Depremzedelerin 15 milyon faturası
Haberleşme altyapısındaki sorunların halâ devam ettiği deprem bölgesinde, yaklaşık 15 milyon vatandaşın elektronik haberleşme faturaları gündem oldu. Altyapıdaki aksaklıklar gideriliyor.
BTK verilerine göre, 2021 yılsonu itibarıyla depremde yıkıma uğrayan 10 ilimizde 1 milyon 200 bine yakın sabit telefon abonesi, 11 milyon 500 bine yakın mobil abone, 10 milyonun biraz üzerinde mobil internet abonesi iki milyona yakın da sabit internet abonesi bulunuyor. Mobil ve sabit hizmetler ayrı ayrı abonelik olarak tanımlansa da tek bir fatura üzerinden hizmet veriliyor. 2023 mevcut veriler ile kaba hesap 15 milyon tekil kullanıcıdan bahsediyoruz. Uydu, IP (internet) tabanlı ve kablolu televizyon hizmetleri aboneleri ile ilgili bir veri ise bulunmuyor. Deprem bölgesinde halen ağır aksak sağlanan haberleşme altyapısının yanında bölgede elektronik haberleşme hizmetlerinden faydalanan abonelerin faturaları da gündem oldu. Mevcut öncelikleri deprem bölgesindeki haberleşme altyapısını makul seviyede işler hale getirebilmek olan telekom şirketleri için faturalar, fatura tahsilatları öncelik arz eden konular değil. Bunu şirket yetkilileri her fırsatta dile getiriyor. Ancak, mevcut tanımlamalardan kaynaklanan, rutin bilgilendirmeler ve şirketlerin mevcut şirket politika ve uygulamalarında henüz bir deprem düzenlemesine gidilmediği için fatura konusu, kamuoyunda ciddi bir polemik konusu olmaya başladı. Başta mobil operatörler Turkcell, Türk Telekom ve Vodafone Türkiye olmak üzere Türk Telekom da faturalar hakkında haftasonu kamuoyuna bilgilendirme yaptı. Bu bilgilendirme mesajları hemen hemen aynı. BTK’nın belirlediği şekilde karar alınmış olması muhtemel. Turksat da bölgede uydu üzerinden hizmet veren televizyon kanallarına yönelik bir açıklama geçti. Henüz deprem bölgesi ve bölgedeki abonelerin faturaları ile ilgili net kararlar alınmadığı ve prosedürlerin nasıl olacağına ilişkin detaylı bir çalışmanın yapılmadığı, ilk açıklamalardan anlaşılıyor. Bu konuda, telekom şirketlerinin samimi oldukları aşikâr ancak süreçler tam olarak yönetilemiyor. Şimdiye kadar yapılan açıklamalardan anlaşıldığı kadarı ile bölgede hizmet alan (veya alamayan), faturası ödenmeyen aboneliklerin hizmetleri kesinlikle durdurulmayacak. Faturalar ödenmese dahi hizmetleri kesintisiz almaya devam edebilecekler. Ödenmeyen faturalardan gecikme faizi de alınmayacak. Borç yapılandırma seçenekleri de sunulacak. Dediğim gibi süreçler tam yönetilemiyor. Bu durumda, borç yapılandırması, gecikme faizi gibi terimlerin açıklamalarda yer almaması gerekir. Sanırım, ödenmeyen faturaların tamamen iptal edilmesi de seçenekler arasında. Ancak bununla ilgili herhangi bir somut karar alınmış değil. Özellikle bölgeyi terk etmek zorunda kalacaklar ve geçici olarak bir yerlerde barınmak zorunda olup bölgede kalacakların sabit telefon ve sabit internet hizmetlerini kullanmayacakları kesin. Abonelerin, hizmetlerini dondurma ve/veya iptal seçenekleri var. Yine yapılan açıklamalardan bu tip taleplerin gerçekleştirilmesi için herhangi bir ücret alınmayacak. Ancak, sim kart konusunda bir açıklama, pazar sabahına kadar henüz yapılmamıştı. Depremzedelerin bir kısmı belki de büyük bir çoğunluğu, telefonlarını ve içlerindeki sim kartlarını kaybetti. Enkaz altında kaldı. İlk bir hafta içerisinde yedek sim kart çıkartmak isteyen ve çıkartan depremzedeler bunun için para ödemek zorunda kaldı. Kimlikleri de olmadığı için yeni sim kart çıkartmak konusunda bazı zorluklar yaşadı. Umarım yakın zamanda bu konulara ilişkin, mağduriyet ve zorluk yaratmayacak aksiyon planları da devreye sokulur. Çağrı merkezlerinde de depremzedeler için özel temsilciler görevlendirilir. İşlem yapmak için karşılarında bir insana ihtiyaçları var. Mevcut çağrı merkezi görevlisine de ulaşamama sorunu halledilmeli. Bunların ve yukarıda bahsettiğim fatura, gecikme faizi, ödeme planı vs. gibi sorunların bu hafta içerisinde hızlıca çözüleceğine ve kamuoyunun bilgilendirileceğine inancım tam.
