Dünyanın en pahalıları…
Frankfurt Kitap Fuarı’nın son konuk ülkesi Brezilya, yayın dünyasının bu en büyük etkinliğine "Kâğıda Saygı" sloganıyla katılmıştı. Fuarın ana tartışma konusu ise klasik, kâğıda basılı kitapla dünyada son yıllarda giderek yaygınlaşan elektronik kitap arasındaki rekabetin nasıl sonuçlanacağıydı... Tartışmalar, paneller biribirini izledi, gelişmeler o tarihte medyada yer aldı.
Bir selüloz tutkunu olarak benim görüşüm, tabii ki ezelden ebede kâğıttan yana... Ona ve ondan üretilen her şeye (çocukluğumuzda alışverişlerden dönünce düzeltip okumaya çalıştığımız gazeteden yapılmış kesekâğıtları dahil!) saygı duyuyorum...
Bu saygı, benim mütevazı bütçemle sınırlı olarak sevdiğim kitaplarda somutlaşırken kimi basılı kitap tutkunlarında, koleksiyonerlerde doruğa ulaşabiliyor.
Örneğin, dünyanın en pahalı kitabı, 1994'te 30,8 milyon dolara satılıyor. Leonardo da Vinci'nin elyazmalarını bir araya getiren "Codex Leicester" isimli 1500’lü yıllara tarihlenen kitabın halen tek nüshası bulunuyor ve yalnızca 72 sayfa. Satın alan ise Microsoft'un kurucusu Bill Gates...
İkinci sırada 1297 tarihli el yazması Magna Carta yer alıyor. 2007 yılında New York'ta 21.3 milyon dolara satılmış. Yalnızca 17 adet kalan mevcut orijinal kopyalardan birisi.
En pahalı kitaplar listesindeki üçüncü yapıt, 7. yüzyıldan günümüze dek gelebilen Aziz Cuthbert İncili. 2012 senesinde satılmış ve fiyatı tam 14.3 milyon doları bulmuş.
Ve bu hafta yapılan bir müzayedede bundan 373 yıl önce ABD'de basılan bir ilahiler kitabı, 14,2 milyon dolardan alıcı bularak dördüncü sıraya yerleşti.
New York Manhattan'daki Sotheby'de düzenlenen müzayedede 1640 yılında basılan kitap, ABD'li hayırsever ve finansör David Rubenstein tarafından alındı. ABD'ye getirilen ilk matbaayla basılan bin 700 adet ilahiler kitabından (Bay Psalm Book) günümüze sadece 11 adet kalmış. "Kitabı kamuoyuyla paylaşacağını" açıklayan milyarder Rubenstein, eserin müzelerde sergileneceğini bildirmiş.
Sotheby’nin bundan önceki kitap rekoru 11.5 milyon dolar ile John James Audubon’un "Amerika’nın Kuşları" idi ve 2010 yılının Aralık ayında satılmıştı.
Türkiye’ye gelecek olursak, koleksiyon değeri taşıyan imzalı, ilk baskı, nadir Türkçe kitapların fiyatları yaklaşık 5 – 6 bin dolar civarında. Örneğin, nadirkitap.com sitesinde Oğuz Atay’ın yayıncısına imzalı 1971 tarihli “Tutunamayanlar” (2 cilt) isimli romanın fiyatı 12 bin 500 lira olarak gösteriliyor. 1870 tarihli haftada iki defa yayınlanan Teodor Kasap’ın Diyojen mecmuası ise 12 bin lira. 1737 tarihli Naima Tarihi 1. cildinin (Müteferrika baskısı) fiyatı da yine 12 bin lira.
Kitap, kâğıt bir tutku. Bu nedenle bütçeleri uygunsa milyon dolarları veya binlerce liraları gözden çıkarırken hiç üzülmüyorlar onları satın alanlar. O sararmış, hattâ kahverengileşmiş, eprimiş kâğıtları, altın yaldızlı ciltleri okşuyor, sayfaların arasında birikmiş tozların, eskiyen kâğıdın kokusunu ciğerlerine çekiyorlar.
Ve asla o kitapları kütüphanelerinde tek başına bırakmıyor, kitabın dokundukça ve inceledikçe daha da değerleneceğinin farkında olarak sık sık oldukları yerden alıp dokunmanın keyfini yaşıyorlar...
Yani dijital kitaplarda asla yapılamayacak şeyleri yapıyor, tadılamayacak duyguları yaşıyorlar...