“Doğrudan satış”ın Asya modeli Suriyeli mültecinin iş kapısı oldu
Doğrudan satış, dünyanın istikrarlı büyüyen işlerinden. 183 milyar dolarlık bir büyüklük tahmin ediliyor. Özellikle insanların ve ekonomilerin krizli dönemlerinde daha da büyüyor. İşsiz kalma dönemlerinde, para kazanma alternatifi yaratıyor. Malezyalı QI Gruba bağlı QNET, doğrundan satışa Asya kültürünü taşıyan ilginç bir şirket. Kazandığını doğaya verme, vejeteryanlığı ilke edinmiş, hayvan testlerine karşı… Pek çok daha ilginç özelliği var. 6 yıldır Türkiye’deki şirketin üyeleri içinde Suriyeli mülteciler yüzde 2’ye ulaşmış.
“Şirket üst yönetimi vejeteryan, vegan yaşıyor. Hiçbir ürün hayvanlar üzerinde test edilmiyor. Her kazandıkları şeyi doğaya verme kültürleri var. Meditasyon yoga şirketin temel kültürü. Malezya’daki binamızda özel bir sistem var şebeke suyu kullanmıyoruz. Havadaki nemden suyu üretip kullanıyoruz. Şirket organizasyonlarımızda genel müdürümüz sizin yemekleriniz de dahil olmak üzere et yemekleri vermiyor. Menülerimizde yok… Misafirleri ağırlarken, çalışanlara verilen menülerde de et verilmiyor. Eğer çalışan et yemek istiyorsa bunun parasını ayrı ödemek zorunda. Fişler burada kontrol edilir. Süt ve süt ürünleri de yok merkezde…" QNet Bölge Müdürü Cem Geyik şirketi böyle anlatıyor. Doğrudan satış dedik nelerden söz ediyorsun, diyorsunuz. Ama bunlar daha önemli dünya için, insanlık için… Şirketin yaptığı işe güven için, onların kültürlerini tanımak daha önemli. Gelecekte bunlar daha çok önem taşıyacak. Dünyada yaptığı işte insanlığa yarar, çevre zarar verme oranıyla ilgili endeksler var.
Doğrudan satışta büyük çekler, nasıl para kazanıldığı anlatılır. Cem Geyik, “Bizde öyle şeyler olmaz. İnsanlar kendi yaşam mücadelelerini anlatılır" diyor. Asya kültürünün bir parçası bunlar. Asya kültürünün özelliği ne derseniz iki önemli nokta: Mütevazılık ve kabullenme…
“E-ticarete taşıdık her şeyi”
Ben az konuşayım bu hafta, yeni şeylerden bahsedelim biraz, Türkiye’de normalleşme yolunda, biz de iyi normallerden konuşalım. Cem Geyik çalışma biçimlerini ve modellerini şöyle tarif ediyor: “Biz QNet olarak doğrudan satış firmaları arasında farklı bir kültüre sahibiz… Aslında Doğu kültürü ile doğrudan satışı birleştirerek farklı bir model oluşturduğumuzu düşünüyorum. Hemen örnek vermek gerekirse, biz dünyada doğrudan satış ile turizmi birleştiren ilk firmayız. Bazı konularda da bizim ilklerimiz var. Biliyorsunuz doğrudan satış kapıdan kapıya alışverişi, insandan insana bir satışı kapsar. Şirketin kurulduğu ilk yıllardaki yöneticileri geleceği gördüler herhalde QNet dünyada doğrudan satış ile e-ticareti birleştiren ilk firma… Her şeyimiz bizim e-ticaret üzerine ama bunun ötesinde nihai tüketici yararına, bizi diğer firmalardan ayıran iki tane farklı özelliğimiz var. Bir tanesi üyelik sistemimiz var ancak biz ürünü, faturasıyla birlikte nihai tüketiciye gönderiyoruz. Nihai müşteriye gidiyor, üyeye değil. Bu çok önemli çünkü nihai tüketiciyi ilerde yaşayacağı herhangi bir sıkıntıda iade etme şansına sahip oluyor. İkinci özellik de sektörde şöyledir. Üyeler indirim alır ve belli bir karla satarlar. Aradaki fark onun karıdır. Biz nihai müşteriye fatura kesiyoruz, direkt ödemeyi biz alıyoruz. Bunun üzerinden böylece vergiyi de ödüyoruz. Devlete katkımız da daha çok artmış oluyor.”
