Domates, biber, patlıcan!

Barış Manço’nun “domates, biber, patlıcan” diye seslendiği o ünlü şarkısını hepimiz ha­tırlıyoruz değil mi? İşte o domates, biber, patlıcanı artık sadece şarkılarda duymamıza ne­den olabilecek günlerin eşiğindeyiz biliyor musu­nuz?

Hani Barış Manço, o şarkının sözlerinde “bir an­da bütün dünyam karardı” diyordu ya haklıymış; çünkü gıda kıtlığı nedeniyle hepimizin dünyası ka­rarmak üzere!

Bu da nereden mi çıktı? Şimdilik çıktığı yer İs­panya ve Kuzey Afrika… İklim değişikliği nedeniy­le Avrupa’nın domates, biber, salatalık, marul, pat­lıcan gibi gıda üretiminin büyük çoğunluğunu sağ­layan İspanya ve Kuzey Afrika ülkelerinde yaşanan aşırı hava olayları nedeniyle söz konusu ürünlerin üretimi ile ilgili ciddi sorunlar yaşanıyor.

Önce çok kurak ve normalin çok üzerinde sıcak­larla mücadele edilen yaz ve sonbahar ayları, son­rasında da normalin üzerinde yaşanan soğuklar, belirli bölgelerdeki aşırı yağış ve seller nedeniyle ihtiyaç duyulan miktarda gıda maddesi üretilemi­yor.

İş öyle bir hale geldi ki söz konusu ülkelerden en çok taze sebze ve meyve ithalatı yapan İngiltere’de büyük süper-marketler domates, biber, marul hat­ta brokoli ve karnabahar gibi ürünlerin satışına sı­nırlama getirdi.

Tesco, Asda, Morrisons gibi zincir süpermarket­ler müşterilerine iki, üç domates ya da bir kaç sala­talıktan fazlasını satmıyor, satamıyor!

Hala iklim değişikliği ve aşırı hava olayları bir korkutma hikayesi diye düşünüyor ve bireysel ter­cihlerinizle küçücükte olsa daha sürdürebilir bir dünya yaratmaya katkı sağlamaya çalışmıyor ya da markalar ve kurumlar üzerinde tüketici olma gücünüzü kullanıp sürdürebilir ve gezegene zarar vermeyen çözümler üretme baskısı kurmuyorsa­nız bir daha düşünün derim.

Çok yakında bir Pazar sabahı bol domates ve bi­berli bir menemen yiyemediğimiz de ya da çocuğu­muzun beslenme çantasına bir meyve koyamadığı­mızda “biz ne yaptık” çaresizliğini hissetmek iste­miyorsak iklim değişikliği ile bireysel olarak nasıl mücadele edebilirim, hükümetlerin, markaların, kurumların üzerinde nasıl baskı kurabilirim diye sormaya başlamak zorundayız.

Aksi bir durumda gezegenin o 1.5 derecelik ısın­ması ve aşırı hava olayları, Barış Manço’nun şarkı­sındaki gibi bir anda bütün dünyamızı karartacak!

“Sürdürebilir” olmak istiyorum ama nasıl?

Dünya genelindeki bütün araştırmalar çok sayı­da insanın çevresel sürdürebilirlik konusunda has­sasiyet geliştirdiğini ancak ne yapabilecekleri ko­nusunda kafalarının karışık olduğunu gösteriyor.

Bu nedenle de bilinçlendirilmeye ihtiyaç duyu­yorlar. STK’lar konu hakkında çalışsa da her gün tüketicilerin hayatlarına dokunan kurum ve mar­kalara da büyük iş düşüyor.

Yapı Kredi Bankası, bu anlamda önemli bir sür­dürülebilirlik hareketine imza atıyor. Geçtiğimiz aylarda başlatılan STEP: Sürdürülebilir Tercih Programı, “bir tercih çok şey değiştirir” motto­su ile tüketim alışkanlıklarımızı, yaşam tarzımızı, günlük tercihlerimizi sürdürülebilir hale getirmek için atacağımız adımlar konusunda fikirler veren ve bunları kurumun iş alanı olan bankacılık işlem­lerinde nasıl uygulayabileceğimiz hakkında bağ­lantılar kuran bir proje.

STEP’i incelerken para çekim işlemleri sırasın­da makbuz bastırmama gibi nispeten daha çok bi­linen çevre dostu uygulamalar dışında daha önce bilgi sahibi olmadığım pek çok sürdürebilir tercih ile ilgili farkındalık geliştirdim. Enerjisa Üretim ise bir e-posta silme hareketi başlattı. Silmediğim her bir e-posta’nın veri merkezlerindeki enerji tü­ketimini nasıl arttırdığını ve bunun gezegene ver­diği zararı gördüğümde paniğe kapılıp telefonumu elime aldım ve e-posta aplikasyonundaki 100.000’e yaklaşan mail sayıma bakıp “sürdürebilir yaşıyo­rum sanıyordum ama bir çevre canavarıymışım” derken buldum kendimi. O günden beri sürek­li e-posta silerek hatamdan dönmeye çalışıyor ve çevremdeki herkesi bu konuda uyarıyorum.

Her iki proje de sürdürebilirlik tercihlerini ku­rumların kendi iş alanlarıyla bağlantılı şekilde ele alma ve farkındalık yaratmaları açısından benden yüksek not aldılar. Küçük tercihler “bir anda bütün dünyam” karardı dememek için çok önemli, hafife almayın, almayalım...