Digitürk oyunu değiştirebilecek mi?
Üç bölümde yayınlayacağımız 500 milyon dolarlık naklen yayın ihalesinin ilk bölümünü bu hafta sizlerle paylaşıyorum.
Önümüzdeki 5 sezonun Süper Lig ve TFF 1. Lig karşılaşmaları yayın haklarının devri için düzenlenen ihaleye tek başına giren Digitürk, sezonluk 500 milyon dolardan 5 yıllığına futbolun yeniden yayıncısı oldu.
Digitürk’ün beş yılda ödeyeceği paranın toplamı 2 Milyar 950 milyon Amerikan Doları buluyor.
Yayın ihalesini kazanan Digitürk’ün sahibi kim?
Futbolun yayıncısı Digitürk’ün sahibi dünyanın 38 ülkesinde yayın platformu bulunan Bein Sports.
Bein Sports, Al Jazeera Networks tarafından Kasım 2003'te Al Jazeera Sport adı ile kurulmuş ve hızlı bir şekilde büyümüş popüler bir Arap spor kanalı olarak karşımıza çıkıyor. Orta Doğu'daki en ünlü spor kanalı olan Bein Sports, 24 Kasım 2009'da ART Sport kanallarını satın alarak büyüdü. 1 Ocak 2014 tarihinden itibaren de adını BeIN Sports olarak adını değiştiren platform, UEFA Avrupa Ligi, UEFA Şampiyonlar Ligi, İspanyol La Liga, İtalyan Serie A, Fransız Ligue 1 ve daha birçok futbol liginin ve spor müsabakalarının yayın haklarına sahip. Bu grup genelde Katar Spor Yatırımları olarak biliniyor. Arapça, İngilizce, İspanyolca ve Fransızca yayın yapan kuruluşun büyük ortağı ise Al Jazeera Media Network olarak görünüyor.
Ülkemizde siyasilerle yakın ilişkisi bulunan ve ihale sonrası yaptıkları açıklamayla “Süper Lig’i dünyaya pazarlayacaklarını” anons eden şirketin temel sloganı ise: “Change the game- Oyunu değiştir.”
BskyB’den sonra en uzun yayın yapan kurum Digitürk
Süper Lig maçlarının yayın haklarını 2001’den beri elinde bulunduran Digitürk, Premier Lig yayıncısı BskyB’den sonra Avrupa’nın en uzun süreli aynı ligin yayın hakkını elinde bulunduran bir kuruluş. Geçen 15 yıllık süre içinde 3.5 Milyar Dolara yakın bir parayı Türk Futboluna yatıran Digitürk diğer taraftan teknolojisini de sürekli geliştirdi. HD, 3D ve 4K naklen yayınlar gerçekleştirdi. BTK verilerine göre toplamda 3.105.600 kullanıcı sayısına sahip Digitürk’ün abonelerinin yaklaşık yüzde 50’ye yakın kısmının Lig TV abonesi olduğu tahmin ediliyor.
2017-22 sezonları ihalesi Türk futbolu için bir rekor
2017-22 sezonları için Digitürk’ün toplamda 2.950 milyon dolar ödeyecek olması, Türk futbolu için bir dönüm noktası. Bugüne kadar yapılan ihalelerde oluşan fiyata en yakın ihale tutarı 2016-17 dönemine ilişkin 360 milyon dolar idi.
Aşağıdaki tablo bize önümüzdeki beş sezonda yayıncı kuruluşun futbol takımlarımıza ödeyeceği tutarlar ile TFF (Türkiye Futbol Federasyonu) payı ve yasal yükümlülüklerini gösteriyor. Yayıncı kuruluşun ödeyeceği 5 yıllık toplam tutar 2.950 milyon dolar. Yani, bugünkü $/TL paritesi üzerinden 10 milyar TL’ye ulaşıyor. Bu tutar Türk futbol ekonomisi için müthiş bir para… Kulüplerimizin bunu nasıl değerlendirecekleri çok kritik öneme sahip. Yeni sezonda TFF’nin yüzde 12 olan payı yüzde 4’e düşürülmüş durumda. Bunun bir diğer anlamı ise takımlarımıza yıllık bazda 40 milyon dolar daha fazla para ödenecek olması. TFF payı değişmemiş olsaydı, TFF’nin payı 60 milyon dolar olacaktı. Şimdi ise bu tutar 20 milyon dolara düşmüş olacak.
İhale bedeli kulüpler için yüzde 51 artış kaydetti!
