Diplomalı cahiller ve yeteneksizler ordusu
Geçtiğimiz günlerde 50 genç girişimciye insan kaynağı yönetimi konusunda eğitim verdim. Eğitimin başında onlara şu soruyu sordum: "İnsan kaynağı konusunda karşılaştığınız en önemli 5 sorun nedir?" Bu soruya verilen cevapların çoğunda "kalifiye eleman bulamamak" vardı. Uluslararası bir şirket olan Manpower Group, bu konuda sistematik araştırmalar yapıyor. Manpower Group, "Yetenek Kıtlığı Araştırması"nın (Talent Shortage Survey) altıncısını 2011 yılında yapmış. Türkiye dahil 39 ülkede yaklaşık 40 bin işverenle görüşülmüş. Bu araştırmanın bazı sonuçları şöyle:
- ELEMAN BULMADA ZORLUK
İşverenlerin %34'ü, yetişmiş eleman bulmakta zorlandıklarını dile getirmişler. Türkiye'deki işverenler için bu oran %48 imiş. Söz konusu araştırmaya göre yetişmiş eleman bulmada zorlanan ilk üç ülke Japonya (%80), Hindistan (%67) ve Brezilya (%57).
- ELEMAN BULMAKTA ZORLANAN İLK 10 İŞ
Teknisyen, satış temsilcisi, beceri isteyen işçi (skilled trades worker), mühendis, işçi, yönetici, muhasebe ve finans elemanı, enformasyon teknolojisi elemanı, sekreter.
- AÇIK POZİSYONLARIN DOLDURULAMAMASININ NEDENLERİ
Deneyim eksikliği (%28)
Başvuru sayısı yetersizliği/yokluğu (%24)
Teknik beceri eksikliği (%22)
İş bilgisi/akademik formasyon/formal nitelik eksikliği (%15)
Teklif edilen ücretin beğenilmemesi (%11)
Aranan değerlere ve kafa yapısına sahip olmamak (%10)
İletişim ve insan ilişkilerinde yetersizlik
(% 8) Aranan kişilik ve zeka seviyesine sahip olmamak (% 6)
- YETENEK KITLIĞINI YENMEDE STRATEJİLER
Mevcut elemanların eğitilmesi ve geliştirilmesi(% 21)
Eleman aramada bölge dışına çıkılması (%13)
Eleman arama/reklam stratejilerinin değiştirilmesi(%11)
Aranan becerilere sahip olmayan ama potansiyeli yüksek elemanların işe alınması(%10)
Mevcut elemanların elde tutulmasına odaklanma (%8)
Ücretlerin artırılması(%8)
Eleman işe alma hattının geliştirilmesine odaklanma(%6)
Öğretim kurumları ile eğitim konusunda işbirliği (%6)
Ek yararlar paketinin genişletilmesi, transfer ücreti verilmesi (%5)
Ülke dışında eleman aranması (%4)
İşe alınacak adaylara kariyer geliştirme olanaklarını sunma (%4)
SONUÇ
İlginç bir dünyada yaşıyoruz. Bir taraf işsizlikten yakınıyor, diğer taraf ise eleman bulmamaktan. Acaba iki taraf buluşacak ortam bulamıyor da, hasret giderilemiyor? Yoksa beklentiler mi farklı? Enformasyon teknolojisinin bu denli geliştiği bir ortamda iki tarafın buluşamaması olasılığı düşük. Ancak beklentiler farklı. Yukarıdaki sözü edilen araştırmada açık pozisyonların doldurulamaması nedenlerine bakınız. İşverenin, aradığı nitelikleri karşılayacak kişileri bulmada zorlukları var.
Eğer nitelik değil de, sadece nicelik olarak, "kelle sayısı" olarak bakarsanız, ülkemizde sorun yok. Ancak "adam gibi adam" bulmaya kalkarsanız kıtlığın farkına varırsınız. Eğitim sektörü içinde olan ve insan kaynakları ile uğraşan birisi olarak durumun vahametini görüyorum. İşadamı bunu yaşıyor. Televizyonlardaki bilgi yarışması programlarında ise sorunun sadece bir boyutunu seyrediyoruz. Ülkemizdeki eğitim kurumlarında diplomalı cahiller ve yeteneksizler ordusu yetiştiriyoruz. Okumayan, okuduğunu anlamayan, sebep-sonuç ilişkisi kuramayan, analitik düşünemeyen, merakı olmayan bir cahiller ordusu. Tabii ki, iyi kurumlar ve iyi yetişmiş kişiler var. Ancak ortalamadan söz ettiğimizde durum feci. Eğitim sistemimizin her seviyesindeki kurum, ilk okuldan üniversitelere kadar, karşılığı olmayan diploma basan matbaalardan başka bir şey değil.
Çarkı döndürmek için, üretmek için yeteneklere ihtiyaç vardır. Yetenek kıtlığını yenmede dünyadaki işverenlerin stratejileri yukarıdaki araştırmada belirtiliyor. Ancak temel yetenekler eğitimle geliştirilir. Buna da anaokulundan başlamak gerekir. Eğitim sistemimizi anaokulundan başlayarak, pozitif bilimin ışığında, pozitif bilim doğrultusunda yeniden düzenlemeliyiz. "4+4+4" yerine
"dört, dörtlük" eğitim olmalıdır. Adına eğitim dediğimiz, diplomalı cahiller ve yeteneksizler ordusu yetiştiren bu aldatmacaya son vermeliyiz.