Döngüsel ekonomi, plastik tüketiminde bilinçlenme

Plastik üretiminin insanlık tarihinde ilk örnekleri 1800’lü yılların sonlarına kadar giderken, 2000’li yıllarla üretilen plastik atık miktarı, son 40 yılda olduğundan daha fazla arttı.

Her yıl yaklaşık 400 milyon ton plastik atık üretiyoruz

Küresel plastik üretiminin 2050 yılına kadar yıllık 1.100 milyon tona ulaşacağı tahmin edilirken, üretilen tüm plastiklerin yaklaşık yüzde 36’sı ambalajlarda kullanılıyor ve yaklaşık yüzde 85’i çöpe atılıyor veya kontrolsüz atıklara dönüşüyor. Ayrıca plastik ürünlerin yaklaşık yüzde 98’i fosil yakıtlardan veya işlenmemiş hammaddelerden üretiliyor ve bu üretimin 2040 yılına kadar küresel karbon payının yüzde 19’una ulaşacağı tahmin ediliyor.

Üretilen 7 milyar ton plastik atığın yüzde 10'dan daha azı geri dönüştürüldü

Şimdiye kadar üretilen plastiklerin tahmini olarak %9-10’u geri dönüştürülürken %12’si ise yakıldı. Geriye kalan kısım ise ya halen kullanılıyor ya da çöplükler veya okyanuslar da dahil olmak üzere çevreye atılıyor.

Plastik atıkların çevreye yayılmasını durdurmak için sistemik değişime acil ihtiyaç var. Bugüne kadar üretilen 7 milyar ton plastik atığın yüzde 10’undan azı geri dönüştürülebilirken, çevresel etkisinin dışında ayırma ve işleme sırasında plastik ambalaj atıklarının değerindeki tahmini yıllık kaybın da 80-120 milyar dolar arasında olduğu tahmin ediliyor.

Birçoğumuz plastik ürünleri her gün, nereye gidebileceklerini düşünmeden; gıda ambalajları, şişeler, şişe kapakları, alışveriş torbaları, pipetler gibi çok farklı formlarda kullanıyoruz. Sonuçta bilinci veya bilinçsizce çevreye bırakılan plastik atıkları nehirler ve göller iç kesimlerden denize taşıyor, bu da onları okyanus kirliliğine en büyük katkıda bulunan unsur haline getiriyor.

Doğaya 69 milyon ton plastik atık bırakılıyor

2023 yılında 159 milyon ton plastik atık oluşurken, küresel plastik atıkların %43’ü ömrünün sonunda yanlış yönetilerek maalesef 69 milyon ton plastik atık olarak doğaya dönüyor. Amerika Birleşik Devletleri’nde yiyecek ve içecek endüstrisi yılda yaklaşık 34 milyon ton plastik ambalaj atığı üretiyor. Batı Avrupa’da ise ortalama yıllık plastik tüketimi kişi başına 150 kg civarında iken; bu değer, küresel ortalama olan 60 kg’nin iki katından fazla seviyede bulunuyor.

Yeniden kullanılabilir çözümleri ve ambalajlarda daha az plastik kullanımı

Ürün tasarımının optimize edilmesi ve daha az ambalajlama gerektiren malzemelerin kullanılmasının, plastik atık üretiminde %25’e kadar azalma sağlayabileceği araştırmalarla ortaya konulurken, yeniden kullanılabilen kapların veya torbaların teşvik edilmesi, plastiğin azaltılmasında kayda değer bir etki yaratabilir. Yapılan bir araştırma, işletmelerin yeniden kullanılabilir bir paketleme sistemi uygulayarak tek kullanımlık plastiklerde %90’lık etkileyici bir azalma elde ettiğini de ortaya çıkardı.

Tüketicilerin eğitimi ve bilinçlendirilmesi, döngüsel ekonomi

Plastik atıkların çevresel etkileri konusunda tüketici farkındalığının artırılması son derece önemli… ve Sosyal medya kanalları, ambalaj etiketleri ve eğitim kampanyaları vasıtasıyla tüketicileri eğitip satın alma kararlarını etkileyerek, sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarını geliştirmeye devam etmek gerekiyor.

Geri dönüşüm girişimlerinin desteklenmesi, şirketlerin yerel yönetimlerin geri dönüşüm programlarıyla iş birliği içinde geri dönüşüm altyapısına yatırım yapması, plastik atıkların etkin yönetimini ve yeniden değerlendirilmesini sağlıyor.

Döngüsel ekonomi uygulamalarını hayata geçiren şirketler de plastik kirliliğinin azaltılmasına ve sürdürülebilir bir geleceğin desteklenmesine katkıda bulunabilir. İşletmelerin ambalaj seçeneklerini yeniden değerlendirerek çevre dostu alternatiflerle, farklı ambalaj malzemeleri tercih etmesiyle, tek kullanımlık plastiklere olan bağımlılığı önemli ölçüde azaltması mümkün…

Şirketler ambalajlama süreçlerini yeniden tasarlayarak, kaynak azaltımıyla yeniden kullanılabilir çözümleri benimseyerek, tedarikçilerle işbirliği yaparak, tüketicileri eğiterek, geri dönüşüm girişimlerini destekleyerek, kurumsal sorumluluk bilinciyle uygulamaları sürekli iyileştirerek plastik tüketimini azaltma konusunda önemli adımlar atabilir.

Veriler ve istatistikler bu sorunun aciliyet taşıdığını vurguluyor ve bu kapsamda işletmeler proaktif adımlar atarak, yalnızca çevreyi korumakla kalmayıp aynı zamanda marka itibarını ve bağlılığını da artırabilir.