2017-2022 için Süper Lig naklen yayın bedelinin 500 milyon dolara yükselmesi, sonuç olarak Süper Lig ve dolayısıyla kulüplerimiz için büyük bir başarıdır. Bu başarıda şüphesiz ki, en büyük pay TFF’ye aittir. Ancak, bu performansın oluşmasında siyasetin de ben etkili olduğunu düşünenlerdenim. Burada, yine Kulüpler Birliği ile TFF’nin yapmış olduğu görüşmelerde, TFF payının yüzde12’den yüzde 4’e düşürülmesi de yine Süper Lig için olumlu bir gelişmedir. 2016-17 sezonunda yayıncı kuruluşun kulüplerimize ödediği toplam tutar 360 milyon dolardı. 2017-22 döneminde bu tutar %38,89’luk bir artışla 500 milyon dolar’a ulaştı. TFF kesintilerini düştüğümüzde, kulüplere 2016-17 sezonunda ödenen net tutar 316,8 milyon dolardı. TFF’nin yeni dönemde payı yüzde 4’e düşürüldükten sonra kulüplere gidecek net para tutarına göre toplam artış ise yüzde 51,52’ye yükselmiş durumda.
Süper Lig Avrupa’da yayın gelirlerini en fazla arttıran 4. lig
Süper Lig yayın bedellerindeki artış, 2015-16 sezonundaki 360 Milyon dolar dikkate alındığında %38,89’a karşılık geliyor. Buna göre, Süper Lig Avrupa’da naklen yayın haklarını en fazla artıran dördüncü lig. En yüksek artış %67’lik artışla İngiliz Premier Lig’de görülürken, %64’lük artışla İspanyol La Liga ikinci, %52’lik artışla Alman Bundesliga ise üçüncü konumda.
Kulüplerimizin eline ne kadar geçecek?
Yeni ihalede 1. Lig kulüplerine ödenecek tutar olan 45 milyon doları mevcut ihale bedelinden düşerek Süper Lig kulüplerine ödenecek net tutarı hesaplarsak: [(500 Mio $- (500 Mio $*%4 TFF Payı)+(45 Mio $ 1.Lig Payı)]= 435 milyon $ olacaktır. 2015-16 sezonu baz alınarak Süper Lig kulüplerine dağıtılacak havuz gelirlerinde yaklaşık yüzde 37,6’lık bir artış olması bekleniyor. Buna göre, 2015-16 kulüplerin havuz gelirleri baz alınarak (435 Mio $/ 316,8 Mio $= %37,6) yeni ihale bedeli kulüplere dağıtıldığında, Beşiktaş yaklaşık 46 milyon dolar, Fenerbahçe 48 Milyon dolar, Galatasaray da 38 milyon dolar tutarında havuz geliri elde edecekler. TFF yayın bedellerinin yarısını TL, kalan yarısını da döviz üzerinden kulüplere ödüyor. Burada TL olarak kulüplere yapılacak ödemelerde belirlenecek $/TL kuru çok önemli olacaktır.
Yurtdışına satış yapmadan para kazanmak zor!
Günümüz futbolunun en önemli gelir yaratma araçlarından birisi naklen yayınların digital platformlar aracılığıyla küresel tüketiciye ulaştırılmasıdır. Domestik gelirler önemli olmakla birlikte, esas parasal gelir yurtdışındadır. Önemli olan naklen yayınların ya da diğer futbol içeriklerinin küresel futbolsever tüketiciyle buluşturulabilmesidir. Bu konuda en iyi örneklerden birisini yıllık 5.1 milyar sterlin naklen yayın geliri yaratan Premier Lig oluşturuyor.
Premier Lig’in yayın gelirlerinin yaklaşık yüzde 60’lık kısmı olan 3 milyar Sterlinlik tutarı yurtdışından geliyor. Premier Lig yurtdışı satışlarının dönemler itibariyle artarak büyüdüğünü görüyoruz.
Naklen yayınların yurtdışı izlenilirliği yayıncı kuruluş için yaşamsal öneme sahiptir. Bu bağlamda, 1) Lig maçlarının ne kadarlık kısmının yurtdışında yayınlanacak olması, 2) En çok seyirci/izleyici çeken derbi maçların yurtdışına satımı konusudur. Nitekim, İngiliz Premier Lig maçları haftada 212 ülkede, 82 farklı yayıncı tarafından yayınlanıyor ve potansiyel 643 milyon futbol seyircisi bu maçları izliyor.
