Döviz ve enflasyon
Bir yanda döviz fiyatları, öte yanda enflasyon artışa geçti. İşin kötüsü döviz fiyatı artınca enflasyon, enflasyon artınca döviz fiyatı artıyor.
Ekim ayında, bir ayda, Tüketici fiyat endeksinin yüzde 2.08 oranında arttığı, yıllık artışın yüzde 11.90’a ulaştığı açıklandı.
Tüketici fiyat endeksindeki artış, enflasyonun göstergesi. Ekim ayında enflasyonun yüzde 12’ye yaklaştığını gören Merkez Bankası, 2017 yılı enflasyon tahminini yüzde 8,7'den yüzde 9,8'e çıkardı. Daha önce açıkladığı 2017 enflasyon tahminine 1.1 puan, 2018 tahminine 0.6 puan ekleme yaptı.
Ayşe hanım teyzemi en çok ilgilendiren gıda ve alkolsüz içecekler sepetinde ülke genelinde fiyat artışı yüzde 12.74 oranında.
Ulaştırmada fiyat artışı gıdadaki artışın önüne geçti. Ulaştırma harcamalarında yıllık artış yüzde 16.79 oldu. Ülke genelinde tüketim harcamalarında gıdanın payı yüzde 21.77, ulaştırmanın payı yüzde 16.31 oranında.
Giyim ve ayakkabıda da yıllık artış yüksek yüzde 11.42 oldu.
Tüketici fiyatlarının artışının arkasında üretici fiyatları artışı var. Ekim ayı itibariyle üretici fiyatları artışı yüzde 17.28 oranında. Üretici fiyatı yüzde 17.8 artınca, onun uzantısı olarak tüketici fiyatı yüzde 11.90 artıyor. Üretici fiyatı sonunda mutlaka tüketici fiyatına yansır. Açık anlatımıyla talep yetersizliğinden henüz tüketici fiyatına yansıyamayan üretici fiyatları gelecek için büyük risk oluşturuyor.
Üretici fiyatlarında yıllık genel artış yüzde 17.28 ama onun gerisinde imalat sanayinde yıllık artış daha da yüksek yüzde 18.86 oranında.
Enflasyon tartışmalarında daha önceleri işlenmiş gıda ürünleri fiyatlarındaki artışın etkili olduğu tartışılırdı. Ekim ayı itibariyle işlenmiş gıda ürünlerindeki artış sadece yüzde 7.42. Hem üretici fiyatlarındaki hem tüketici fiyatlarındaki artışının çok gerisinde.
Türkiye İstatistik Kurumu, fiyat artışlarında kontrolü zor olan sektörleri ayıklayarak özel kapsamlı enflasyon göstergeleri düzenliyor.
Bunlardan, en çok izlenen gösterge olan, enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, tütün ve altın hariç tüketici fiyatları artış göstergesine göre yıllık artış yüzde 11.82'ye yükseldi.
Özetle görülüyor ki bizde şu günlerdeki enflasyon, talep enflasyonu değil, maliyet enflasyonu. Maliyetleri artıran döviz fiyatındaki tırmanış. Tarım ve sanayi üretiminde ithal girdi payının yüksekliği nedeniyle döviz fiyatı artınca enflasyon yükseliyor. Enflasyon yükseldikçe döviz fiyatı artıyor.
Dövizin ve enflasyonun birbirine bağımlı olarak tırmanışını engellemek için ekonomi politikalarında radikal (sarsıcı) değişikliklere ihtiyacımız var.