Döviz tutanın 6 aylık kaybı: 400 milyar TL

Bankalardaki döviz hesapla­rında son aylarda çözülmeye rağmen 165.5 milyar dolar tuta­rında döviz bulunuyor. Kurlarda yılbaşından bu yana yaşanan artış yüzde 9.4. Eğer bu döviz yılbaşın­da TL mevduata geçseydi tasarruf sahipleri geçen sürede 400 milyar TL daha fazla gelir elde edebilirdi.

Tasarruf sahipleri oldukça zor­lu bir süreçten geçiyor. Parasını enflasyondan korumak için hangi yatırım aracına yönlendireceğini bir türlü kestiremiyor.

Yılbaşın­dan bu yana tüm yatırım araçla­rı yatırımcısını üzmüş durumda. Borsa İstanbul’da BIST 100 En­deksi her ne kadar bu yıl yüzde 40 yükselse de çok sayıda hisse hem endeks hem de enflasyon artışı­nı yakalamayı başaramadı.

Hisse senedi riskli bir yatırım aracı ol­ması nedeniyle geniş kitleler ta­rafından tercih edilmiyor.

Tür­kiye Sermaye Piyasaları Birliği (TSPD) verilerine göre, haziran ayı itibarıyla yurtiçi yerleşiklerin toplam tasarruf tutarı 25 trilyon 294 milyar TL seviyesinde. Bu tutarın 9 trilyon 244 milyar TL’si mevduat hesaplarında, 5 trilyon 398 milyar TL’si Döviz Tevdiat Hesapları’nda (DTH), 3 trilyon 574 milyar TL’si ise pay senetle­rinden oluşuyor. Yani toplam ta­sarruflar içerisinde hisse senedi­nin payı sadece yüzde 14.13.

Yerli yatırımcı riski sevmiyor

Türk Lirası ve döviz mevdu­atlar toplam tasarrufların yüzde 57.88’ini oluşturuyor. Başka bir ifadeyle Türkiye’de yatırımcılar riskli varlıklardan ziyade sabit getirili enstrümanları tercih edi­yor. Ancak onlar için de durum pek iç açıcı değil. Son yıllarda kurlardaki artıştan olumlu etki­lenen döviz yatırımcısı açısından bu yıl pek iyi geçmiyor.

Geçen yıl yapılan seçimlerle ekonomi yö­netiminin değişmesi ve seri fa­iz artışlarına gitmesi Türk Lirası mevduatı diğer yatırım araçları içerisinde öne çıkardı. Kur Koru­malı Mevduat (KKM) hesapların­dan dönüşleri cazip kılmaya yö­nelik atılan adımlar ve kurlarda önemli bir hareket olmaması TL mevduata geçişleri hızlandırdı.

TL mevduata geçiş hızlandı

Hazine ve Maliye Bakanı Meh­met Şimşek’in verdiği bilgiye gö­re, 7 Haziran itibarıyla brüt re­zervler 146.2 milyar dolara, swap hariç net rezervler 6 milyar dola­ra yükseldi. Swap hariç net re­zervlerde nisan başından bu ya­na artış 71.5 milyar dolara ulaştı. Kur Korumalı Mevduat (KKM) stoku 2023 yılı ağustos ayına gö­re yüzde 38.4 azaldı, 1.3 trilyon TL düşüş gerçekleşti. TL mev­duatların toplam içindeki pa­yı 16.8 puan artarken, KKM’nin payı 12.9 puan ve yabancı para mevduatların payı 3.8 puan azal­dı.

Merkez Bankası’nın döviz re­zervindeki artış ekonomi yöneti­minin elini olası kur ataklarına karşı güçlendirirken enflasyon­la mücadelede kur yönlü baskıla­rı kontrol altına almalarını sağlı­yor. Tablo böyle olunca da döviz tutanların beklediği yukarı yön­lü hareketler bir türlü gerçekleş­miyor. Özellikle yerel seçimler öncesinde sosyal medyada yayı­lan ‘seçim sonrası kur patlaya­cak’ spekülasyonlarına inanıp döviz alanlar ellerindeki dövizi geri sattıkları söyleniyor.

Döviz miktarı %7.5 artabilirdi

Şimdi gelelim döviz yatırım­cısının bu yılki muhasebesine. Yılbaşında bankalarda 176.1 mil­yar dolar olan döviz hesaplarının büyüklüğü yerel seçimlere yöne­lik spekülasyonların etkisiyle 22 Mart’ta 186 milyar dolar sınırına dayandı.

Ancak o tarihten itiba­ren bankalardaki döviz hesapla­rında hızlı bir erime oldu ve 7 Ha­ziran itibarıyla söz konusu tutar 165.5 milyar dolara indi. Yani 2.5 ayda döviz hesaplarında 20 mil­yar doların üzerinde çözülme ya­şandı. Son açıklanan 165.5 milyar dolarlık dövizin yılbaşından bu yana hesaplarda tutulduğu var­sayımına göre, bu hesap sahiple­ri kurda yaşanan yüzde 9.4’lük ar­tıştan dolayı TL bazında 458 mil­yar TL kazandı.

Fakat söz konusu dövizler eğer TL mevduatta de­ğerlendirilseydi 6 ayda ortalama yüzde 27 getiri karşılığı 859 mil­yar TL faiz geliri elde edecekler­di. Yani TL mevduat yerine dö­vizde kalmayı tercih edenlerin kaybı yaklaşık 400 milyar TL se­viyesinde. Başka bir hesaplama­ya göre, yılbaşında elindeki dövi­zi satıp TL mevduata yatıranlar bugün tekrar dövize geçseler he­saplarındaki döviz miktarı yüzde 7.5 daha fazla olacaktı.