Diyarbakır ekonomisi yaralarını sarmaya çalışıyor
Diyarbakır çatışmalı ortamdan kaynaklı yaralarını sarmak için önce hasarı anlamaya çalışıyor. Diyarbakır Sur’da Yaşanan Olayların Kent Ekonomisine Etkilerinin Analiz Projesi yaşananlara ışık tutuyor. Karacadağ Kalkınma Ajansı’nın desteğiyle Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) tarafından yürütülen saha çalışması ile elde edilen veriler İNGEV ve İstanbul Politikalar Merkezi ortaklığı ile hayata geçirildi.
DTSO araştırma kapsamında bin işletme ile yüz yüze görüşmeler gerçekleştirdi. 2 Aralık 2016’da başlayan saha çalışması 10 Ocak 2017’de tamamlandı.
Rapor Sur’un ve beraberinde kent ekonomisinin geldiği noktayı aydınlatma noktasında önemli veriler içeriyor. Sur içinde faaliyet gösteren yarısı küçük ölçekli işletmelerin 2015- 2016 yılları arasında enfl asyon etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla yüzde 25 ciro kaybı yaşadığı tespit edilmiş. Sur olaylarından sonra bu işletmelerin çalışan sayıları da yüzde 43 azalmış. Aynı dönem aralığında Sur içine göre hem ciro hem de çalışan sayısı açısından kısmen daha büyük ölçekli olan Sur dışı işletmelerin ciro kaybı ise yüzde 11 düzeyinde. Kentte Sur olayları nedeniyle ortalama ciro kaybı ise yüzde 39 olmuş.
Sur içindeki açık işletmelerin yüzde 19’u, kapanan ya da taşınan işletmelerin yüzde 20’si olaylar sırasında fiziksel hasar görmüş.
Sur olayları sonrasında özellikle Diyarbakır’ın kent içi ekonomisinde belirgin bir daralma tespit edilmiş, Sur içi işletmelerin yüzde 92’si işlerinin azaldığını, yüzde 7’si ise bittiğini dile getirmiş. Sur içindeki canlılığın azalmasında, olaylar sonrasında, normal hayatın akışını aksatan yoğun güvenlik tedbirlerinin de etkili olduğu gözlenmiş. Sur dışı işletmelerin yüzde 83’ü şehir içi ticaretlerinin azaldığını, yüzde 7’si ise bittiğini söylemiş.
Bölge ülkeler ile yapılan ticaretin de büyük oranda azaldığı veya bittiği tespit edilmiş. Rapordan Diyarbakır ekonomisinin kent içi ve bölgesel istikrarsızlığın getirdiği pazar daralmasından belirgin şekilde etkilendiğini öğrendik. Sur olayları sırasında tedarikçiler ve iş paydaşları ile ödemeler, ticari iletişim ve siparişler konusunda sorunlar yaşanmış, bankaların kapalı olması finansal işlemleri aksatmış.
Ankete katılan işletme sahiplerinin dörtte üçü ekonomik faaliyetlerinin geleceği konusunda karamsar durumda. Ekonomik faaliyetlerini temkinli bir şekilde yürüttükleri dile getiren bu işletmeler bölgede istikrar ve canlılığın yeniden tesis edildiği, huzur ortamının sağlandığı, ekonomik ve sosyal iyileşmenin yaşanacağı günleri umutla bekledikleri ifade etmişler.
Bu araştırma Çalışma, Ticaret ve Sanayi Odası tarafından kitapçık haline getiriliyor. Önümüzdeki günlerde ilgili tüm kurumlara dağıtılacak. Sur’un kent ekonomisinin yansımalarını öğrenmemizi sağlayan bu verimli çalışmaya emeği geçen herkese teşekkür ediyoruz.