Türkiye üretim üssü oldu
Grubun dünya genelindeki cirosu 1 milyar doların üzerinde, Türkiye’de 30-35 milyon dolar civarında. Teniste Martine Hingis’in, futbolda ise Manchester City’in sponsoru. Doğrudan satış ürünlerinde, grup Türkiye’yi üretim üstlerinden biri olarak seçmiş. Ekonomiye katkı açısından önemli bir konu… Bilgileri Cem Geyik’ten alalım: “6 yıldır Türkiye’deyiz kuruluş yılımız 2010 ancak fatura kesmeye başladığımız tarih 2011 yılı.. O günden bugüne, 140 bine doğru giden bir üye sayımız var. Bu dönem içinde neler yaptık… Biz 157 tane ülkede varız. Türkiye’nin ayrıştığı noktalardan biri üretimin de yapıldığı bir ülke olması. Bu yatırımlar da devam ediyor. Bazı ürünlerin satışını buradan yapıyoruz. Neler var bu ürünler arasında? Başta kişisel bakım ürünleri ve kozmetik ürünleri var. Yine kadın ve erkek olmak üzere, besin takviyeleri var. Diş bakım ürünleri var bunların bir kısmı İngiltere’den geliyor. Bir kısmı ise yine Türkiye’de üretiliyor. Bizim şu anda 147 civarında farklı ürünümüz var. Bunlar saydığım pek çok kategoride yer alıyor. Şu anda Türkiye’den 30 ülkeye ürün gönderiyoruz. Bu da Türkiye’ye büyük katma değer sağlıyor. Şirketin güveninden kaynaklanan bir diğer konu da, bugün İran’dan eski Sovyetler Birliği coğrafyasına uzanan bölgede Türkiye hem lojistik bir üst hem de bölge genel müdürlüğü buradan yürütülüyor. Ben de bu bölgenin müdürüyüm."
Alternatif iş modeli
Büyüme oranı yüksek ve eğer iyi çalışırsanız sektördeki kazanç oranı da yüksek. Cem Geyik bunu şöyle anlatıyor: “Bu sektör her yıl bir önceki yıla göre yüzde 8-10 oranında büyüyor. Tabii krizlerin de bunda etkisi oluyor diyebiliriz. Örneğin, dünya ve Türkiye gerçekleri üzerinden gidersek, Türkiye’deki son olaylarda pek çok insan işinden oldu. Dünyada da pek çok insan birçok farklı nedenlerle dalgalanmalı dönemler geçirebiliyor. Böyle durumlarda öncelikle alternatif iş modeliyiz. Kimsenin CV’sine bakmıyoruz. Tek şartımız var 18 yaşından büyük olması. Siz organizasyon kurabiliyorsanız, satış yapabiliyorsanız ve aslında zaten biz bunu size gösteriyoruz. Bir ürün alma zorunluluğunuz yok ve bu nedenle bir sermaye gerektirmiyor. Bizim üye yaş grubumuz da oldukça genç. 20-30 yaş arası yüzde 70’lik bir oran var. Bizim bünyemizde 20-23 yaşlarında aylık 15-20 bin TL para kazanan gençler var. Daha tecrübelilerde, aylık 100 Bin TL’yi bulanlar var. Burada tek başınıza bir ürünü satarak bunu yapamazsınız. Bir organizasyon kuruyorsunuz."
