e-Fatura ve e-Defterle ilgili sıkça sorulan sorular

e-Fatura ve e-Deftere geçiş zorunluluğu kriteri olan brüt satış hasılatı nedir?

e-Fatura ve e-Deftere geçişle ilgili kriterlerden birisi de brüt satış hasılatı tutarıdır. Yasal düzenleme gereği, brüt satış hasılatı tutarına bağlı olarak bazı mükellefler 2016 yılı başında e-Defter ve e-Fatura uygulaması kapsamına gireceklerdir. Belirlenen sınır 10 milyon liradır. 2014 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 milyon lira ve üzerinde olanlar önümüzdeki yıl başından itibaren uygulamaların kapsamında olacaktır. Brüt satış hasılatlarının hesaplanmasında, gelir tablosunda yer alan bütün satışları gösteren brüt satış hasılatı dikkate alınacaktır. Dolayısıyla brüt satış hasılatı tutarının hesaplanmasında, örneğin faaliyet geliri / faaliyet dışı gelir gibi bir ayırım yoktur. Bütün hasılat dikkate alınarak e-Defter ve e-Fatura uygulamsası zorunluluğu kapsamına girilip girilmediğine bakılacaktır.

Yıllara yaygın inşaat işleri yapanlarda brüt satış hasılatı nedir?

Gelir Vergisi Kanunu düzenlemeleri gereği, yıllara sari inşaat işlerinden elde edilen gelir işin bittiği yıl kesin olarak tespit edilmekte ve tamamı o yılın geliri sayılarak vergilendirilmektedir. Bu çerçevede örneğin 2011 yılında başlayıp 2014 yılında biten bir inşaat işini yapan şirketin bu işten elde ettiği gelirin tamamı 2014 yılı geliri olarak vergilendirilmektedir. Böyle bir örnekte, şirketin 2011-2013 yılları brüt satış hasılatı sıfır, 2014 yılı hasılat tutarı ise çok büyük olabilmektedir. e-Defter ve e-Fatura uygulaması zorunluluğu kapsamına girilip girilmediğinin tespitinde, yıllara sari inşaat işi yapanlar için özel bir düzenleme yoktur. Özetlenen genel düzenleme gereği, 2014 hesap dönemi kâr zarar tablosuna bakılacak ve burada yer alan brüt satış hasılatı tutarına bağlı olarak kapsamda olup olunmadığı belirlenecektir.

e-Fatura uygulamasında fatura düzenleme süresi nedir?

e-fatura asıl olarak kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahiptir.  Dolayısıyla Vergi Usul Kanunu’nda belirlenmiş yasal süreler içerisinde e-Fatura düzenlenmesi gerekir. Bu süre de mal veya hizmet tesliminden itibaren yedi gündür.  Ticari hayatın günlük işleyişinde işletmeler zaman zaman daha uzun süreler geçtikten sonra fatura düzenleyebilmektedir. Teknik açıdan e-Fatura uygulamasında yedi günden daha eski tarihlere fatura düzemesi engellenmemiştir. Ancak teknik olarak bir engel olmaması durumu Kanun'da belirlenmiş yedi gün süresine uyulmasına gerek olmadığı anlamına gelmez. Geçmişe dönük düzenlenen faturalarla ilgili olarak cezai yaptırım riski olduğunu akıldan çıkarmamak gerekir.

e-Fatura uygulamasında fatura ne zaman resmi olarak "düzenlenmiş" sayılır?

Vergi Usul Kanunu’na göre faturanın, malın teslimi veya hizmetin yapıldığı tarihten itibaren azami yedi gün içinde düzenlenmesi gerekir. Bu kural e-fatura için de geçerlidir. Faturanın hukuken ne zaman düzenlenmiş sayılacağı açık değildir. Kâğıt fatura düzenleyen bir işletme faturayı zamanında düzenlese ancak karşı işletmeye göndermeyip işletme kasaında tutsa fatura düzenlenmiş sayılır mı, bu tartışılabilir.  e-Faturada da sorunun cevabı hemen hemen aynıdır. Ancak konu biraz daha teknik bir konudur. Burada da faturanın ne zaman düzenlenmiş sayılacağı tartışmaya açıktır. e-Faturalar elektronik ortamda oluşturulup elektronik mali mühür ile imzalanan dosyalardır. Satıcının e-Faturayı oluşturup elektronik olarak imzalaması ile faturanın resmi olarak düzenlenmiş sayılıp sayılmacağı kâğıt faturada olduğu gibi tartışmalıdır. Faturanın öncelikle Gelir İdaresi Başkanlığına ve sonrasında müşteriye başarıyla iletilmesinin, faturanın resmi olarak düzenlenmiş sayılması için gerekli olduğu iddia edilebilir. Kağıt faturada faturanın düzenlenmesi ve müşteriye verilmesi ayrı fiziki süreçlerdir. Ancak e-Fatura uygulamasında elektronik ortamda düzenlenen fatura eğer GİB'in şematron kontrollerinden geçemeyen (dolayısıyla müşteriye iletilemeyen) bir fatura ise bu faturanın geçersiz olduğundan bahisle aslında hiç düzenlenmemiş sayılacağı gündeme gelebilir. Bu nedenle, olası risklere karşılık mümkünse e-Faturaların başarıyla müşteriye iletildikten sonra resmiyet kazandığını kabul eden bir pozisyon almakta yarar vardır.