Altyapı ne durumda?
En son cuma günü, telekom altyapısının durumunu aktarmaya çalışmıştım. Bu konuda bazı ilerlemeler ve gelişmeler oldu. Şirketler tarafından yapılan kamuoyu bilgilendirmeleri de. Geldiğimiz noktada, cumartesi akşamı verilen bilgilere göre üç mobil operatör bin 830 saha personeli ile bölgede 7/24 çalışmalarına devam ediyor. Bölgede sekiz bin 900 baz istasyonu sahası olduğunu bunun iki bin 451 tanesinin hizmet veremez durumda olduğunu biliyoruz. Bu istasyonlardan bin 400’den fazlası onarılarak hizmet vermeye başladı. Çalışan baz istasyonu oranı yüzde 90’lara çıktı. Altyapıdaki iyileşme her dakika artıyor. Bölgeye toplam 241 mobil baz istasyonu sevk edilmiş durumda. Bu istasyonlar üç operatörün ortak kullanımına sahip teknolojiye sahip. Hangi operatörün abonesi olursanız olun, bu istasyonların hizmet verdiği bölgede hizmet alabiliyorsunuz. Depremin ilk saatleri ve ilk günlerinden itibaren AFAD başta olmak üzere kamu görevlilerinin görevlerini ifa ederken ihtiyaç duydukları haberleşme altyapısını sağlamak üzere bölgede bulunan Türksat ise arama ve kurtarma çalışmalarının yavaşlaması ile birlikte uydu destekli haberleşme altyapısını vatandaşların hizmetine de sunmaya başladı. Bölgede çok sayıda uydu terminali ile internet erişim noktaları oluşturmaya başladı. Operatörlerin baz istasyonlarına da uydu bağlantısı sağlıyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin şirketi İsttelkom da bölgeye uydu bağlantılı internet erişim noktaları kurdu. TurkNet de kablosuz internet için bağlantı noktaları kuruyor. Yerli baz istasyonu geliştiren ULAK ve Çinli Huawei de ellerindeki mobil baz istasyonu ekipmanlarını bölgeye sevk etmiş durumda. Henüz bölgede haberleşme altyapısı tam olarak ayağa kaldırılamasa da her gün daha iyiye gidiyor. Bölgeye tam kapasite ile elektrik verilmesi ile birlikte altyapıda daha fazla iyileşme bekleniyor. Bölgedeki depremzedeler ve yardıma koşan gönüllü ve görevliler için ise mobil operatörler ücretsiz konuşma ve internet paketleri tanımlamaya devam ediyor. Paketler bittiği zaman, yeni paketler tanımlanıyor. Bu paketler ile ilgili kamuoyuna bilgi veren tek operatör olan Turkcell, bugün itibariyle 35 milyonun üzerinde acil iletişim paketi tanımlamış durumda.