Dünyaya meydan okumak

Türkiye'nin dünyada oyun kuran, yöneten ülkelerden biri olmasını çok isterim. Bunun olabileceğine de inanırım. Neticesinde dünyanın merkezindeyiz ve yüzyıllar boyunca bölgeye hükmetmiş bir neslin torunlarıyız. Ancak bu işler o kadar da kolay değil. Otuz sene enflasyon ve devalüasyonlar altında yaşadıktan sonra son on beş yılda yaşanan istikrar ortamının kıymetini biliyorum ama oyun kurabilmek için istikrarın, bütçe dengesinin ve alt yapı yatırımlarının çook fazlasına ihtiyacımız var. Bir başka deyişle bina, yol, köprü, havalimanı yaparak dünyaya kafa tutamazsınız.

Şu sıralar ekonomide riskler arttıkça bunun küresel bir oyun senaryosuna bağlanmaya çalışıldığını görüyoruz. Küresel güçlerin ekonomik açıdan fazla palazlanmamızı istememeleri doğaldır. Bunu önlemek için neler yaptıklarını John Perkins’in Bir Ekonomik Tetikçinin İtirafları kitabında bulabilirsiniz. Ancak Türkiye’nin önümüzdeki dönemde yaşayacağı muhtemel ekonomik sıkıntıları “biz dünyaya meydan okuyorduk, kıskandılar” masalına bağlamak, en hafif deyimiyle popülizmdir.

Basit bir benzetme yapmam gerekirse; kasabanın bir kabadayısı var ve bütün kritik ticari faaliyetleri ya satın almış, ya da haraca bağlamış. Çok güçlü bir silahlı mafya ekibi kurmuş, yani güç kullanarak yerinden etmek mümkün değil. Siz onun ticari ve sosyal etkinliğini azaltacak uzun soluklu fikirler, başka işbirlikleri peşinde koşmak yerine adamın yasakladığı kişilerle gizliden ticaret yapıyorsunuz. Sonra da diyorsunuz ki onu ayağına bastık. Bastın da ekonomik bir tehdit oluşturmadın ki, parasını çaldın.

Türkiye’de on beş senede ekonomi adına yapılan her şey taktik seviyededir, günü kurtarma amaçlıdır Eğer oyun kurmak istiyorsak öncelikle taktik seviyenin bir üstüne, yani "stratejik" seviyeye çıkmamız gerekir. Sonrasında da bir üst sınıfa geçer miyiz, geçirirler mi? Ayrı konu.
Derdimi takip eden tabloda “örneklerle” anlatmaya çalıştım. Nerede olduğumuz görelim diye.