Dış ticaret risklerinden birisi
Geçtiğimiz hafta Kurban Bayramı’nı idrak ettik, kimilerimiz paylaşmanın güzelliğini ve kimileri de uzuna bağlanan tatilin tadını çıkarttı.
Geçmiş gün de olsa herkese sağlıklı, mutlu ve huzurlu nice bayramlara erişmeyi dilerim.
Dış ticarette tecrübeli dostlarımızdan birisi ile yaptığımız sohbette onun anlattıklarını, her zaman yaptığım gibi, örnek olaydan ders çıkartılabilmesi amacıyla sizlerle paylaşmak istedim.
Konu, Çin’den yapılan bir ithalat ve pek de yabancı olmadığımız bir hikâye…
Dostumuz Çin’den bir hammadde getirmeyi planlıyor.
Bu hammaddeyi daha önce başka kaynaklardan da getirdiği için, olası risklerin ve yapılması gereken tüm işlemlerin bilgisine sahip.
Çin firması ile yazışmalar yapılıyor, teknik detaylar üzerinde anlaşmaya varıldıktan ve gelen örnek test edildikten sonra siparişin verilmesine karar veriliyor.
Daha sonra sipariş aşamasına geçildiğinde Çin firması, ödeme şekli olarak peşin havale yapılmasını istiyor. İthalatı yapacak olan Türk firması da bunu şartlı olarak kabul ederek, önce mal bedelinin yüzde otuzunu ve malın yüklenip konşimentonun ibrazında da bakiye yüzde yetmişi banka havalesi ile ödüyor.
Yapılan ilk ödemeyi takiben malların yükleneceği haberi verildiğinde, her türlü hasar, ziyan ve olası risklere karşı kapsamlı bir şekilde sigortasını yaptırıyor ve mallar bir süre sonra Türkiye limanına geliyor…
Arkadaşımızın kulağında, Çin firmaları tarafından yapılan dolandırıcılık hikâyeleri olduğundan gelen malların, ithalatının yapılmasından önce denetlenebilmesi için girişimde bulunuyor ve limana gelen konteynerin, bir heyet huzurunda açılmasını sağlıyor.
Gümrük memuru, alıcı firmanın gümrük müşaviri ve bir yetkilisi ile konteyner taşımasını yapan taşımacı firmanın bir yetkilisinin katılımıyla oluşan heyet eşliğinde konteyner açılıyor. Gelmesi beklenen 20 ton hammadde yerine çok daha az bir malzemenin yüklendiği ve konteyner içeriğinin, konşimentoda 20 olarak belirtilen kap (Big-Bag) adedinden çok daha az ve sadece iki kap (Big-Bag) olduğu belirleniyor.
Gelen mal, sipariş edilen ve parası ödenen miktardan daha az gelmiş.
Konteynerin açılmasında hazır bulunan dört kişinin imzasını taşıyan bir tutanak düzenlenerek, olay zabıt altına alınıyor. Türk ithalat firması ayrıca ve hemen bir bağımsız gözetim şirketine talepte bulunarak, durumun onlar tarafından da bir tutanağa bağlanmasını sağlıyor.
Gelen malın gerçekte istenilen mal olup olmadığına bakılmaksızın sigorta şirketine talepte bulunarak, ellerinde bulunan tutanaklar ve gözetim raporlarıyla birlikte, zararın tazmini isteniyor. Bir süre sonra da ödeniş oldukları mal bedeli, sigorta poliçesi kapsamında kendilerine tazmin ediliyor.
Gelelim bu olaydan çıkarılacak derse…
Alacağınız malın gerek niteliği ve gerekse de niceliği konusunda şüpheler oluşabiliyorsa, işin başında bir gözetim şirketine başvurarak, yapılacak yükleme öncesinde malınızın nitelik ve nicelik açısından kontrolünün yapılmasını istemelisiniz. Hatta malın üretimi esnasında bile kontrolü yaptırılabilir. Kuşkusuz tüm bu işlemlerin de bir bedeli olacaktır. Tavsiyemiz, işin ve bedelinin büyüklüğüne göre hangi kontrollerin yapılması gerektiğine karar verilmesidir.
Yıllar önce yaptığımız birkaç bin tonluk bir gıda maddesinin ihracat bağlantısında önümüze önemli bir koşul konulmuştu. Üretim sırasında alıcının belirleyeceği bir gözetim şirketi uzmanı ara sıra fabrikaya gelerek, hammadde girişinden ambalaja kadar olan süreçleri denetleyecekti. Ödeme yapılabilmesi için de bu uzmanın olumlu rapor vermesi gerekiyordu. Süreçler sıkıntısız atlatıldığı gibi siparişlerin tekrarını da almıştık.
Öte yandan ihracatçı olarak sattığımız mal hakkında, alıcımız tarafından olumsuz iddialar ileri sürülmesini ve gerek ödemede ve gerekse de teminat mektuplarının çözülmesinde çıkarılabilecek engelleri önlemek için de ihracat öncesinde, alıcının talebine bakılmaksızın bağımsız gözetim raporu alarak tedbir almamız da mümkündür.