Dolarda 2009 hedefi 1.41
Küresel kriz yabancıların Türkiye'den çıkma eğilimlerini güçlendirince dolar 1.50'ye dayandı, hatta geçen hafta bu düzey bile aşıldı. Önümüzdeki dönemde de kurda bir geri dönüş olasılığı çok zayıf görülüyor, hatta artışın hızlanması bekleniyor. Ama 2009 hedeflerini belirleyen hükümet, dolar için gelecek yılın ortalama kurunu 1.4098 olarak öngörüyor. Yani, şu anki düzeyden bile daha düşük bir ortalama bekleniyor 2009'da. Doğrusu, bu pek de olumlu görünen tahminin neye dayandırıldığını bilemiyoruz. Dünyada ve Türkiye'de ne gibi gelişmeler bekleniyor da doların gerileyeceği umuluyor, meçhul. Aslında dolara ilişkin olumlu beklenti yalnızca 2009'a özgü de değil. Doların yılbaşından düne kadarki dönemde oluşan ortalaması 1.23. Bugünlerde 1.50 olan düzey, yılsonuna kadar aynen sürerse, 2008'in ortalaması 1.28'e gelecek. Hükümet ise, 2008 yılı ortalamasını 1.24 olarak öngörüyor. Yani hükümete göre, yılın kalan dönemindeki doların ortalaması 1.28 olacak. Peki bu nasıl olacak? Şu anki tabloya göre doğaldır ki, olmayacak.
Aslında hükümet, ne 2008 için kur hedefi açıklıyor, ne 2009 için. Ancak ilan edilen YTL ve dolar bazındaki GSYH beklenti ve hedefinden çok basit bir hesaplamayla ortalama kurun ne düzeyde öngörüldüğüne gitmek mümkün tabii ki. İşte bu hesaplama sonucu da, ortaya bu rakamlar çıkıyor.
GSYH'nın bu yıl 994.3 milyar YTL (801.9 milyar dolar) olarak gerçekleşmesi bekleniyor. Gelecek yıl ise GSYH'nin 1 trilyon 111.4 milyar YTL (788.4 milyar dolar) olarak gerçekleşeceği öngörülüyor. Bu değerlere göre, bu yıl 11 bin 228 dolar olması beklenen kişi başına gelir, gelecek yıl 10 bin 913 dolara iniyor.
Ekonominin hem bu yıl, hem gelecek yıl yüzde 4 büyümesi öngörülüyor. Gelecek yıl tarımda yüzde 3.6, sanayide yüzde 3.9, hizmetlerde yüzde 4.2 büyüme hedefleniyor. Ancak, yüzde 4'lük büyüme hedefleri, bu yıl için de, gelecek yıl için de fazla iyimser bulunuyor.
Bu yıl yüzde 12 olması beklenen deflatörde 2009'un hedefi yüzde 7.5 düzeyinde. TÜFE'nin, 2008'i yüzde 10 artışla kapatması bekleniyor, 2009 için ise yüzde 7.5 hedefleniyor.
Cari açıkta bu yılki gerçekleşmenin 51.5 milyar dolar olması bekleniyor. Açığın, gelecek yıl az da olsa gerilemesi ve 50.4 milyar dolarda kalması öngörülüyor.
Bu yıl 137.5 milyar dolar olarak gerçekleşeceği tahmin edilen ihracatın, gelecek yıl 149 milyara çıkması hedefleniyor. Aynı şekilde ithalatta da 218 milyardan 232.5 milyara çıkılacağı tahmin ediliyor. Ancak, küresel finans krizinin etkisiyle dış ticarette bir daralma bekleniyorsa da, bunun 2008 rakamlarına fazla yansıyacağı sanılmıyor. Bu yüzden, ağustos sonunda yıllık bazda 132 milyar olan ihracatın yıl sonunda 137.5 milyarı, yine ağustos sonunda 208 milyar dolan yıllık ithalatın da yıl sonunda 218 milyarı aşacağı tahmin ediliyor.
Bütçe hedeflerine de bir cümleyle değinirsek; bu yıl için bir kez daha revize edilerek 215.4 milyar YTL'ye çıkarılan gelir hedefinin 2009 için 248.8 milyar olduğunu, bu yıl 229.5 milyar düzeyinde beklenen giderin de 2009'da 262.1 milyar öngörüldüğünü görüyoruz.