Dünyanın en büyük petrol fonu fosilden çekiliyor
Trilyon dolar değerine ulaşan Norges Bankası Yatırım Yönetimi Fonu’nun fosil yakıtlardan çekilme konusundaki önergesi, Norveç Parlamentosu’nda oylanarak, meclisten geçti. Parlamento, fonun 150 petrol ve doğal gaz şirketindeki milyarlarca dolarlık yatırımını, petrol fiyatlarındaki düşüş gerekçesiyle sonlandırdı.
Norveç Hükümeti Küresel Emeklilik Fonu, bugün dünyanın en büyük devlet fonu konumunda. Kuruluş aynı zamanda Petrol Fonu olarak da biliniyor. Fon, 1990 yılında, petrol gelirlerini Norveç ekonomisine kazandırmak amacıyla kuruldu. Norges Bankası Yatırım Yönetimi Fonu, Norveç halkını temsilen fonun sahipliğini yapan Maliye Bakanlığı adına yönetiliyor ve Bakanlık, Norges Bank Yatırım Yönetimi ve mecliste sunulan öneriler uyarınca fonun yatırım stratejisini belirliyor.
Trilyon dolar değerine ulaşan Norges Bankası Yatırım Yönetimi Fonu’nun fosil yakıtlardan çekilme konusundaki önergesi, Norveç Parlamentosu’nda oylanarak, oy birliğiyle meclisten geçti.
Parlamento, fonun 150 petrol ve doğal gaz şirketindeki milyarlarca dolarlık yatırımını, petrol fiyatlarındaki düşüş gerekçesiyle sonlandırdı. Bu doğrultuda, devlet fonunun, kömür şirketlerinden milyarlarca dolarlık yatırımını çekmesine karar verildi. Şirket isimleri henüz dile getirilmese, RWE ve Glencore gibi şirketlerin bu karardan etkilenmesi bekleniyor. Bloomberg’e göre, geri çekilecek yatırım miktarının 5,8 milyar dolar civarında olması bekleniyor. Kömür, petrol ve doğalgazın tamamının devre dışı bırakıldığı durumda ise bu rakamın 13 milyar doların üzerine çıkabilileceği ifade ediliyor. Norveç Parlamentosu, fonun yüzde 2’sine denk gelen 20 milyar doları yenilenebilir kaynaklara yatırmasına izin vermiş durumda. Maliye Bakanlığı tarafından yaptırılan analize göre, küresel yenilenebilir enerji altyapılarının piyasa değerinin 2017 yılında 2,9 trilyon dolardan, 2030’da 4,2 trilyon dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.
Kömürden yatırımlarını çekmiş kurumların aktifleri 8 trilyon $
Ekonomisi petrole dayalı olan Norveç, dünyanın en büyük üçüncü doğalgaz ihracatçısı konumunda. Bir trilyon dolar değerindeki devlet fonu, 9 binin üzerinde şirketin hisselerini elinde tutmanın yanı sıra, dünya genelindeki şirketlerin ortalama yüzde 1,3'ünün sahibi durumunda.
Avrupa ölçeğinde 170’i aşkın üyeyi ve 26 trilyon dolar değerinde portföyün yönetildiği bir yatırımcı grubunu temsil eden İklim Değişikliği Kurumsal Yatırımcı Grubu Genel Müdürü Stephanie Pfeifer “Şu ana kadar kömür sektöründen yatırımlarını çekmiş kurumların aktifleri 8 trilyon doları geçti. 11 trilyon dolarlık varlık yöneten 95 küresel yatırımcı, enerji şirketlerinden beklentisini 2030 yılına kadar kömür kullanımını durdurmaları olarak açıkladı. Petrol ve doğalgaz şirketleri, artan yatırımcı baskısı sebebiyle, stratejilerini Paris Anlaşması'nın hedeflerine cevap verecek şekilde hazırlamalı” yorumlarını yapıyor.
Fosil, yenilenebilir enerji ile rekabet edemez
BNP Paribas Varlık Yönetimi Küresel Sürdürülebilirlik Araştırmaları Küresel Direktörü Mark Lewis ise Önümüzdeki on yılda enerji ekonomisinin konusu, fosil yakıt devlerinin daha ucuza inşa edilen, temiz ve daha hızlı hayata geçen yenilenebilir enerji kaynaklarına akın etmesi olacak. Bu karar, ABD'deki enerji trendlerine paralel olarak, küresel yatırımcıların kömürden vazgeçtiğini gösteriyor’’ diyor.
