Doğalgazda rekabet ama nasıl?
Elektrikten sonra liberalleşme sırası doğalgaz piyasasında. Doğalgaz Piyasası Kanunu Taslağı, Bakanlar Kurulu’nda imzada. Hedef BOTAŞ’ın hâkim olduğu piyasada rekabeti sağlamak. Bu amaçla sektöre yeni oyuncuların girip serbestçe faaliyet göstermelerinin önü açılacak. BOTAŞ’ın ithalat yaptığı ülkelerden gaz getirme yasağı tarihe karışacak. BOTAŞ’ın yeni LNG hariç yeni ithalat kontratı yapması yasaklanacak, süresi dolanlar yenilenmeyecek. Bir de mevcut kontratlar özel sektöre devredilecek.
Peki bunlar rekabeti sağlayacak mı? Hadi lafı dolandırmayalım. İşin otoritesi bu sorunun cevabını çoktan verdi. Türkiye’de rekabetçiliğin geliştirilip gözetilmesinden sorumlu Rekabet Kurumu geçtiğimiz günlerde Taslak’la ilgili bir görüş yayınladı. İthalatın serbestleşmesine yönelik adımları olumlu bulan Kurum, bazı düzenlemelerin hedeflenenin aksine, rekabete hizmet etmeyeceği görüşünde. BOTAŞ’a getirilen alım-satım sınırlamalarının rekabetçi piyasa oluşumu hedefleriyle bağdaşmadığını savunan Kurum mealen şöyle diyor: “Amaç rekabeti sağlayıp daha ucuza gaz tedariki ise bu hâkim oyuncunun elini kolunu bağlayarak değil, pazara yeni oyuncu girişinin ve serbestçe faaliyet göstermesinin önünü tümüyle açarak sağlanabilir. Diğerlerinden daha ucuza gaz bulsa bile hakim oyuncunun bunu ithal edememesi amaca hizmet etmez!”
Özel sektörün devreye sokulması yöntemi olarak bugüne kadar kullanılan BOTAŞ’ın kontrat devirlerinin de taslaktan çıkarılması gerektiğini savunuyor Rekabet Kurumu. Bunun yerine miktar devri gibi “maliyeti daha düşük alternatif yöntemler” öneriyor. Rekabet Kurumu, rekabetin sağlanması amacıyla bağlantılı olarak BOTAŞ’ın iletim, depolama ve ticaret faaliyetlerinin ayrı tüzel kişiliklerce yürütülmekle birlikte tek bir çatı altında tutulması gerektiğini söylüyor. Bunun gerekçesi ise içeride rekabetçi bir pazar yaratmak isterken Türkiye’nin uluslararası doğalgaz piyasalarındaki rekabetçi konumunun zayıflatılmaması gereği. Görünen o ki, yeni Taslak Meclis komisyonlarında ve belki de Genel Kurul’da epey değişikliğe uğratılmaya aday.