Dünya ekonomisinde belirsizlik ne boyutlarda gelişiyor?
Küresel demokratik karar verme mekanizmalarının belirsiz kalan ufku ile bu karmaşık yapının ortaya çıkardığı ekonomik sonuçlar çoğunlukla dağınıklık ve yüksek endişe içeriyor. Gelecek 12 ayın tablosuna şöyle bir göz atalım:
i. Amerika’da Donald Trump’ın zaferi,
ii. İtalyan hükümetinin yolsuzluğu ve anayasal reforma ilişkin referandum,
iii. Fransa Cumhurbaşkanlığı’nda Marine Le Pen’in kazanması,
iv. Artan göç karşıtlığı ile bir arada yürütülen euro karşıtlığının öne çıktığı bir partinin Almanya’da ana muhalefet lideri olması.
v. Brezilya’da gelişen olağandışı yolsuzlukların ardından gelen uzun keskin müzmin durgunluk, vi. Rusya-Ukrayna gerginliği,
vii. Güney Çin denizindeki akseri gerginlik,
viii. Suriye’de süren çarpışmalar,
ix. Irak’daki askeri operasyonlar,
x. Küresel boyut kazanan terör.
Steven J. Davis (“An Index of Global Economic Policy Uncertainty” Ekim 2016) oldukça güncel makalesinde, dünya ekonomik politikalarıyla ilgili kapsamlı haber taraması yapıyor. 12 bin haber başlığını tarayıp, bunları GEPU başlığı altında nicel boyuta taşıyan derin bir araştırmaya imza atıyor. Araştırma beş farklı boyutta ilerliyor.
İlk olarak gazete haberleri bazlı hisse senedi piyasalarındaki belirsizliklerine bir endeks kimliği kazandırıyor.
Oluşan bu GEPU endeksi, beklendiği gibi davranıyor ve bildiğimiz VIX piyasa volatilite endeksiyle yüksek eşgüdüm içinde kalıyor. İkincisi küresel sistemik kriz sonrası öne çıkan sözlü yönlendirmeleri ve Bej kitap gibi açıklayıcı notların etkilerini değerlendiriyor. Üçüncüsü sağ ve sol eğilimli gazetelerin GEPU endeksiyle uyumsuzluğunu tarıyor. Dördüncüsü yüksek politika belirsizliklerinin hisse senedi piyasasına olan etkilerini ölçüyor. Beşincisi de GEPU endeksine Pazar bulmaya çalışmak oluyor. Bloomberg, FRED, Haver ve Reuters; banka, hedge fon, reel sektör şirketi ve politikacı taleplerini karşılamak için GEPU endeksini yayınlarının içine dahil etmek zorunda kalıyor. Grafikteki GEPU endeksinde şu krizler ve olağanüstü durumlara yer veriliyor:
1. Asya ve Rusya finansal krizini,
2. 9/11 saldırısını,
3. Irak işgalini,
4. Küresel sistemik krizin başlangıcını,
5. Avrupa borç krizini,
6. Göç krizi ve Çin korkusu,
7. Brexit.
İngiltere’nin AB’den ayrılacak olması finansal belirsizliği, Ortadoğu ile sınırlı kalmayan Suriye ve Irak topraklarındaki savaş ise küresel politik kargaşayı tırmandırıyor. ABD seçimlerini, Çin’in küçülmesini, FED’in faiz kararlarını, göç dalgalarını düşündüğümüzde dünyanın ekonomik geleceğine şüpheyle bakmadan edemiyor insan.