Mal sevkiyatlarında bedelsiz e-Fatura düzenlenebilir mi?

Fatura, satılan mal veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı tutarı göstermek üzere, malı satan veya işi yapan tarafından müşteriye verilen ticari bir belgedir. Vergi Usul Kanunu faturayı bu şekilde tanımlıyor. Bu tanıma göre, bedelsiz fatura düzenlenmesi esas olarak söz konusu olmaz. Bununla birlikte bazı durumlarda yasal ve idari düzenlemeler bunu zorunlu kılabilir. Bazı durumlarda da şirket iç uygulamaları bedelsiz fatura düzenlenmesini fiili olarak zorlayabilir. Gelir İdaresi böyle durumlarda şirketlerin bedelsiz fatura düzenlemesinin mümkün olduğunu söylüyor.

Konuyla ilgili olarak verilen bir özelgede, serbest bölgede bulunan işyerinden bir diğer serbest bölgede bulunan işyerine hammadde ve malzeme sevkiyatı yapacak bir şirkete, bu işlem için sevk irsaliyesi düzenlenmesi gerektiği, fatura düzenleme zorunluluğu bulunmadığı, bu sevkiyat için serbest bölgeler mevzuatı gereğince fatura düzenlenmesinin gerekmesi durumunda; e-Fatura sistemini kullanarak bedelsiz fatura düzenlenmesi ve e-Faturanın açıklama kısmına sevk irsaliyesinin tarih ve sayısı ile işlemin hammadde ve/veya malzeme sevkiyatı olduğuna ilişkin şerh düşülmesinin mümkün bulunduğu belirtilmiştir. (Bakınız 29.09.2015 tarih ve 253 sayılı özelge.)

Gelen bütün faturaları kayıtlarıma almak zorunda mıyım?

Şirketinize gelen bir faturaya çeşitli gerekçelerle itiraz edebilirsiniz. Bu çerçevede faturayı reddedebilirsiniz. Gerçekte gelen faturada malın cinsiyle, bedeliyle veya fatura tutarıyla ilgili bir itirazınız varsa ve bu sorunu karşılıklı görüşerek usulüne uygun olarak çözemiyorsanız, sizden beklenen kural olarak faturayı kayıtlara almak ve hukuki süreci başlatmaktır. Sonuçta da mahkeme kararına göre gerekiyorsa düzeltmeler yapılır. Ancak itiraz konusu her zaman yukarıda söylendiği gibi olmayabilir. Örneğin hiç mal veya hizmet almadığınız bir işletmeden size e-Fatura gelebilir. Size böyle bir e-Fatura gelirse bu faturayı kayıtlara alıp almamak konusunda tereddüt yaşıyor olabilirsiniz. 

Yakın zamanda verilmiş bir özelgede e-Faturanın alıcı ve satıcı tarafından kayıtlara alınması gerektiği, taraflar arasında uyuşmazlık sonuçlanıncaya kadar bu faturanın kayıtlara alınmasında bir engel olmadığı belirtilmiştir. 

Bu tür faturaları kayıtlara almaya bir engel bence de yoktur. Ancak bu tür durumlarda firma avukatlarının görüşünü almakta da yarar vardır. Nitekim hiç tanımadığınız, herhangi bir ticari münasebetinizin olmadığı, herhangi bir hizmet almadığınız bir firmadan gelen e-Faturayı kayıtlarınıza almanızın hukuki açından ne gibi olumsuzluklara yol açabileceğinin detaylı şekilde değerlendirilmesinde yarar vardır.