Dünyada olmayan iş modeli Türkiye’de tutunca hızlı büyüdü
Gitti Gidiyor online ticaretin sembol şirketlerinden, 9 milyar dolarlık geliriyle sektörün dünya devi eBay’in bir parçası. Türkiye’de uyguladıkları, Gitti Gidiyor içindeki herkese açtıkları ‘cadde konsepti’ dünyada görülen bir model değil. Bir tür Online AVM de denilebilecek modelde ünlü markalardan isimsiz KOBİ’lere değişik bir karışım var. Herkesin burada online mağazası var. Ama Türkiye’de tuttu… Model eBay’e de örnek model oldu. Şirket son 3 yılda, yüzde 40’lar hızında büyüdü… Gitti Gidiyor Genel Müdürü ve TOBB e-ticaret Meclis Başkanı Öget Kantarcı, “Türk markaları online ticaret için daha cesur olabilir, KOBİ’ler ise ilk açılımlarını bizim modelimizle yapabilir” diyor.
Bundan 3 yıl önce, o zaman şirketin genel müdürü olan Gülfem Toygar ve yıllardır arkadaş olan Öget Kantarcı, online ticaret sitesi Gitti Gidiyor’un çalışma şekli ve prensiplerini değiştirme kararı alıyor. Toygar’ın yurt dışına transfer olmasıyla, süreci Öget Kantarcı devam ettiriyor. Bu yeni model çok başarılı oluyor. Büyüme hızı yüzde 45’lere ulaşıyor. Soruyorum: “Normalde Gitti Gidiyor nasıl çalışıyordu?” Kantarcı şöyle özetliyor: “Küçük firmaların ürün sattığı, müşteriden müşteriye ürün satıldığı veya büyük markaların distribütörlerinin toptan dağıtıcıya ürün sattığı bir alışveriş platformuydu. Yurt dışındaki model aslında ağırlıkla böyle… Biz de dedik ki bunu biraz daha değiştirip büyük markaları içeri almamız lazım. İki yıl içerisinde yaklaşık bine yakın markayı entegre ettik. Teknolojik olarak entegrasyonunu sağladık. Hepsi perakende markaları. AVM’lerde gördüğünüz teknolojiden ev alışverişine kadar tüm büyük markalar şu an Gitti Gidiyor’un içerisinde mağazalarını açmış durumda. Son bir senedir trafiğimiz çok yüksek olduğu için, diğer e-ticaret sitelerine de “Gelin bizim trafiğimizden yaralanın, siz de bizim üzerimizden ürün satın” diyebiliyoruz. Bu değişik bir model, daha önce de dünya üzerinde gördüğümüz veya gerçekleşen bir model değil. Ama tuttu ve şu an Türkiye’de e-ticaret sektöründeki firmalarının yüzde 90’ından fazlasının Gitti Gidiyor üzerinde resmi mağazası var. Gitti Gidiyor üzerinden müşterilerine alışveriş yaptırabiliyor. Böylelikle biz ilk sene yüzde 48 büyüdük, ikinci sene yüzde 33 büyüdük. 2017 büyüme tahminimiz yüzde 45…”
45 BİN SATICI VAR
Bugün gelinen noktada sistemin nasıl işlediğini de sorduğumda gerçekten büyük rakamlar ortaya çıkıyor. Öget Kantarcı şu bilgileri veriyor: “Şu an bünyemizde 45 binin üzerinde satıcı var. İş modelimizde belirli kiralar var, küçük ürünler satıyorsanız kira alınmıyor ama büyük entegrasyon yapıyorsanız belli bir reklam kirası alınıyor. Belli özellikler var, o özellikleri satın alabiliyorsunuz. Mesela bizim sayfamızda arama butonu yeri var. P&G ile bir anlaşma yapmıştık. Arama motoruna çocuk bezi yazınca Prima öncelikle sunuluyor. Yani Prima’nın resmi mağazasından özel fiyatlı ürünler müşterinin karşısına çıkıyor. Bunun gibi birçok marka ile çalışıyoruz. Özel çalışma şekilleri ile bunların hepsinin değişik fiyatlandırma şekilleri var. Bir de tabii ki her ürünün her dönem için değişen komisyon oranları var. Bu şekilde bir çalışma sistemimiz var. Ayrıca bu sene bir ilki hayata geçirerek artık biraz daha fazla KOBİ’lere yöneldik. Evet, içimizde 45 bin satıcı var ama bu sene ağırlıklı olarak biz KOBİ’leri dijital dünyayla nasıl tanıştırırız, hatta ilk başta Gitti Gidiyor üzerinden satış yapıp daha sonra eBay’in diğer ülkelerine nasıl e-ihracat yapmalarını sağlayabiliriz gibi konuların üzerine yoğunlaşmaya başladık. Bununla beraber Türkiye’de KOBİ’leri dijitalleştirme amacıyla Vodafone ile bir kampanya başlattık. KOBİ’lerin altyapılarını sağlayacağız, uygulamalarını geliştireceğiz, e-ticaret sayfalarını kuracağız. Gitti Gidiyor üzerinde mağazaları olacak ve aylık 49 lira karşılığında bunların hepsinden yararlanıyor olacaklar. Böylelikle KOBİ’ler Türkiye’de satış yapmaya başlayacak. Bir yandan da eBay’e entegrasyonunun da son anlarına geldik. Burada PayPal’dan kaynaklanan sorunlar var. eBay’ın özel bir anlaşması var biliyorsunuz.”
