e-kitapta multivizyon
Kitabı, kağıttan ekrana taşıdılar. Yetmedi. Şimdi içine video, ses, link koyuyorlar. Kitabı sadece okumuyorsunuz artık: Konulara uygun çoklu ortamlı desteğiniz de var.
İnternet "çıktığından" bu yana, gazete-dergi-kitap yayıncılığı ha babam yeniden tanımlanıyor. E-kitap, tanımı daha da değiştirdi. iPad türü tableter, yine değiştirdi. Tanımlar değişmeye devam edecek. Yayıncılık, buna ayak uyduracak.
e-kitaba video eklemek, "her" kitap için mümkün değil. Yapıt, bir miktar belgesele yakınsa pratik olur. Örneğin, ABD'de Kennedy-Nixon dönemine (1960'lar 70'ler) dair romanımsı-belgeselimsi 896 sayfalık bir kitabın ("Nixonland") "-e" biçimine 27 tv haber videosu eklediler. O döneme ait haberleri, kitabı okurken tıklayıp izliyorsunuz. Bunu yapan Simon&Schuster yayınevi, daha ortalıkta iPad yokken, e-kitap işinin önemini anlamıştı. Sitesinde bir kitap "tanıtım" video dükkanı açmıştı.
Şöyle: Simon&Schuster, yayınlamayı uygun bulduğu kitaba dair bir de tanıtım videosu sunuyordu. Bu video, tıpkı film tanıtımı ("gelecek program") gibi, okunacak yapıta dair heves ve beklenti yaratmak üzere "konulu film gibi" olarak hazırlanmıştı. Videoyu beğenenler, kitabı da alacaktı. Şimdi yayınevi bu sistemi, e-kitaplarına "yerleştiriyor."
Benzer bir yerleştirme yapan: Penguin. Kağıt baskı kitaplarına yapamadığını, e-kitaplarına yapıyor. Çok satan yazarlardan Ken Follett'in bir eserine ("Pillars of the Earth") çoklu ortam "katarak" zenginleştirdi. Kağıdından okumak yerine, e-kitabından okumak daha cazip hale geldi.
Başka bir örnek: Hachette. O da aynı şeyi yapıyor.
Bu durumda, "herkes" benzer işler yapmaya başlayınca, haydaaaa, farklı bir şey yapmak için yeniden düşün, taşın, uygula... Bu inovasyon zor iş vallaha!
Ama çare yok... Çünkü Amerikan Pew araştırma şirketi anketine göre, Kasım 2011'de Amerikan halkının yüzde 17'si e-kitap okuyormuş. Bu oran Şubat 2012'de yüzde 21 olmuş. Eh, şimdi Mayıs bitti. Acaba daha kaça çıktı?
Yani, "orada" bu e-kitap işi verimli bir maden. Çünkü, Pew'a göre, e-kitap okuyanların yüzde 88'i ayrıca kağıt baskı kitap da alıyor. "İnternet, kitabı ve kitapçıyı öldürecek" şablonuna inananlara ithaf olunur bu veri.
Elbette e-kitabı satın almak ve okumaya başlamak, yaşamı elektronik hale gelmiş bir millete daha kolay: Tıkla, bir iki dakikada e-kitap, okuma cihazına gelsin. Burada kritik nokta: Tabletlerde e-kitap, çoklu ortamla destekli. Sadece e-kitap okutan özel cihazlarda değil. Onlar, kısa sürede geride kalacak.
Orhan Pamuk'un 7 romanını Random House e-kitap olarak yayınlandı. Ama bunlar çoklu ortamlı değil. Oysa, Masumiyet Müzesi, hele de "müzesi" de açıldığından bu yana, zenginleştirilmiş e-kitap olmayı ne kadar müthiş hak ediyor.
Bir diğer küresel yazarımız Elif Şafak ise yayıncılığın e-hali için, "Teknolojiye katiyyen sırt çevirmem ama tamamen onun tutsağı olmak da istemem. Çünkü ne kayıtsızlık doğru bence, ne de kendini tamamen ona kaptırmak" demişti.