sözleşmesi imzalamaya, kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi teslim almaya, SGK’ya e-Sigorta kanalıyla aylık prim ve hizmet belgesi göndermeye yetkili olunduğuna dair özel vekâletname bulunması icap etmektedir. Dolayısıyla, belirtilen hususların yer almadığı özel vekâletnameler ile e-Sigorta hizmetleri internet kullanıcı kodu ve kullanıcı şifresi başvurusunda bulunulması veya e-Sigorta sözleşmesinin imzalanması mümkün bulunmamaktadır.
Şifre zarfının tesliminden önce, iki nüsha olarak düzenlenen e-Sigorta sözleşmesinin, SGK yetkilisi ile işveren veya yetkili kişiler tarafından imzalanmış olması gerekmektedir.
Bu tip işlemler özellikle vekalet verilerek yapılmaktadır. Tüzel kişi işverenlerinin yetki verilmesini talep ettikleri kullanıcıları tarafından, e-Sigorta sözleşmesinin imzalanması ve vekâletnamenin aslının veya noter onaylı suretinin ibraz edilmesine rağmen ayrıca başvuru formunda işverenin imzası olmaması durumunda e-sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin vekil tayin edilen kişilere bazı SGM’ ler tarafından verilmediği bilinmekteydi.
SGK tarafından 22.05.2015 tarihinde yayınlanan genel yazıda bu problem çözümlenmiş ve mağduriyet giderilmiştir. Buna göre gerçek kişi işverenlerin yetki verilmesini talep ettikleri kullanıcılarda olduğu gibi tüzel kişi işverenlerinin yetki verilmesini talep ettiği kullanıcılar tarafından da, e-sigorta sözleşmesinin imzalanması ve vekâletnamenin aslının veya noter onaylı suretinin ibraz edilmesine rağmen ayrıca başvuru formunda işverenin imzası olmaması durumunda da kullanıcı kodu ve şifresi verileceği belirtilmiştir.
***
İşveren vekili iş güvencesinden faydalanamaz
İş Kanuna göre; işveren adına hareket eden ve işin, işyerinin ve işletmenin yönetiminde görev alan kimselere işveren vekili denir.
İş güvencesinden yararlanamayacak işveren vekilleri her şeyden önce, işletmenin bütününü sevk ve idare eden işveren vekilleri ile yardımcıları olduğuna göre, işletmenin tümünü yöneten genel müdürler ile yardımcıları iş güvencesi hükümlerinden yararlanamayacaktır. Ancak belirtelim ki, işyerinde genel müdür veya genel müdür yardımcısı unvanının kullanılması tek başına iş güvencesi kapsamı dışında bulunma sonucunu doğurmaz. Önemli olan, kendisine temsil yetkisi verilip verilmediği ve işletmenin bütününü yönetip yönetmediğidir; bu hususta kişinin görev tanımı ve konumuna bakmak gerekir.
İş güvencesinden yararlanamayacak işveren vekillerinin ikinci grubunu, işletmenin değil de işyerinin bütününü yöneten ve işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan işveren vekilleridir. Buna göre, işletmenin bütününü sevk ve idare edenler, başka bir şart aranmaksızın işveren vekili sayılırken; işletmenin değil de işyerinin bütününü sevk ve idare edenlerin 18’nci madde anlamında işveren vekili sayılabilmesi için ilave olarak, işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisini haiz olması şartı aranır. İşyerinin tümünü sevk ve idare ile işçiyi işe alma ve işten çıkarma yetkisi katlanmış olarak, birlikte aranır. Bu işyeri işletmeye bağlı bir işyeri de olabilir.
Dolayısıyla bir banka şubesi müdürü ile fabrika müdürü, işyerini sevk ve idare etmekle beraber, özgür iradesi ile işçi alma ve işten çıkarma yetkisi yoksa İş Kanunu’nun 18’nci maddesi anlamında işveren vekili sayılmaz. İş güvencesinden yararlanır.
Aynı şekilde, işe alma ve işten çıkarma yetkisi bulunan insan kaynakları müdürü ile personel müdürü, işyerinin tümünü yönetmediğinden iş güvencesi hükümlerinden yararlanabilecektir.
Ancak işletmeye bağlı bir işyerinde, bu işyerinin tümünü sevk ve idare eden, ayrıca işe alma ve işten çıkarma yetkisi olan işçi, iş güvencesi hükümlerinden yararlanamaz.