Döviz giriş çıkışı-kur ilişkisi bir kez daha yaşandı

Yurtdışında yerleşiklerin ya da kısaca yabancıların 2018 yılında gerçekleştirdikleri hisse senedi ve devlet iç borçlanma senetleri alım satımları belli oldu.

Yabancılar, 2018 yılını net 1.8 milyar dolarlık çıkışla kapattılar. Hisse senedi ve devlet iç borçlanma senedinde neredeyse aynı düzeyde çıkış gerçekleşti. Yabancılar geçen yıl 904 milyon dolarlık hisse senedi, 906 milyon dolarlık da devlet iç borçlanma senedi sattılar. Bu sayılar, alım-satım tutarının netini gösteriyor.

Bir süre önce 2018 yılı başından 21 Aralık gününe kadar olan dönemin verilerini aktarmış ve bu dönem boyunca 1.3 milyar dolarlık net çıkış olduğunu belirtmiştik. Aralık ayının son haftasındaki net çıkışla birlikte yılın tümü sayılabilecek dönemin tutarı 1.8 milyar dolara ulaştı. 2018’in tümü diyemeyiz, çünkü aktardığımız bu tutar içinde 31 Aralık gününün gerçekleşmesi bulunmuyor. 31 Aralık’taki işlem tutarı, bu yılın ilk haftasına ait verilerde görünüyor.

Daha önceki yıllarda yıllık bazda iki kez çıkış yaşanmıştı. 2015 yılı 8.8 milyar dolarlık çıkışla ilk sırada. Yabancılar 2008 yılında da 4.2 milyar dolarlık satış yapmıştı. 2018, çıkış gerçekleşen üçüncü yıl oldu.

Bu arada 2017 yılında 10.7 milyar dolarlık bir giriş olduğunu da hatırlatalım.

Dişliler yağlanıyor

Yurtdışında yerleşiklerin hisse senedi ve DİBS alım satımı yoluyla getirdiği ya da götürdüğü döviz Türkiye’nin toplam döviz hareketi içinde hiç önemli bir yere sahip değil. Ama bu dövizin miktarı kadar bir de verdiği mesaj da önemli.

Yabancıların Türk menkul kıymetlerine ilgi duyarak alım yapmaları Türkiye’ye karşı bir anlamda olumlu bir bakış sergilendiğini gösteriyor. Ya da tersi oluyor.

Kaldı ki bu dövizin “dişlileri yağlamak” gibi bir işlevi de var. Hisse senedi ve DİBS yoluyla döviz gelmesi hem psikolojik bir rahatlık sağlıyor ve piyasalarda tansiyonu düşürüyor, hem de piyasadaki döviz talebinin bir ölçüde de olsa karşılanmasına yardımcı oluyor.

Giriş çıkışla dövizin paralelliği

Yabancının döviz getirmesi ya da götürmesi ile döviz kuru arasında ters yönlü belirgin bir paralellik oluşuyor.

Yabancı yatırımcıların döviz getirdiği dönemlerde döviz kuru düşük seyrediyor, satış yapılıp döviz götürüldüğünde ise kurun yükseldiği dikkati çekiyor. Grafiğimizde bu durumu çok açık bir biçimde gözleme şansına sahibiz.

Aslında biraz “yumurta-tavuk” durumu da yok değil. Yabancının döviz getirdiği dönemlerde kurun düştüğü ya da tersinin yaşandığı söylenebileceği gibi, kurun durumuna göre yabancının pozisyon aldığı da dile getirilebilir. Döviz kurunun daha durağan seyretmesi yabancıyı Türkiye’de menkul kıymet yatırımına yöneltiyor olabilir. Ama değişmeyen gerçek şu; yurtdışında yerleşiklerin getirdiği ya da götürdüğü dövizle kur arasında belirgin bir ilişki var.

Dolar kurunun eylül ayında zirveye çıktıktan sonra gerilemeye başlamasıyla yabancının net alıcı duruma geçmesi dikkat çekici. Bu eğilimin aralık ayında bozulduğu gözleniyor. Ama hemen belirtmekte yarar var, aralık ayındaki net satış tümüyle son haftadaki 471 milyon dolarlık DİBS satışından kaynaklandı.

2019’un ilk haftası çıkış var

Yeni yılın ilk haftası çıkışla başladı. Yurtdışında yerleşikler işgünü olarak 31 Aralık ile 2, 3 ve 4 Ocak günlerini kapsayan geçen hafta 184.8 milyon dolarlık net çıkış gerçekleştirdiler.

Bu tutarın 101.5 milyon doları devlet iç borçlanma senedinden, 83.3 milyon doları ise hisse senedinden oluştu.