Dünyayı prospektüsüne uygun kullanmadık
Harvard Üniversitesi’nden Prof. Dr. Avi Loeb, “Milyarlarca yıl sonra güneş okyanusları yakıp kül edecek. Yumurtaları tek sepete koymamalıyız, insan türünün, floranın ve faunanın genetik özdeş kopyalarını yaratıp bu kopyaları farklı üslere, yıldızlara yollamalıyız” diyor.
Loeb’e göre uzayda üs kurmak için yeteri kadar zamanımız yok, zira insanlık tüm bu çözümleri gerçekleştiremeden kendi kendine verdiği zararlar yüzünden türünün sonunu getirecek. Max Weber türümüzün sonunu, kararları rasyonel olmayan, insanın getireceğinden korkuyordu. Depremlerin ekonomiye etkisi tahmini 100 milyar dolarla ifade ediliyor, hangi irade böyle bir riski yönetmez.
Türümüze inancını kaybetmiş bilim insanlarından biri de Stephen Hawking, ‘kendi yarattığımız kıyametin olası habercisi olarak nükleer savaş, küresel ısınma ve genetiğiyle oynanmış virüslere’ dikkat çekmişti. Kısa ömrümüz hepsine tanıklık etti. Ortak nokta, insan türüne olan güvensizlik. Charles Dickens’in dediği gibi, “Zamanların hem en iyisi hem de en kötüsüydü, bilgeliğin ve aptallığın çağıydı, her şeye sahiptik, hiçbir şeyimiz yoktu.”
Medeniyet tarımının üzerinden 12 bin yıl geçti. Doymak, ısınmak için çıktığımız yolda sahip olduğumuz tüm konformist unsurlar çökmek üzere. Gezegen, insan türünün gördüğü en eşsiz eser, prospektüsünü okumadan hunharca kullandık, doz aşımından zehirlendik. Depremler, gezegenin 4,5 milyar yıllık ömrünün rutin devinimlerinden. Öksürüyor, gaz çıkarıyor, kıtaların yerini değiştiriyor, türlerin ona zarar verdiğini düşündüğünde yok ediyor.
Steve Jobs’un dediği gibi “Daha iyileri için çürük elmalardan vazgeçiyor.” Dinozorlar yaşasaydı insan türü olamazdı, aslolan dünya gerisi teferruat. Prof. Dr. Ahmet Ercan Türkiye’nin depremde en güvenli illerini açıkladı. Karaman, Rize, Şırnak, Kastamonu, Antalya bazıları. Kastamonu’nun Bozkurt ilçesinde 2021’de yaşanan sel felaketinde 97 kişi hayatını kaybetti. Rize cennetten bir köşe, 15 Temmuz 2021’de sel felaketiyle güne uyandı, 6 kişiyi kaybettik, olağan dışı yağışlar yüzünden kimse başını yastığa rahat koyamıyor. 2022’de Antalya’nın Kumluca ilçesindeki selde seralar büyük zarar gördü. Konya’da obruk sayısı 2 bine çıktı.
Depremde korunaklı olanlar selde güvensiz, selde iyi olanlar, kuraklıktan mustarip. Havası iyi olanlar verimsiz. Köyde kendi besinimizi üretebileceğimizi sanıyoruz, iklim değişikliği, maliyetler müsaade etmiyor, köyler güvenli sanıyoruz değil, felaket her yere ulaşıyor. Ekonomi ve Barış Enstitüsü tarafından açıklanan “Küresel Barış Endeksi 2023” yayınlandı. “Huzur” çeşitli faktörlerle ölçülüyor. Türkiye güvenli ülkeler sıralamasında 88’inci sırada, pek iç açıcı değil.
Modern dünyanın destansı mutluluklarına uymayan gelişmeler zihinlerimize, dünyanın en güvenli yeri anne karnını özletecek kadar endişe ve hüzün yüklüyor. Ocak ayı meteorolojik kuraklık endeksi yayınlandı, depremle gelen yağış, kar da kuraklığa çare olmadı. Depremin sarstığı tarımı kuraklık tepetaklak edebilir.
Üretim sorunları Türkiye’nin gıda güvencesi ve bulunurluğunu etkileyecek noktaya gelebilir. Rusya şimdiden ihracata kota koydu, kara kıştan sonra kara yaz yolda. 11 ilin tarımsal altyapısı zor durumda, gıda fiyatları bahara hızla yükselebilir. Velhasıl, coğrafyanın kaderinde keder yüklü kahır, pare pare, akılla inşa edilmeyen bilimle yükselmeyen hiçbir ev / şehir / tarla artık güvenli değil.