Deri sektörü temsilcilerinin verdiği sektör resmi
Bir sektörle ilgili sorunları da umutları da en iyi o sektörün içinde yer alan üreticilerden almak mümkündür. Deri sektöründe iki temel alan söz konusudur. Bunlardan biri deri konfeksiyon ürünleri, diğeri ayakkabıdır. Bu iki alanın temsilcileri de son yıllarda zorluk yaşadıklarını, batmaların, sektörden çıkmaların olduğunu belirtiyorlar. Ama yeni dönemde sektöre geri dönüşler olacağına inandıklarını söylemekten de geri durmuyorlar.
Arkadaşımız Merve Yiğitcan’ın haberinde İDMİB Başkanı Mustafa Şenocak, son iki yılda tabakhane ve atölyelerin yüzde 50’sinin kapandığını, sektörde kapasite kullanımının yüzde 30’lara gerilediğini açıklıyor. Yeni dönem için umut veren durumdan söz ederken, ayakkabı ihracatında artış, Avrupa’ya deri konfeksiyon ihracatı artışı, İran’la sanayi ve yan sanayideki başarılı gelişmeleri sıralıyor.
Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği eski Başkanı Hüseyin Çetin, iç pazarda vadelerin iki yıla uzaması nedeniyle firmaların yüzde 20’sinin zorda olduğunu öne sürüyor.
Önceki yıllarda 1.9 milyar dolara kadar yükselen deri sektörünün ihracatı 2015 yılında 1 milyar 473 milyon dolar olarak gerçekleşmiş. Bu pazarın en büyük alıcısı olan, yüzde 25’ten fazla paya sahip Rusya’ya ihracatımız 2013 yılında 508 milyon dolar iken, 2014 yılında 232 milyon dolara gerilemiş durumda. Sektör temsilcileri Rusya ile krizin sona ermesi nedeniyle 2017 yılından başlayarak artacağı beklentisini taşıyorlar. Buna bağlı olarak hem sektörde yüzde 20-30 seviyesine gerileyen kapasite kullanımının artacağına hem de geri dönüşler ve yeni yatırımlar olacağına inandıklarını belirtiyorlar. Yaklaşık 7 bin işletmenin yer aldığı, yaklaşık 70 bin çalışana sahip sektörün yeniden eski dönem canlılığına ulaşmasının ekonomimize katkı sağlayacağının altını çiziyorlar.
2015 yılı deri sektörü ihracatının 671 milyon dolarlık payı ile yüzde 40’ını oluşturan ayakkabı sektörü aynı zamanda ithalat açısından da 794 milyon dolarla yine benzer rakama ulaşıyor. Bunda ülkemizde ham deri üretiminin ve işlenmesinin yeterli seviyede olmamasının rol oynadığı sektör temsilcilerince dile getiriliyor. Ayakkabı ithalatında 100 milyon doların üzerindeki paylarıyla Vietnam ve İtalya ilk sırayı alırlarken, deri ceket ithalatında da ilk sıralarda Çin, Hindistan ve Pakistan bulunuyor.
Ekonomi yönetiminin sektörlerin sorunlarını, sektör temsilcileriyle ele almalarında, diyalog içersinde olmalarında büyük yarar var. Ayakkabı ithalatını son dönemde frenleyici kararlar alınması bu açıdan önemli bir gösterge. Ama sektörün en büyük sorunlarından biri, Türkiye’de kesimi yapılan hayvanlardan elde edilen ham derilerin iyi ve sağlıklı işlenmemesi, üretim için deri ithalatını artırıyor. Bu alanda iyileştirmeler olması, geleneksel tabakhanelerin bulunduğu kentlerde tabakhanelerin kapasite kullanımlarının artırılması için girişimlere ve desteklere ihtiyaç olduğu sektör temsilcilerince dile getiriliyor.
Türkiye üretim için ihtiyacını iç piyasadan karşılamasının oranını artırır, ithal girdiyi azaltabilirse, katma değeri artırarak deri konfeksiyon ve ayakkabıda ihracatımız artırabilecek, bu alanlarda ithalatımız azalacaktır. Her alanda olduğu gibi deri sektöründe de üretim alanındakilere kulak verilerek yapılacak iyileştirmeler, bir yandan üretimin katma değerini artıracak, bir yandan da ihracat/ ithalat dengesini olumlu etkileyecektir.