Doğalgaz ve elektrik zammı

1 Nisan 2012 tarihinde doğalgaza yüzde 18.72 oranında, elektriğe yüzde 9.26 oranında zam yapılmıştı. Önümüzdeki günlerde doğalgaza yüzde 15, elektriğe yüzde 7.5 dolayında zam yapılması bekleniyor. Açık anlatımıyla doğalgaza gelecek zam BOTAŞ zararını kapatamıyor. Bu denek ki, gelecekte bir parti daha zam mecburiyeti var.
Enerji Bakanı açıkladı. BOTAŞ 100'e ithal ettiği doğalgazı 80-85'e satıyor dedi.
BOTAŞ'ın doğalgazı kaça ithal ettiğini bilemiyoruz ama BOTAŞ'ın 2011 zararının 1.3 milyar TL olduğunu biliyoruz. 2012 yılı 6 aylık zararı ise 700 milyar TL olarak tahmin ediliyor. Bu zarar rakamlarının kapatılabilmesi için doğalgaza yüzde 30 zam yapılması gerektiği hesaplanıyor.
Doğalgaz artınca elektrik maliyeti artıyor? Çünkü bizde elektriğim yüzde 45'i doğalgazdan (Yüzde 23'ü sudan, yüzde 17'si yerli linyitten, yüzde 10'u ithal kömürden) üretiliyor.
Doğalgazın yüzde 26'sı,elektriğin yüzde 42'si sanayide kullanılıyor. Bu iki önemli girdinin fiyatına zam, tarımda ve sanayide üretim maliyetini artıracak.
Üretim maliyetinin artması, iç piyasada tüketici fiyatlarını yukarıya itecek. Dış piyasada rekabet gücünü zayıflatacak.
Bundan önceki zamda Nisan ayında kıştan çıkmıştık. Zamların etkisi yaz döneminde pek hissedilmedi. Şimdi 2 zam dalgası ile kışa giriyoruz. Halk bu kış iki zammın toplamından etkilenecek. Bu kış doğalgazı geçen kışa göre yüzde 36 daha pahalı, elektriği yüzde 20 daha pahalı kullanacak.
Burada ekonomik olduğu kadar bekleyişleri bozan bir gelişme daha var. Zamlar üst üste geldi.

Bütçe açığı nedeniyle KDV, ÖTV oranlarına yapılan zam. İçkiye ve benzine gelen fiyat artışları derken geciken doğalgaz ve bunun uzantısı elektrik zammı üreticinin de tüketicinin de moralini bozacak.
Piyasada bir zam beklentisi yaratacak. Halbuki hükümetin üzerinde en fazla durduğu konulardan biri de enflasyonu aşağıya çekmek idi. Enflasyonu aşağıya çekmek için faizleri indirmeye çalışan hükümet şimdi zamların olumsuz etkisi ile karşılaşacak.
Tekrarda yarar var, vergi ayarlamaları gerekli mi idi, gereksiz mi idi diye tartışılabilir ama doğalgaz zammı mecburiyetten bir zamdır. Geciktikçe zam oranı artacaktır. Unutmamak lazım elektrik zammı da doğalgaz zammının uzantısı.
Ne yazık ki o bunun, öbürü onun uzantısı derken zamların ve fiyat artışlarının devam etme tehlikesi var.