Dünya yolsuzluğu görüyor ama susuyor

Uluslararası Şeffaflık Örgütü geçtiğimiz günlerde 2016 Küresel Yolsuzluk Barometresi’ni açıkladı. Rapora göre, Avrupa genelinde popülist ve milliyetçi hareketlere verilen destekte gözle görülür bir artış var. Bu artışın farklı ve oldukça karmaşık nedenleri olsa da, temelde sorun aynı noktadan kaynaklanıyor:

Geleneksel demoktratik kurumlar, yani hükümetler, refah ve fırsat eşitliği sağlamakta başarılı olamıyorlar. Bu başarısızlığın nedeni ise yolsuzluk. Avrupa’da insanların büyük bir bölümü, kamu harcamalarının ve kamu politikalarının toplumun tamamını değil, fakat imtiyazlı bir azınlığı kapsadığı görüşünde. Uluslararası Şeffafl ık Örgütü’nün araştırması Avrupa ve Orta Asya’dan 42 ülkeyi kapsıyor. Araştırma kapsamında katılımcılara dört soru sorulmuş: Ülkenizdeki en önemli sorunlar neler? Ülkenizdeki güç gruplarında yolsuzluk yapıldığını düşünüyor musunuz? Hükümetinizin yolsuzlukla mücadelesini yeterli buluyor musunuz? Zengin kişilerin hükümet kararlarında belirleyici bir etkisi var mı? Araştırmaya göre, yolsuzluğun en fazla izlendiği ülkeler Ermenistan, Bosna-Hersek, Litvanya, Moldova, Rusya, Sırbistan ve Ukrayna.

Verilen cevaplarda, yolsuzluk en büyük üç sorundan biri olarak ortaya çıkıyor. Araştırmaya katılanlardan yüzde 53’ü hükümetlerin yolsuzlukla mücadelede başarılı olmadığını belirtiyor. Dünyada yolsuzluğa en çok karışan grupların ise, milletvekilleri ve kamu görevlileri olduğu düşünülüyor.

Araştırma sonuçlarına göre yüzde 45’lik bir kesim yolsuzluğun, dört yıl öncesine göre daha yaygın olduğunu düşünüyor. Katılımcıların sadece yüzde 29’u yolsuzluk konusunda bir iyileşme olduğunu söylüyor.

Bir diğer temel bulgu ise siyasal kutuplaşmanın yolsuzluğa dair algılarda önemli bir rol oynadığı yönünde. Katılımcıların 41’i hükümetleri yolsuzlukla mücadele konusunda başarılı bulurken, yine yüzde 41’lik bir kesim başarısız olduğunu düşünüyor.

Katılımcıların yüzde 62’si, Bakanlar, Başbakanlık ve Cumhurbaşkanlığı kurumu temsilcilerinin yolsuzluğa karıştığını düşünüyor. Bunun yanı sıra, sosyal hizmetlere erişim sırasında ve en temel sosyal hakların kullanımında da yolsuzluk önemli bir sorun ve engel olarak dile getiriliyor. Yolsuzluğun ihbar edilmesine dair verilen cevaplar ise oldukça düşündürücü. Katılımcılar, yolsuzluğu ihbar etme konusunda büyük bir güvensizlik ve umutsuzluk tablosu ortaya koyuyorlar. Öyle ki katılımcıların yüzde 57’si, kendisi için olumsuz sonuçlarından çekinmesi, kanıtlanamayacağını düşünmesi ya da ihbarın yapılacağı kurumların da yolsuzluğun bir parçası olduğunu düşünmesi gibi nedenlerle ihbarda bulunmayacağını belirtiyor.

Umut verici tek sonuç ise toplumun yüzde 60’ının sade vatandaşların yolsuzlukla mücadelede bir fark yaratabileceğini düşünmesi. Uluslararası Şeff afl ık Derneği Başkanı E. Oya Özarslan’ın dediği gibi, yolsuzluk, ekonomiyi yavaşlatan, hukukun güvenirliliğini azaltan, kısıtlı kaynakların kötü kullanımına ve adaletsizliğe yol açan bir sorun.

Yolsuzluğun geleceği yok etmesine izin vermemek gerek.