Dünya ekonomisinde 2012'den bazı notlar

2012 dünya ekonomisi konusunda uzmanların yaptığı değerlendirmelere baktığımızda, krizin beşinci yılında, büyük korku yaşanan "Euro bölgesinde" beklenenin olmadı. Buna Avrupa Merkez Bankası'nın kararlarının borç sorununu yumuşatması yol açtı. Amerika'da ise kısmen daha sağlam bir ekonomik tablo ortaya çıktı. Son yılların gözde ülkeleri BRİC'te ise önemli bir büyüme gerilemesi yaşandı. Ama bütün dünya için "Belenenden daha iyi bir yıl" olduğu belirtiliyor.     

Ekonomik krizin 5. Yılından sonra dünya ekonomisi açısından uzmanlar kısmi bir iyileşmenin mümkün olduğundan söz ediyorlar. Bunda önemli etkenin Avrupa Merkez Bankası Başkanı Dragi'nin uyguladığı "Ne olursa alırım" politikası etken olduğu belirtiliyor. Bunun sorucunda Euro bölgesinde yaşanan ve "Euro bölgesinde dağılma korkusu" yaratan "Yoğun borçlanma" sorununun yumuşamasına neden olmasını sağlandı. 2012'nin önemli kazanımı bu olduğu kabul ediliyor.

ABD açısından konuya baktığımızda "Kısmen daha sağlam" bir tablo ile karşılaşıyoruz. İşsizliğin düşmesine, konut piyasasının canlandığına tanık oluyoruz. Ancak, iyileşme hala zayıf. Uzun dönem işsizler hala fazla ve ihracat pazarlarındaki gerilemeler devam ediyor. Buna karşılık The Economist'in yıl sonunda yayınladığı endekste 2007 yılı 100 alındığında Gelişmiş Ülkeler içersinde sadece Amerika 105 ile artış göstermiş olan ülke durumunda.

2012 Gelişmekte olan ülkeler açısından "Büyümede gerilemelerin" yaşandığı bir yıl oldu. Çin borsasında inişli çıkışlı bir dönem yaşandı. Dünyanın son yıllardaki gözde ülkeleri olan BRİC ülkelerinde de bir durgunluk yaşandı. BRİC içersinde son yıllarda önemli performansa sahip olan Brezilya büyümesi bile yüzde 2'de kaldı. Diğer üç ülkenin büyümeleri de yüzde 0-2 bandında seyretti.

2012'de "Karanlık ve korkulu" bir yıl yaşanırken yatırımcılar yıldan memnun kaldılar. Bunda, Avrupa'nın, "Korkulan"ın dışında  "Sakin" yaşanması neden oldu. AB'de düşen faizler ve paranın çoğalmasına ve elinde para tutanların menkul kıymetlere yönelmesine yol açtı. Bunun ardından faizler yeniden yükselişe geçerken, önümüzdeki dönemde yükselmenin süreceği tahminleri uzmanlarca ortaya konuldu. Uzmanlara göre, bu başka sorunlara neden olabilecek sonuçlar getirebilecek. Bankalar kazanırken, menkul kıymetler yatırımcısı kaybedecek. Daha önce de sıkça tekrarladığım gibi iktisat politikaları hiçbir zaman herkesi güldürmez, kimileri kazanırken, kimileri kaybeder…

2012'nin bir başka gelişmesi 2001 DOHA ROUND'unun tarihe gömülmesi oldu. Bunun yerine çok sayıda artan Bölgesel Serbest Ticaret anlaşmaları yer aldı. 1990'larda sayıları sadece 70 olan STA'ların sayısı 2012 yılı sonunda 300'e ulaşmış durumda.

Buna karşın ne AB-ABD arasında, ne de ABD-Asya ülke grupları arasında bir STA imzalanmış değil. ABD'de azalan ihracat nedeniyle, bu alanda STA'ların ele alınması tartışmaları başladı.

STA'ların sayılarının artmasının sonuçlarına bakarsak OECD'nin 55, STA üzerinde tarım sektörü konusunda yaptığı araştırmada son on yılda, yüzde 68'den yüzde 87'ye yükseldiği sonucunu ortaya çıkardı. Araştırma STA'ları imzalayan Gelişmekte Olan Ülkeler ise gümrüksüzlük oranı yüzde 28'den yüzde 92'ye yükseldiği sonucunu veriyor. Buna, ülkelerin birbirlerini 10-15 yıl yoklamalarının ardından ulaşılırken, şeker ve süt ürünlerinin hep kapsam dışı bırakıldığına tanık oluyoruz.

Dünya Ticaret Örgütü'nün 70 , STA üzerinde yaptığı araştırmada ise bunlardan 58'inde tarife dışı engellerin olduğu belirtiliyor. DTÖ, STA'larda ürün adı için akreditasyon aradı, ama hep adı konulmamış engellerle karşılaştı.

ABD'nin resmi tarım örgütü USDA 2012 yılında STA'ların dış ticareti artırmaya etkisi konusunda bir araştırma yaptı. Buna göre, 1975-2005 yılları arasında gerekli "ihtiyaç" faktörü bir kenara bırakılırsa, STA'ların "Gıda" ihracatında etkisi büyük değil. Uzmanlar bu sonucu "Gıda ürünlerinin giderek ulusal Hükümetlerin elinde bir koz haline gelmesi" olarak tanımlıyor.

Bütün bunlar STA'ların beklendiği kadar uluslar arası ticareti "Tam serbestleştirmediğini" tarımsal ticarette güçlü şirket kuralını daha fazla hale diretir hale geldiğini ortaya koyuyor.

2012 yılıyla ilgili dünya ekonomisiyle ilgili bazı uzman görüşlerini de içeren notlar bunlar…