Derelere can suyu mesajı
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, geçtiğimiz günlerde yaptığı bir değerlendirmede, nehir tipi hidroelektrik santrallerinden bazılarının kaynağını aştığını ve bunları ayıklayacaklarını söyledi.
Peki nedir kaynağını aşan HES?
Şöyle anlatalım... Şimdi, nehir tipi hidroelektrik santrali projelerinde, elektrik üretiminde kullanılacak suyun miktarı bellidir. Bu miktar, o santral için verilmiş elektrik üretim lisansına da sektörel jargonla söylersek, dercedilmiştir. Yani işlenmiştir.
İşte nehir tipi HES'lerin, lisanslarında belirtilen bu sudan daha fazla suyu elektrik üretimi için kullanmaları, "kaynağını aşmak" anlamına geliyor.
Yani söz konusu nehir tipi HES'leri işleten şirketler, kendilerine izin verilenden daha fazla miktarda suyu elektrik üretiminde kullanmış oluyor.
Peki fazla kullanmanın ne sakıncası var? Daha fazla elektrik üretmenin neresi kötü ki?
İşte zurnanın zırt dediği yer tam da burası... Lisans sahibi şirketlere verilen su kullanma izni sınırının nedeni, çevre tahribatına yol açılmaması endişesi... Yani bir deredeki suyun tamamını alıp elektrik üretiminde kullanmaya kalkamazsınız. Can suyu denilen bir miktarı, sürekli olarak dere yatağına vermeniz gerekir. Peki nehir tipi HES'lerin, derenin can suyunu kesip kesmediklerini sürekli nasıl kontrol edeceksiniz? Her tesisin başına bir bekçi mi dikeceksiniz? Hayır hayır, bunlara hiç gerek yok. Çünkü HES'lerin hangi hızda akan ne kadar sudan, ne miktarda elektrik üretebileceği üç aşağı beş yukarı zaten bellidir. Az önce de söylediğimiz gibi, santrallerin kurulu kapasiteleri de lisanslarında yazılıdır. Bir santralin elektrik iletim şebekesine ne kadar elektrik verdiği de zaten ölçülüyor. Yoksa işletmeci parasını hangi hesapla alacak?
Her neyse, Bakan Taner Yıldız'ın "kaynağını aşan HES'leri ayıklayacağız" açıklaması, başta Doğu Karadeniz olmak üzere, ülkenin dört bir yanında, köylerine, kasabalarına can veren akarsuların tümüyle kelepçelenip doğal çevreyi tahrip etmesine karşı çıkanların yüreğine su serpmiş olmalı... Açıklamadan anlaşılıyor ki, artan elektrik ihtiyacının karşılanması için tüm kaynakları seferber eden hükümet, bunu çevreye rağmen yapmanın ileride telafi edilemeyecek zararlara yol açacağının farkında ve gerekli önlemleri de alacak. Açıklama şimdilik nehir tipi HES'lerle sınırlı görünse de, bundan böyle HES lisanslamaları sırasında daha titiz davranılacağının işareti sayılabilir bu...