Diyarbakırlı bir akil adamın bölgeye ekonomik önerileri

Mehmet Kaya ile dostluğumuz yıllar öncesine onun Diyarbakır TSO Başkanı olduğu döneme dayanıyor. O günden bu yana da yıllardır sürüyor. Bana göre bölge sorunlarıyla ilgili değerlendirmeleri tarafsız ve sağlıklı olan birisidir. Değerlendirmeleri benim onu bir akil adam olarak görmemi sağlıyor. Kendisiyle Güneydoğu’da ekonomik sorunların çözümü için atılması gereken adımların sohbetini yaptım. Yapılması gerekenleri kısa ve uzun vadeli olarak ortaya koydu.

Kaya, çözüm önerilerinden söz ederken, “Ekonomik ağırlıklı önerilerimi kısa ve uzun dönemli olarak sıralamak isteyeceğim. Öncelikle bölgenin bulunduğu psikoloji hakkında bilgi vermeliyim. Örgütün bölgede yapmaya çalıştığı kalkışmaya destek vermeyen bölge insanı, 15 Temmuz darbe girişimine de karşı durmasına, barış sürecine destek vermesine karşın, bu olumsuz sürecin sorumlusuymuş gibi devlet algısı oluştuğuna ve cezalandırıldığına inanıyor” değerlendirmesiyle başlıyor.

Ardından, “Barış süreci bölgenin son 40 yılda rahat nefes aldığı tek dönemdi diyebilirim. Bu nedenle öncelikle kısa vadede bölgedeki mevcut yatırımcılara yönelik başta psikolojik destek olmak üzere, kredi ve onarım destekleri verilmeli. Yıkılan ilçeler ile ilgili bir an önce onarım proje ve hedefl eri ortaya konulmalı” diyor.

Mehmet Kaya ardından özetle şunları belirtiyor: Önce kısa dönemle ilgili olanlar:

• “Atanan kayyumlar kent hizmeti ve altyapı çalışmalarında çok ağır davranıyorlar. Vatandaş ve esnaf sorununu çözecek yetkili bulamıyor.

• Aşırı güvenlik uygulamaları hayatı ve ticareti olumsuz etkiliyor, bölgede durgunluğa neden oluyor..

• Bölge STK’ları sürecin dışında tutuluyor. Yerel yönetimlerin olmadığı, bölge milletvekillerinin etkisiz olduğu bu dönemde, STK’lar halkla ve esnafla buluşmanın en güçlü aktörleri haline geldiğinin değerlendirilmesi gerekir.”

Kaya’nın uzun dönem için önerileri de şöyle sıralanıyor:

• “Öncelikle finans sorunu bölgenin en önemli sorunu haline geldi. Dönem dönem çıkan krediler bölgenin sorununa çare olmuyor. Bölgenin finansal tüm sıkıntılarını ele alıp ortaya çıkaracak ve çözüm üretecek bir Bölge Kalkınma Bankası kurulması dışında seçenek görülmüyor.

• Bölgedeki OSB’ler altyapı ve yer bulma anlamında önemli sorunlar yaşıyor. Büyüme ve altyapı sorunlarının giderilmesi gerekiyor.

• Sektörel ve genel küçük sanayi sitelerinin TOKİ aracılığıyla bölgede yaygınlaştırılması gerekir. Özellikle gıda, metal ve tekstil sanayi bölgenin çekim merkezi olmasını sağlayacaktır.

• Sınır ticaretinde yeni düzenleme ile hem sınır ticaret bölgeleri oluşturulmalı hem de Irak ve İran ticaretinin önü açılmalıdır. Acilen Habur’a paralel bir kapı daha açılmalıdır.

• Cazibe merkezi uygulaması hedef, takvim ve uygulama yöntemi net ortaya konmalı, tüccar ve yatırımcı önünü bir an önce görebilmeli.

• Bölge yatırım ofisleri aktifleştirmeli ve özel projeler, özel teşviklerle desteklenmeli.”

Mehmet Kaya gibi bölgenin akil işadamları ile kamu kurumlarının yapacağı toplantılarla diyalog içine girmeleri bölgenin ekonomik sorunlarının çözümü için sağlıklı bir yol haritası ortaya konmasına imkan verecektir.