KOBİ’LERE İHRACAT KAPISI
Bu KOBİ’leri yurt dışına açacak mısınız? diye soruyorum. Öget Kantarcı şöyle yanıtlıyor: “Açacağız ancak önce Türkiye’de antrenmanlarını yapmaları gerekiyor. eBay’de mağazalarını açabilmemiz için firmaların çok düzgün bir şekilde çalışıyor olması gerekiyor. Bir tane deneme yapıyoruz şu anda. eBay içerisinde, perakendenin önde gelen yaklaşık 30-40 markasının bir araya geldiği ‘Buy From Turkey’ adında bir mağaza açtık. O mağaza üzerinden şu anda eBay kullanıcıları Türkiye mağazasından alışveriş yapabilecekler. Bu denemenin ardından bu yılın ikinci yarısı gibi bu hizmetimizi genişletmeyi düşünüyoruz. Tekstil ve ev tekstili ile başlıyoruz. Yine perakendenin önde gelen markaları yer alacak. Ayakkabıcılar da olacak, tekstil firmaları da olacak. Şimdilik böyle başlıyor daha sonra tekstil olmayan ev ürünleri de dahil olabilir. Yavaş yavaş katılım sayısını artırmayı planlıyoruz.”
MOBİLİN MÜTHİŞ YÜKSELİŞİ
Öget Kantarcı ile konuşurken bir daha anladım ki, mobil’deki yükseliş inanılmaz boyutta… Tabii pek çok şeyi mobile taşıyoruz bunun içinde e-ticaret’in de artık önlenemez bir yükselişi var. Modeller artık mobilden çıkmak zorunda. Kantarcı şu bilgileri veriyor:
“Mobil şu anda bizim trafiğimizin yüzde 60’ına kadar ulaştı. Satışlar ise bunun yarısı yani yüzde 35’ler civarı. Yani her geçen gün artıyor.” Uluslararası boyut için soruyorum. “eBay’de ne kadar mesela? Bu Türkiye rakamı değil mi?”… “Evet, bu Türkiye rakamı. eBay’de trafik hemen hemen aynı ancak alışveriş oranı yüzde 50’nin üzerinde. Biz iyi bir orandayız ancak daha gidecek yerimiz var. Burada web üzerinden sunduğunuz alışveriş deneyimini mobile ne kadar doğru aktardığınız çok önemli. Yani siz webe girdiğiniz zaman çok rahat bir şekilde tam ekran üzerinden alışveriş adımlarını takip edip, kredi kartını da çok rahat bir şekilde girip çıkabiliyorsunuz. Mobilde de durumun böyle olması lazım. İkincisi, ödeme sistemlerinin çok daha hızlı çalışıyor olması gerekiyor. Bu yavaşlıkları bizim engelleyip, hızlı hizmet sunmamız lazım” diyor Kantarcı.
‘Perakendede e-ticaret oranı hâlâ yüzde 2’
Öget Kantarcı aynı zamanda TOBB e-Ticaret Meclis Başkanı ona son verileri soruyorum: “Henüz 2016 verileri tam olarak açıklanmadı. Ancak bizim tahminimize göre yüzde 25-30’luk bir büyüme olduğunu düşünüyoruz. En son TÜBİSAD’ın 2015 yılında açıkladığı bir rapor var. Orada da perakendenin büyüklüğünün 13,3 milyar TL olduğu belirtiliyor. Ama bunun içinde seyahat gibi diğer sektör harcamaları yok. Sadece perakende var. Normalde internette dönen bütün hacim ile birlikte bu rakam yüzde 30’a kadar çıkıyor. Tüm online ticaret toplamda 25 milyar TL gibi bir büyüklüğe ulaşıyor”. Sormadan olmuyor, ama konumumuzu bilmemiz gerekiyor: “Bu çok düşük değil mi? Bizim çıtamızda ülkelerde bu ne kadar olmalı?” Kantarcı cevaplıyor: “Şu an gerçek, Türkiye’de perakendede e-ticaret oranı yüzde 2, gelişmekte olan ülkelerde bu oran yüzde 4-5 ortalamalarında. Gelişmiş ülkelerde İngiltere’de yüzde 12, Almanya’da yüzde 10 seviyelerinde.”
'Perakendeciler cesur olmalı’
Yüzde 2’ler çok düşük en azından bir 4-5 olmalıydı oranlarımız. Öget Kantarcı şöyle değerlendiriyor: “E-ticaret oranını yüzde 5’lere getirmemiz gerekiyor. Bu da sadece Gitti Gidiyor’un yüksek büyüme rakamları ile gerçekleşecek bir şey değil. Burada perakendeci ve KOBİ’lerin de dijital dünya ile tanışıp onların da e ticarete katkı vermesi gerekiyor ki bu şekilde yüzde 5’lere 10’lara ulaşabilelim. E-ticareti doğru yapmaya çalışan ve yapmakta olan aslında 1-2 tane firma var. Onun dışındakilerin gerçekten e-ticarette insan kaynakları olarak, altyapı olarak, lojistik olarak çok fazla aşamadan geçmesi gerekiyor…” “Perakendeciler e-ticarete dönüşüm konusunda ağır gidiyor diyebilir miyiz?” diye soruyorum: “Ağır kalıyorlar demekten ziyade biraz daha cesur davranmaları gerekiyor diyebiliriz. E-ticaret ile ilgili ciddi bir yatırım yapmaları gerekiyor ama sadece altyapıya değil. Eğitim de çok önemli, insan kaynağı da çok önemli.”