En çok su arıtma cihazı satıyor
En çok sattıkları ürünün bu olması şaşırtıcı değil mi? Cem Geyik şöyle anlatıyor: “En çok sattığımız ürün tamamen bizim üretici bir firmada geliştirdiğimiz bir ürün olan ‘su arıtıcısı”. Tamamen kendine özgü diğerlerinin aksine portatif kullanılabilen, başka bir tesisat ihtiyacı olmayan bir ürün… Ayrıca bir teknik desteğe ihtiyacınız yok bir musluğa basit bir işlemle takmanız mümkün. Ödüllü bir ürün bu… Ödül almasının nedeni, su arıtma cihazları genellikle bakterilerin tümünü öldürüyor. Oysa yararlı pek çok da bakteri var. Bu su arıtma cihazının en önemli özelliği, yararlı bakterileri suyun içinde koruyabilmesi. Normalde 1 yılda bir değiştirebiliyorsunuz bu arıtma cihazlarının filitrelerini ama Türkiye’de suların durumu gerçekten çok iyi değil ve bu değişme süresi 6 aya kadar inebiliyor. Bu yüzden biz destek olup yedek filtrelerini de veriyoruz."
Suriyeli göçmen üye yüzde 2
QNet Bölge Müdürü Cem Geyik, Türkiye’de biraz da sosyal sorumluluk projesi gibi ele aldıkları Suriyeli mültecilere alternatif iş imkanı yaratmaya çalıştıklarını söylüyor: “Türkiye’deki Suriyeli göçmenlere yönelik bir uygulamamız var. Biz bu insanları nasıl kazanabiliriz, nasıl değer yaratacak hale getiririz. Bu kapsamda tamamen göçmenlere yönelik bir çalışma gerçekleştirdik. Onlara yönelik promosyonlar, bu işi onlara öğretmesi için elemen istihdam ettik. Şu anda üye sayımızda bunların payı yüzde 2 gibi bir rakama doğru gitti. Kendilerine gelir sağlamanın yanında ekonomiye de katkı yapar hale geldiler. Kimlere satıyorlar derseniz, herkese diyebiliriz. Başka ülkelerden gelen göçmenlere de destekleyici çalışmalar yapıyoruz. Çok da iyi çalışıyorlar. Herkese satıyorlar. Kendileri alıyorlar, kendi network’lerine veriyorlar. Ama sonuçta herkese satıyorlar ürünleri… İnsanlar ne üreteceğiz, ne yapacağız derken sistemin içine dahil olup ciddi satışlar gerçekleştirdiler.”
Üreticiler pazara girdi
Diğer farklılıklara gelince aslında QNet’in ürün gamında da farklılıklar var. Cem Geyik şöyle anlatıyor: “Başta biraz turizmden bahsetmiştim, yine o konuyu burada açarsak. Biz turizm ile doğrudan satışı ilk birleştiren firmayız ve biz konaklama ürünümüzü satıyoruz. Dünyada grubun bünyesinde büyük otel yatırımları var ve bunları biz bu sistem içinde pazarlıyoruz. Yurtdışında ve Türkiye’de otellerimiz var. Yine dünyanın pek çok yerinde anlaşmalı otellerimiz var. Bakarsanız fiyatlara pahalı gibi görünür ama aslında bizim sattığımız paketler 4 kişiliktir. O yüzden fiyat avantajı da var. Üyeler kendileri tatile gittiklerinde hem tatil yapıyor hem de yaptıkları tatilden gelir elde ediyor. Bu imkandan çevresindekileri de yararlandırabiliyor. Biz satın alma için üye olma kuralını da ortadan kaldırdık yani bugün siz siteye gidip kendiniz de ürün satın alabiliyorsunuz. Sadece tek dezavantajı tabii üyeyseniz ürünleri yüzde 10-15’den yüzde 30’a kadar skalalarda daha indirimli alabiliyorsunuz.”