Dış ticaret hedeflerini revize etmeli mi?
Kastettiğimiz, resmi hedefler değil; öncelikle onu belirtelim. Hem zaten, 2011 yılına ilişkin resmi hedeflerin ne olduğunu bile unuttuk sayılır. Biz hatırlatalım: 2011 yılında 127 milyar dolarlık ihracat, 199.5 milyar dolarlık ithalat öngörülüyordu, buna göre 72.5 milyar dolarlık ticaret açığı verilecekti. Cari açık 42.2 milyar dolar olacak, cari açığın GSYH'ye oranı da yüzde 5.4 düzeyinde gerçekleşecekti.
18 Ekim 2010'da, yani neredeyse bir yıl önce 2011 hedefleri ilan edildiğinde "Ya OVP hedefleri tutmayacak, ya iktisat kitapları yeniden yazılacak" demiştik. Daha sonra da altını çizdiğimiz gibi, "iktisat kitaplarını yeniden yazmak gerekmedi"…
2011 için 127 milyarlık ihracat, 199.5 milyarlık ithalat ve 42.2 milyarlık cari açık, hedef olmaktan çoktan çıktı.
Peki "revize etmeli mi" dediğimiz rakamlar hangileri? Biz, bizim tahminimizden söz ediyor, o rakamları revize etmenin gerekip gerekmediği üzerinde duruyoruz.
Bu köşeyi izleyenler belki anımsayacaktır; aylar önce "260-140-80" olarak özetlediğimiz bir dengeden söz etmiştik. 2011 yılı ithalatı 260 milyar doları bulabilecek gibi görünüyordu, ihracat 140 milyar doları zorlayabilirdi, 120 milyar dolarlık ticaret açığı da 80 milyar dolarlık cari açığa dönüşebilirdi.
İhracat temmuz itibariyle yıllık bazda yaklaşık 125, ithalat ise 222 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi'nin ağustos ayı rakamlarına göre ise ağustos sonunda ihracatın geldiği yıllık düzey 127 milyar dolar. Temmuz sonundaki yıllık cari açık da 72.5 milyar dolara ulaşmış durumda.
2011'in tümü için öngörülen yıllık düzey ihracatta ağustos sonu itibariyle yakalandı, ithalatta ise çoktan aşıldı. Peki bundan sonra ne olur, yıllık rakamlar hangi düzeyde gerçekleşir…
Biz, dünya ekonomisindeki son gelişmelerin etkisiyle "260-140-80" dengesinde bir miktar revizyon gerekebileceğini düşünüyoruz. Ancak, çok önemli bir revizyondan söz etmediğimizi hemen belirtelim.
260 milyar dolar olarak öngördüğümüz ithalat, 250-255 milyar dolar aralığına inebilir, şu aşamada daha aşağısı mümkün görünmüyor.
İhracatın 135 milyara ulaşmasının önünde hiç engel yok gibi. İhracatta ibre 135-140 milyar dolar arasını gösteriyor.
Cari açıkta Merkez Bankası tahmininde üst sınır 72.5 milyar dolar. Ancak biz, 75 milyar doların altına çekilmesinin pek mümkün olamayacağını düşündüğümüz cari açığın, en geniş aralıkta söylersek 75-80 milyar dolar arasında gerçekleşebileceği görüşünde olduğumuzu belirtmek durumundayız. 75-80 milyar dolayında gerçekleşecek bir cari açık, GSYH'nin yüzde 9'una denk gelecektir ki, bu da başta öngörülenin çok çok üstünde bir düzey demektir.
2012 hedefini belirlemekteki sıkıntı
Temmuz sonu itibariyle oluşan yıllık düzeyleri (ihracat için TİM'e göre ağustos sonundaki verileri) yukarıda aktardık. Yıllık cari açık 72.5 milyar dolar ve en iyi olasılıkla 2011 sonunu da bu düzeyde kapatacağız. Kaldı ki, Merkez Bankası tahmini olan 72.5 milyar dolarda kalmanın çok zor olacağı da ortada.
Bugünlerde 2012'yi kapsayan orta vadeli program hedefleri açıklanacak. Daha doğrusu, 2011-2013 dönemini kapsayan OVP, 2012-2014 olarak bir anlamda yenilenmiş olacak.
Bu yılın dış ticaret gerçekleşmesine ilişkin gidişat ortadayken, bu yıl için olduğu gibi 2012 için de yine ihracatın ithalattan çok hızlı artacağı yönünde tahminlerle mi yola çıkılacak? En az 72.5 milyar dolar olacağı Merkez Bankası'nca da kabul edilen cari açığın çok aşağılarda oluşacağı varsayımıyla mı hareket edilecek?
Yani bir kez daha iktisat kitaplarını yeniden yazmaya mı niyetlenilecek? Yakında göreceğiz…