Dinleme kalitesi ve elektronik aygıtlar sorunu

Akıllı zincir

Daha önce de dile getirmiştim. Eğitimlerdeki ve derslerdeki sunumlarıma bir akıllı telefon resmi koyarak başlıyorum. Resimden sonra da bir soru soruyorum: “Bu nedir?” “Akıllı telefon” cevabını alınca ikinci sorum geliyor: “Neden akıllı?” Gelen cevaplar, telefonun neden akıllı olduğunu örneklerle dile getiriyor. Sonra yeni bir “akıllı” kavramı ortaya atıyorum. “Bir de akıllı zincir” var diyorum. Üçlü halkadan oluşan bir zincir: Tasarımcı, imalatçı ve pazarlamacı. Tasarımcının akıllılığına inandırmak için akıllı telefon üreticisi bir firmanın pazar değerini örnek veriyorum. Ve bunu Türkiye’nin Gayrisafi Yurtiçi Hasılası ile karşılaştırıyorum. (Son günlerde bir firmanın pazar değeri, 2016 yılı gayrisafi yurtiçi hasılatımızı geçmiş durumda.) “Böylesine bir değer yaratanlar akıllı olmalı,” diyorum.

Sonra “İmalatçılar da akıllı” savına geçiyorum. “Akıllı bir telefonun bir hafta sonu satılan bir modelinin hafıza kapasiteleri toplamı, 1996 yılındaki tüm dünyada bilgisayarların hafızalarının 25 katı” istatistiğini paylaşıyorum. “Demek ki imalat da bu seviyeye gelmiş, imal edenler de akıllı,” diyorum. Sıra pazarlamacıya gelince, dünyanın değişik ülkelerinde bu akıllı telefonu almak için sabaha kadar sırada bekleyen insanların resmini gösteriyorum. Böyle bir sırada saatlerce beklemiş bir kişinin sözünü aktarıyorum: “Yeni ürünün, yeni özelliklerini merak ettiğimden saatlerce bekledim.” Sonra da şöyle diyorum: “Adamlar, öyle bir pazarlama stratejisi uygulamışlar ki insanlar böylesine merak ediyorlar. Demek ki pazarlamacı da akıllı.” Tasarımcı, imalatçı ve pazarlamacı üçlüsünden sonra zincire bir halka daha ekliyorum: Son kullanıcı. Sonra da bir fotoğraf koyuyorum. Hoca ders anlatırken cep telefonu ile uğraşan öğrencilerin resmi. “Akıllı zincirin son halkasında sorun var. Akıllı zinciri bozmayın” uyarısı yapıyorum. Bu uyarıdan sonra da esas konuya geçiyorum.

Telefondan sonra bilgisayar

“Akıllı zinciri bozmayın” uyarımı yapıyorum, ama bu “telefon fetişizmi” çok ileri seviyede. Bazı tipler, ona dokunmadan edemiyor. Neden telefonları kapattırıyorum? Çünkü telefon, dinleme kalitesini bozuyor ve öğrenmeye engel. Telefonlardan sonra şimdi de karşıma dizüstü bilgisayarları çıkmaya başladı. Derslerimde akıllı zincir uyarısından sonra şimdi bir de bilgisayar resmi koyup “Bunu da kapatınız” diyorum. Geçen yıl bir eğitimde baktım, bir katılımcının bilgisayarı, uyarılarıma rağmen açık. Şaka yollu takıldım, katılımcıya: “Eski modeller böyle, ben de geç kapanıyorum” dedim. Katılımcı “Hocam, ben sizi dinlerken not alıyorum. Artık bilgi çağı; kalemle not almayı bıraktım” dedi. Ben de “Öyle mi?” deyip geçiştirdim.

Bilgisayar ile not alma

Ders sırasında bilgisayar ile not almanın öğrenmeye olumsuz etkisi konusunda yapılan araştırmalar var. En son araştırmalardan birisi, A.B.D’de askeri bir okulda (US Military Academy) yapılmış. Bu araştırmanın sonuçları bu yıl yayınlandı (The impact of computer usage on academic performance: Evidence from a randomized trial at the United States Military Academy; Susan Payne Carter, Kyle Greenberg, Michael S.Walker; Economics of Education Review Volume 56, February 2017.) Bu okuldaki “Ekonomiye Giriş” dersindeki öğrenciler rastgele üç gruba ayrılmış. Bir gruba ders sırasında bilgisayar kullanımı tamamen yasaklanmış. İkinci gruba dizüstü bilgisayar serbest bırakılmış. Üçüncü grubun da tablet kullanımı, ama sıra üstünde açık, kullanımı eğitimci tarafından denetlenebilecek biçimde, serbest bırakılmış. Sonrada bu sınıftaki öğrencilerin finalde aldıkları notlara bakmışlar. Derslerde kağıt ve kalem kullanarak not alanların, final sınavında daha başarılı olduğu görülmüş.

Sonuç

Öğrenmek ciddi bir iştir; ciddi bir yoğunlaşma gerektirir. Elektronik aygıtlar dinleme sırasındaki bu yoğunlaşmayı bozmaktadır. Ben, böyle düşünüyorum; araştırmalar da bunu gösteriyor. Ama kimbilir; kağıt kalemden önce eline telefon ve tablet alan Z Kuşağı’nda belki durum daha değişik olacaktır. Ne dersiniz?