Dünya ekonomisinde kalp krizi riski

Aslı DEDE

İnsan gökyüzüne baktı, uçan kuşları gördü, o da uçmak istedi. İcat ettiği araçlarla kuşlar gibi özgürce uçabildi. Ancak insanın özgürlük sınırları göç yollarına zarar vererek, kuşların yaşam özgürlüğünü etkiledi. Dünyada her gün 100 binin üzerinde uçak havalanıyor. Her uçuşta kg başına yakılan uçak yakıtı 3,15/kg karbondioksit salınımı yapıyor. İngiltere'de yapılan bir araştırma, küresel ısınmayla uçuş türbülanslarının da arttığını söylüyor. İnsan doğadan esinlenerek ürettiği teknolojiler ile her gün daha da konforlu yaşıyor. Kuşlar gibi uçuyor, köstebekler gibi yerin altından hızla ulaşım sağlıyor. Ve hep daha fazlasını istiyor. Peki, insan ve doğa hakları ve özgürlükleri nerede başlayıp nerede bitiyor?

Krizde olan iklim mi, insanlık mı?

 “İklim Değil İnsanlık Krizi” adlı kitabın yazarı Yapı Kredi Kurumsal İletişim Direktörü Arda Öztaşkın Podcast konuğum oldu. Kitap oldukça etkili bir giriş ile başlıyor. Doğa ve insanı karşılaştıran Öztaşkın “Temel fark doğanın gizli bir ajandası yok ve manipülasyona açık değil” diyor. “Sürdürülebilirlik hedefleri” hızla hayatına giren kurumların gündeminde şu soru var: Nereden ve nasıl başlasak? İşte bu kitap, konuya giriş için bütünsel bakışla kolay anlaşılır bir içerik sunuyor.

İnsan, gezegen, ekonomi ve teknoloji ekseninde sürdürülebilir sağlıklı gelecek üzerine bilgiler ve vizyon veriyor Çözümü zor ve uzak görünen sorunları çoğunlukla görmezden geliriz. Öztaşkın ürkütücü gerçekleri anlatırken çok da ürkütmeden bizi adım atmaya davet ediyor. “Sadece ben yaparsam ne etkisi olur ki?” sorusunun cevabını alıyoruz.

Ekonomiyi kelebekler mi kurtaracak?

 İklim krizinin etkilerini hayvanlar bizden daha iyi okuyor. Hayatta kalmak için göç ediyorlar. Kelebekler yaşam alanlarını yaklaşık 114 km kuzeye kaydırdı. Sorunu yaratan insan ise çözümü sürekli erteliyor. Gezegenin ve ekonominin geleceğini, insanın “doğa hakları”nı tanıması belirleyecek. Belçika Parlamentosu 22 Şubat 2024’te yaptğı Ceza Kanunu düzenlemesiyle ekokırım suçunu ulusal ve uluslararası düzeyde tanıyan ilk Avrupa ülkesi oldu. “Ekokırım suçu” çevreye ağır ve uzun vadeli zarar verme ihtimali yüksek fiiller olarak tanımlanıyor.

Kapitalizm güncelleniyor mu?

Kitabın sunuş yazısında Yekta Kopan “Çevresel, ekonomik ve sosyal damarları tıkanan dünyamız insan kaynaklı bir kalp krizi geçirebilir, acil müdehale lazım” diyor. Dünya ekonomisi, uzun zamandır görmezden geldiği krizin riskini azaltmak için geç de olsa çalışmalarını hızlandırdı. Kitabın “İş Dünyası ve Ekonomi” bölümü, Blockrock CEO’su Larry Fink’in şu sözü ile başlıyor: “Sürdürülebilirliğe çevreci olduğumuz için değil, kapitalist olduğumuz ve müşterilerimize güvendiğimiz için odaklanıyoruz. Bu, şirketlerin ekonominin geçirmekte olduğu büyük değişiklikler için işlerini nasıl ayarladıklarını anlamayı gerektiriyor.”