Lewis’in dikkat çektiği önemli bir diğer konu da, ekonomisi petrol ve doğalgaz fiyatlarındaki düşüş sebebiyle yapısal bir riskte olan Norveç’in, finansmanını kömürden yenilenebilir enerjiye kaydırmasının, finansal bir gerekçeye dayanan rasyonel bir karar olduğu. Lewis şu bilgileri veriyor: “Günümüzde yatırımcıların yalnızca etik ya da sosyal sorumluluk gerekçeleriyle fosil yakıtlardan finansmanlarını çektiği noktanın ötesindeyiz. Bugün, petrol, doğalgaz ve kömür yatırımların yerini rüzgâr ve güneşin alması, rasyonel ve genel geçer bir konu haline geldi. Karşımızdaki gerçek, güneş ve rüzgar yatırımlarının kısa vadeli marjinal maliyetlerinin sıfırlanmasının sermaye fiyatlarını aşağıya çekmesinden ibaret. Son beş yıldır deneyimlediğimiz bu durum, gelecekte de devam edecek.’ Petrol devlerinin, iş modellerini bu uyarı nezdinde ve hızla yeniden değerlendirmeleri gerekiyor. Fosil yakıt endüstrisi; kısa vadede sıfır marjinal maliyete sahip olan ve yatırım maliyetleri hızla düşen; doğa koruma açısından daha temiz olan, iklim değişikliğiyle mücadele ve halk sağlığı konularında katkı sağlayan ve petrol, doğalgaz ve kömür kaynaklarında kendi kendine yeterli olmayan ülkelerin enerji ithalatına bağımlılığını azaltan rüzgar ve güneş gibi alternatif enerji kaynaklarıyla nasıl rekabet edebilir?”
Yakında tüm petrol ve doğalgaz yatırımları riskli hale gelecek
Norveç’in en büyük özel emeklilik kurumu olan KLP, portföyünden kömürü tamamen çıkarttı. KLP Sorumlu Yatırım Direktörü Jeanett Bergan’ın yorumları şöyle: “Oslo’nun bu kararı dünya çapındaki enerji piyasalarını sarsacak. Dünyanın en büyük devlet fonunun, küresel ölçekte hızla artan rüzgâr ve güneş yatırım fırsatlarını sermayesine katması ve kömür yatırımlarından uzaklaşmak istemesi şaşırtıcı değil. KLP’nin 80 milyar dolarlık tutarındaki portföyünde kömür bulunmuyor ve fonun kömürden arındırılması yatırımcılar için artık normalleşiyor. İşin ilginç yanı, Fon'un şu anda en çok ABD'yi etkileyecek şekilde, yaklaşık 150 petrol ve doğalgaz şirketini portföyünden çıkartıyor olması. Çok kısa bir zaman içerisinde, tüm petrol ve doğalgaz yatırımları ‘riskli’ hale gelecek.
“Fosil yakıtlar ekonomik açıdan anlamsızlaşıyor”
Küresel iklim değişikliği konusunda uluslararası ölçekteki kanaat önderlerinden olan Christiana Figueres’in sözleri çok önemli: “Fosil yakıtlara dayalı enerji modeli çekiciliğini yitiriyor ve yatırımcılar paralarını geleceğin teknolojilerine yatırmak istiyor. Depolama teknolojisindeki gelişmeler, dünyanın bol miktardaki yenilenebilir potansiyelinin çarpan etkisiyle büyüyeceğine işaret ediyor. Fosil yakıtlar, toksik nitelikteki hava kirliliğinin ölümcül sağlık etkilerinin fark edilmesiyle birlikte, ekonomik açıdan anlamsızlaşmanın yanı sıra toplum nezdinde geçerliliklerini yitiriyorlar.’ Bugün Norveç'in uzun vadeli düşük petrol fiyatlarındaki finansal korkular sebebiyle verdiği karar, trilyon dolar değerindeki devlet fonunun yön değiştirmesini gözler önüne seriyor. Bu, hükümetlerin ve yatırımcıların dünya çapındaki temiz enerji geleceğine yönelime dair görmeye ihtiyaç duyduğumuz çok önemli bir ipucu. Hem de tam zamanında! İnsanlığın hayatta kalması için enerji sistemlerinin yenilenebilir kaynaklardan inşası gerekiyor.”