Destek bu hafta belli olacak
Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de 2009 yılı ekonomik anlamda çok zor geçecek. Bu zorluğun en yoğun hissedildiği sektörlerin başında ise hiç şüphesiz otomotiv geliyor. Türk ihracatının
lokomotifi konumundaki otomotiv, doğrudan ve dolaylı istihdamı ve yarattığı katmadeğer ile ekonominin can damarı konumunda. Hemen hemen tüm ülkeler bu damarın tıkanmaması için gerekli (yeterli olup olmadığı tartışılır) destekleri açıkladı, operasyonları yaptı. Biz de ise hasta müşahade altına alınamadan neredeyse EX olacak.
Bu tehlikeye dikkat çeken, yardım isteyen sektör yetkilileri uzun süredir Ankara’da temaslarını sürdürüyordu. Ancak, otomotive destekten çok “zamansız ve asılsız” açıklamalar nedeniyle köstek olundu. İndirilmesi gündemde olmayan ÖTV’nin yarattığı yersiz beklentiler freni patlamış kamyon gibi savrulan pazarı iyice çökme noktasına getirdi.
Bu çerçevede, 2009 yılını en azından zarar etmeden kapatmak isteyen firmalar ve sektör temsilcileri yeniden Ankara’nın yolunu tuttu. Önce bakanlarla toplanıldı. Planlar, projeler, tekrar anlatıldı. Toplantının diğerlerinden farkı ise bu kez artık somut adım atılmasına en yakın noktaya gelinmiş olması. Zira, alınan ilk karar piyasalarda hatalı ya da yersiz beklentilere yol açmaması adına kesinlikle açıklama yapılmaması olmuş. Gerek hükümet tarafı, gerekse katılımcı sektör temsilcileri toplantıda konuşulanlar hakkında tam bir suskunluğa büründüler.
İlk toplantının ardından bu kez alt düzeyde teknik görüşmelere geçilmiş. Şimdi her iki taraf da raporlarını ve taleplerini hazırlama aşamasında. Ve bu kez herşey tam bir sessizlik içinde yapılıyor. Ancak, yine de farklı kaynaklardan otomotive eylem planına ilişkin haberler gelmeye başladı. Bu detayların bazıları biliniyor, bazıları uzun zamandır piyasada konuşuluyor, bazıları ise yeni gündeme geldi. Öncelikle zamanlama ve niyet.
Hükümet, bu kez otomotive yönelik kesinlikle bir destek verme kararı almış durumda ve bu niyetini en kısa zamanda hayata geçirecek. Bu çerçevede bu hafta içinde gerçekleştirilecek toplantılar sonucunda verilecek desteğin ana hatları şekillenmiş olacak. Destek planı içinde hükümetin en sıcak baktığı ve en hızlı hayata geçirmeyi planladığı uygulama, hurda teşviği olarak ön plana çıkıyor. Zira, bu uygulamanın çevre, vergi geliri, araç ve yol güvenliği gibi birçok olumlu etkisi gerek Avrupa’da gerekse Türkiye’de daha önce somut olarak görüldü. Teşviğin ana fikrine sıcak bakan Ankara, geçen sefer uygulamada yaşanan sorunların tekrar etmemesinin önlemini alacak esasları belirme aşamasında. Uygulama detayları belirlendikten sonra hurda teşviğinde bir sorun yok.
Üretime destek olacak önlemlerde ise durum biraz karışık. Nitekim, Türkiye’deki fabrikaların yabancı ortakları, aynı zamanda o fabrikaların en büyük müşterileri olduğundan, bantlara girecek her türlü modelin kararı yurtdışında alınıyor. Dolayısıyla “üretime bağlı destek” uygulaması, yeni yatırım çekme konusunda geçer akçe olsa da kısa vadede su alan gemiyi limana ulaştıracak bir çözüm değil. Bu yüzden her türlü desteğe evet deme aşamasında olsalar da otomotivciler, kısa vadede istihdamı koruyabilecekleri ve fabrikaları açık tutabilecekleri çözümlere
daha sıcak bakıyorlar. Yani bir anlamda “Mevcut durumuma bak. Ona göre destek planı uygula” talebini ileri sürüyor.
Gerek hükümetin gerekse otomotivcilerin hemfikir oldukları nokta ise iç pazarın canlandırılması gerekliliği. Bu yöndeki en önemli ve son koz ise ÖTV indirimi. Düşen satışlar nedeniyle ÖTV kaybının artması otomotivcilerin elini kuvvetlendirse de IMF ile “görüşme masasında” oturan bir hükümetin bu tip bir indirimi hayata geçirmesi çok zor gözüküyor. Başta da belirttiğim gibi bu çok bilinmeyenli denklemin çözümüne yönelik ilk sinyallerin bu hafta gelmesi bekleniyor. Ancak, açıklanacak paket kimleri memnun edecek orası belli değil. Zira, otomotiv sektörü içindeki talepler de ya da farklı bir deyişle öncelikler de kuruma göre değişiyor. İlk bakışta önemsiz gibi görünen bu detay, aldığımız duyumlara göre hükümetin en zorlandığı noktaların başında geliyormuş. Bizden söylemesi...