Dönüşüm balon oldu
Ukrayna Rusya savaşı nedeniyle geçtiğimiz yıl AB’li yetkililer tarafından önerilen “duş almama, daha çok giyinme” gibi ilginç enerji tasarrufu tedbirleri meyvelerini verdi, yüzde 18 tasarruf sağlandı. AB Enerji Bakanları Konseyi bu yıl da tasarruf tedbirlerine devam dedi.
Metanı azaltacak yem
Avustralya’daki dünyanın ilk karbon nötr hayvan çiftliği Jigs Farm emisyonlarını dengeleyemiyor. Hayvan çiftliklerinde başlangıçta yaratılan karbon nört halinin sürdürülebilir olmadığı ortaya çıktı. Sulak alanlar ve yaban hayat koridorlarıyla biyoçeşitliliği korumaya çalışan çiftliğin kuruluşunda dikilen ağaçların karbon nötrleme özelliği “azalan getiriler yasası” gereği giderek düştü.
Birincil Endüstriler İklim Sorunları Merkezi metanı yüzde 80 azaltabilecek deniz yosunundan inek yemi, nitrat katkı maddeleri gibi çeşitli gaz azaltıcı yem alternatifleri üzerinde çalışıyor. Sığırlara maske de yolda. Syngenta Maersk’in eko teslimatıyla karbon ayak izini düşürecek. Lojistik devi Maersk 2024’den itibaren küresel karbon ayak izinin yüzde 3’ünden sorumlu operasyonlarında biyoyakıt kullanmaya başladı.
Kore helal ticarete göz dikti
Güney Kore film, müzik endüstrisi, gastronomi derken şimdi de dünyanın “helal güç merkezi” olmaya aday. Malezya’daki dünyanın en büyük Uluslararası Helal Fuarı MIHAS’a deniz yosunundan hijyenik pedler, sığır eti, noodle gibi ürünlerle katıldı.
Güney Kore Tarım, Orman ve Köy İşleri Bakanına göre “helal ticaret” Kore için bir fırsat, yatırım yapmak isteyen girişimcilere destekler “kaz gelecek yerden tavuk esirgenmez” kıvamında. New Culture şirketinin ürettiği dünyanın ilk hayvansal olmayan kazein proteini ABD Gıda ve İlaç İdaresi FDA tarafından onaylandı.
Hayvansal hiçbir hammadde kullanılmadan üretilen kazein proteini sütle aynı tada, dokuya ve işlevselliğe sahip, karbon ayak izi neredeyse sıfır. Son yıllarda tüm markalar çevre dostu, tüm ambalajlar biyobozunur. Gerçekte öyle mi? AB “çevre dostu, geri dönüşüm” ifadelerinin kanıtla desteklenmediği sürece yasaklanması gerektiğini düşünüyor. Fransa yüksek düzeyde kirletici ürünlere “zorunlu karbon etiketi” uygulamasını başlattı.
İstilacı balonlarla mücadeleye tam destek
Tarım ve Orman Bakanlığı iklim değişikliği kaynaklı popülasyonu artan istilacı deniz türleriyle mücadele için balon balığı avcılık desteğini yüzde 100 diğer istilacı türlerde yüzde 400 artırdı.
Desteklemeler sayesinde 183 bin ton balon balığı yakalanırken 14 milyon yeni istilacının denizlere girmesi engellendi. Sucul istilacılar sıcaklık nedeniyle hızlı çoğalıyor, gözlerini Karadeniz’e dikmiş durumdalar. Balon balıkları da dönüşüyor. Girişimcilere ücretsiz dağıtılıyor. Çanta, ayakkabı yanında ilaç sanayiinde de kullanılıyor.
Peynir altı suyundan altın
Bilimin etkin çabalarıyla geri dönüşüm altın çağını yaşamaya aday. Dönüşü olmayan bir tek Cemal Safi’nin “dönüşü olmayan gidişin olsun” şiiri kaldı. Her şey bir şeye dönüşüyor. Advanced’de yayınlanan bir çalışmaya göre peynir altı suyundaki protein lifleriyle metalden yapılmış telefon ve bilgisayarlardaki saf altın geri dönüştürüldü.
2023 yılında 61,3 milyon elektronik atık üretildi. Kilolarca altın demek, altına hücum. Bilim insanları “Endüstriyel Modernite Endeksi” oluşturdu. Endekse göre bir ülkenin kendisini dönüştürme yeteneği sadece finansal güçle olmuyor. İklim felaketi, çevresel etkiler, insan refahı, biyoçeşitlilik gibi çeşitli parametreler var. 63 ülkede binlerce veri seti toplandı işlendi.
İsveç, İspanya, Brezilya, Nikaragua endeksi en yüksek çıkan ülkeler. İnançlar, gelenekler ve kurumlar ülkelerin değişiminin önündeki temel engeller. Güney Kore’de toplumsal uygulamalar Etiyopya’da inançlar değişimin düşmanı. Brezilya ve Kolombiya gibi ülkelerde etkin kamu desteği değişimi tetikliyormuş.
Türkiye “parayla saadet olmazla, paranın satın alamadığı yoktur ikilemi arasında. Ezcümle; havadisler, niyetler, haleti ruhiyeler türümüz için umut vadediyor olsa da, hayat hala ilgiye muhtaç. O zaman açılsın Zimem defterleri kapansın gönül borçları. Hala var ise tatlansın gözyaşları. Hoş gelsin Ramazan.