“Döngüsel ekonomi hızlı geliyor, hazırlıklı olmalıyız”

Arçelik, iki yıldır, Dow Jones Sürdürülebilirlik Endeksi'nin Gelişmekte olan Piyasalar kategorisinde Türkiye'den yer alan tek sanayi şirketi.

Dijitalleşme, kentleşme, tüketimde artış, nüfusun yaşlanması, artan otomasyon gibi makro trendleri yakından takip eden Arçelik, "Dünyaya Saygılı, Dünyada Saygın" vizyonu kapsamında iş modellerinde sürdürülebilirliği odağına alıyor. Peki bu ne anlama geliyor? Cevabı Arçelik Sürdürülebilirlik ve Resmi İşler Direktörü Fatih Özkadı'dan alıyoruz.

90'lı yıllara kadar, bir ürünün satışında fiyat ve markanın belirleyici olduğunu söyleyen Özkadı, 1995 yılında Avrupa'nın bu iki özelliğin yanına "enerji etiketini" eklediğine dikkat çekiyor. Türkiye'de bu düzenlemenin 6-7 yıl geriden geldiğini söyleyen Özkadı, şöyle devam ediyor: "Biz ihracat yapan bir firmaydık ve gönüllü olarak enerji etiketini hayata geçirdik. Ar-ge gücümüzü enerji verimliliği üzerine konumlandırdık. 2000'li yıllara geldiğimizde ürünlerimiz enerji verimliliği konusunda fark yaratır hale geldi. Ürün satışında enerji etiketi, marka ve fiyat kadar önem kazandı. 2010'a geldiğimizde ise üründe enerji verimliliği ile sınırlı kalmayalım dedik; çünkü sürdürülebilirlik yaklaşımının bütüncül olması gerektiğine inanıyoruz. Uluslararası Enerji Ajansı raporlarına göre iklim değişikliği ile mücadelede en etkin yöntem enerji verimliliği. Bizim ürünlerimiz müşterilerimizin evlerinde en az 10 yıl yaşayan ürünler. Bu ürünlerin dayanıklı, kaliteli olması, düşük enerji ve su ayak izine sahip olması gerekiyor. Öte yandan, yeşil ürünlerin yeşil fabrikalarda üretilmesini istiyoruz. 2010 itibariyle yaptığımız 2 milyon liralık yatırımla tüm fabrikalarımızı 2-3 yıl içinde Platinyum Sertifika'ya çevirdik."

Yalıtım malzemeleri enerji kaynağı oluyor

Fatih Özkadı'nın öncelikle vurguladığı konu, sürdürülebilirliğin iş modeline entegre edilmesi için üst yönetim tarafından sahiplenilmesi gerektiği. Arçelik tarafından kurulan iki geri dönüşüm tesisinin sektör oyuncuları başta olmak üzere, tüm kurumları şaşırttığını söyleyen Özkadı, şu bilgileri veriyor: "Döngüsel ekonomide Türkiye oldukça zayıf bir konumda. Oysa döngüsel ekonomi hızlı geliyor, hazırlıklı olmamız gerekiyor. Arçelik olarak, kullanım ömrünü doldurmuş ürünleri ekonomiye geri kazandırıyoruz. 2014 yılında sektörde bir ilke imza atarak Bolu ve Eskişehir’de iki atık elektrikli ve elektronik eşya (AEEE) geri dönüşüm tesisi kurduk. İki tesisin faaliyete başlamasından itibaren gerçekleştirdiği geri dönüşümden gelen enerji kazancı, 2,5 MW gücünde 24 adet rüzgâr türbininin yıllık enerji üretimine eşdeğer. Eski ürünlerde en çevreci olmayan malzeme, yalıtım malzemesi. Yalıtım malzemesini toz haline getirecek bir yatırım yaptık. Çevreye zararlı gazları da kapalı çevrimde toplayacak bir sistem yarattık. Elde ettiğimiz bu kaynağı Kocaeli İzaydaş'a gönderiyoruz. İzaydaş da enerji kaynağı olarak kullanıyor."

Kritik sanayiler yakınlaşmalı

Fatih Özkadı bugünlerde iş dünyası olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile önemli bir konuyu tartışmakta oldukları bilgisini veriyor ve şunları söylüyor:"Ülke olarak önümüzdeki dönemde mega organize sanayi bölgeleri kuracaksak, Almanya ve İskandinav ülkelerinde olduğu gibi, bir fabrikanın çıktısı olan atık ya da artığın, aslında başka bir fabrikanın girdisi olduğunu görmek gerekiyor. Bu iki fabrika arasındaki mesafe çok uzak olduğunda, kimse lojistik maliyete katlanmak istemiyor. Dolayısıyla kritik sanayileri yaklaştırmak ve bunu zorunlu hale getirmek gerekiyor. İdealde olması gereken döngüsel ekonomi, aynı zamanda sürdürülebilir bir ekonomiye dönüşmenin vazgeçilmez unsuru."

2017'de 235 enerji verimliliği projesi

Arçelik, 2017 yılında 235 enerji verimliliği projesi ile yıllık 112 bin 306 GJ enerji tasarrufu sağladı. Sera gazı salımı 10 bin 892 ton CO2e azaltıldı. Türkiye, Romanya, Rusya ve Çin operasyonlarında 2012 baz yılına göre ürün başına su çekimi yüzde 36, ürün başına enerji tüketimi ise 2010 baz yılına göre yüzde 40,7 oranında azaldı. Eski teknoloji ürünlerin çevre dostu yeni teknoloji ürünlerle değiştirilmesiyle, 2014-2017 yılları arasında 19 milyon hanenin günlük elektrik tüketimine ve 3,4 milyon hanenin günlük su tüketimine eşdeğer miktarda tasarruf sağlandı.

Her 3 işe alımdan birinin kadın olmasını hedefliyor

2017 yılında Birleşmiş Milletler Kadının Güçlenmesi İlkeleri’ni (WEP’s - Women Empowerment Principles ) imzalayan Arçelik, Türkiye’deki istihdamında her 3 işe alımdan birinin kadın olmasını hedefliyor. Şirket, kadın işe alım oranını yüzde 31’den yüzde 39’a yükseltti. Hedef, 2017 yılında yüzde 16,5 olan kadın yönetici oranını 2020'de yüzde 24’e çıkartmak.