Dış ticarette tedarik zinciri

Tedarik Zinciri kavramı, özellikle ürününün içerisinde çok çeşitli girdisi olan işletmeler için önemini daha da arttırarak, kendisini fark etmemizi sağlamakta. Aslında bu kavram ürününün içerisinde çok çeşitli girdisi olmayan işletmeler için bile oldukça önemli ancak KOBİ tanımı içindeki birçok işletmemizin bu kavrama maalesef oldukça yabancı olduğunu gözlemliyoruz.

Farklı birçok şekilde tanımlanabilse de bize en yakın gelen şekliyle tedarik zinciri, hammadde ve malzemeler ile ara mallarının, nihai ürünlere dönüştürülerek son kullanıcılara ulaştırılması için gereken ve üreticiler, tedarikçiler, taşımacılar, dağıtıcılar, toptan ve perakende satış yapanlar gibi unsurları içerisinde barındıran bir sistem veya bir karşılıklı ilişkiler yumağıdır.

İşin doğası gereği olarak, işletmenin içerisinde bulunan tasarım, satın alma, finansman, depolama, kalite kontrol, pazarlama v.b. unsurların da tedarik zinciri içerisinde düşünülmesi gerekir.

Hepsi güzel iyi de tüm bunların bizim ihracat çabalarımızla ilgisi ne?

İhracat pazarlama yetkilimiz eğittik, ürünleri ve firmayı iyice öğrendi ve güzel bir pazar araştırması yaparak hedef pazarlarımızı belirledi ve seyahat programına göre dolaşmaya başladı. Müşteri yeni veya müşteri eski de biz yeni bir ürün ihraç etmeye çalışıyoruz. Deneme siparişi olarak az bir miktar sipariş alındı. İhracatçı mutlu çünkü az da olsa siparişi aldı, başka bir deyişle kapıyı araladı. Üretim bölümü aynı mutluluğu taşıyacak mı acaba? Pek sanmam olsa, olsa "Nereden çıktı bu sipariş yahu, oyun mu oynuyor bunlar" diyerek, ihracatçılara karşı olumsuz ifadelerle eleştiri oklarını yönelteceklerdir.

Tam aksini düşünelim. İhracatçımızın çok yüklü bir sipariş aldığını ve bu başarının mutluluğundan, ağzı kulaklarına varmış bir şekilde gelerek siparişi işletmeye aktardığını varsayalım. Belki de üretim, satın alma, finansman yetkilileri hepsi birden ihracat yetkilisine hücum edip "Bu kadar zamanda ne bu malı üretmeye, ne finansmanını sağlamaya, ne de satın almasını yapmaya imkânımız var" diyerek, ihracatçının başarısını tatma hevesini kursağında bırakacaklardır.

Meşhur deyişi hepimiz biliriz "Bir zincir en zayıf halkası kadar kuvvetlidir." Bu deyişin en kuvvetli bir şekilde vurguladığı durum, ihracatçının satış bağlantısı karşısında, işletmenin diğer birimlerinin karşılaştıkları bu durumdur.

İşletmemiz adına verilecek sözler ne olursa olsun, tedarik zinciri içerisinde yer alan halkalardan herhangi birinin, bu sözleri yerine getirmekte kendi payına düşeni yapamaması durumunda, işimizin sarsıntıya uğraması kaçınılmazdır. Firma dışından tedarik edilecekleri, tedarikçimizin zamanında yükleyememesi veya nakliyecinin istenilen veya söz verilen zamanda getirememesi durumunda ciddi bir sorun oluşacaktır. Biz bunlar için gereken finansmanı sağlayamazsak veya üretim yeterliliklerimizi abartarak yerine getiremeyeceğimiz sözler verirsek sonumuzun ne olacağı çok açıktır.

Sözün özü şu ki, işletmemizde ne üretirsek üretelim onun içerisinde yer alan hammadde, malzeme, ara malı, işçilik, dışarıdan alınan hizmet, üretim olanaklarımız, planlama, kalite, finansman, nakliye, gümrükleme gibi daha epeyce arttırabileceğimiz uzun bir zincirin hangi halkası diğerlerinden zayıf kalırsa, ötekilerinin gücü de o kadar zayıf olacaktır. Başka bir deyişle biz ancak o kadar başarılı olabileceğiz.

Çaresi nedir?

Çare çok basit ancak bir o kadar da karmaşık ve bilgiye yaslanan emekleri gerektiren çabalar yumağı. İşletmemizdeki tüm süreçleri dikkatle analiz ederek, bunları etkileyen süreçleri ve bunların birbirleriyle etkilendikleri durumları belirlememiz gerekecek. Tüm bunların aksamadan sürmesi veya aksamaların işimizi en az sarsacak bir derecede tutulabilmesini sağlamak için yapılması gerekenleri belirlememiz şart. Başka bir deyişle zincirin halkalarını açıkça belirleyip, birbirlerinden daha zayıf olmamalarını sağlamalıyız.