Depremzede 11 ilde şubatta 105 yatırım

Şubat ayında ülke genelinde toplam tutarı 44,4 milyar lira olan 1.183 yatırım teşvik belgesine bağlandı; bunun, toplam 3,1 milyar lira tutarlı 105’i depremzede 11 ilde gerçekleştirilecek.

Enka Hijyen AŞ, Gaziantep’te hasta bezi üretimine yönelik 584,7 milyon, Predo Sağlık Ürünleri de Gaziantep’te bebek ve yetişkin bezi ile hijyenik ped üretimine yönelik 421 milyon liralık yatırıma gidiyor.

On bir ilde büyük can ve mal kaybına yol açan, ekonomik, sosyal ve manevi açıdan tüm ülkede travma etkisi yaratan Kahramanmaraş merkezli depremlerin meydana geldiği şubat ayında, teşvikli yatırımlarda ülke genelinde canlılık sürerken depremzede 11 ilde ise kan kaybı yaşandı.

Ülke genelinde gerçekleştirilecek toplam tutarı 44,4 milyar lira olan ve tamamlandığında 20 bin 521 kişiye istihdam sağlayacak 1.183 yatırım, şubatta teşvik belgesine bağlandı.

Teşvik belgesi verilenler içinde toplam 3,1 milyar lira tutarlı ve 1.769 kişilik iş yaratacak 105 yatırımın, depremlerinin büyük can ve mal kaybına yol açtığı 11 ile yönelik olduğu belirlendi. Diğer illere yönelik toplam belge sayısı 1.078, bu belgeler kapsamında yapılacak toplam yatırım 41,3 milyar ve öngörülen istihdam ise 18 bin 752 oldu.

Söz konusu 70 il toplamında teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 116,9, yatırım tutarı yüzde 106,9 ve istihdam sayısı yüzde 30,9 artarken, depremzede 11 ile yönelik yatırım sayısı yüzde 5,4, tutarı yüzde 44,2, yaratılacak istihdam da yüzde 68,7 azaldı. Depremzede 11 il, şubatta yatırım eğiliminde ülke genelinden negatif ayrıştı ve genel artış oranını aşağı çekti.

Bu illerdeki kan kaybının etkisine rağmen şubatta Türkiye geneli toplam teşvik belgesi sayısında artış yüzde 94,6, yatırım tutarında artış yüzde 73,7 oldu, istihdamdaki artış ise yüzde 2,7’de kaldı. Toplam teşvik belgesi sayısında depremzede 11 ilin geçen yıl şubat ayında yüzde 18,3 olan payı bu yıl aynı ayda yüzde 8,9’a, yatırım tutarındaki payı yüzde 22’den yüzde 7,1’e, istihdamdaki payı da yüzde 28,3’ten yüzde 8,6’ya indi.

Üçte biri Gaziantep’e

Şubatta Gaziantep için toplam 1 milyar 334,3 milyon liralık 26 yatırım için teşvik belgesi düzenlendi. Bölgenin en büyük ekonomisi olan bu ilde teşvik belgesi sayısı geçen yıl aynı aya göre yüzde 4 artarken, yatırım tutarı yüzde 29,8, yaratılacak istihdam da yüzde 28,3 geriledi.

Aynı ay Adana için 306,4 milyon liralık 22, Hatay için 525,4 milyon liralık 11, Şanlıurfa için toplam 297,9 milyon tutarlı 19 yatırım için teşvik belgesi düzenlendi.

Şubat ayında düzenlenen teşvik belgeleri kapsamında Kilis iline yönelik toplam 234,7 milyon lira tutarlı 2, Kahramanmaraş’a yönelik 225,7 milyon lira tutarlı 5, Malatya’da gerçekleştirilecek 84,1 milyon lira tutarlı 5, Diyarbakır’da 66,3 milyon lira tutarlı 9, Osmaniye’de 43,5 milyon lira tutarlı 3, Adıyaman’da hayata geçecek toplam 11,3 milyon lira tutarlı 2 ve Elazığ’da gerçekleştirilecek 2,1 milyon lira tutarlı bir yatırım yer alıyor.

10 büyük yatırım

Şubat ayında depremzede illere yönelik teşvik belgesi alınan en büyük yatırım Enka Hijyen A.Ş.’nin Gaziantep’te gerçekleştireceği hasta bezi ve hasta bezi pantolon üretimine yönelik 584,7 milyon liralık tevsi yatırımı. Bu yatırım 150 kişiye iş yaratacak.

Bu yatırımla Enka, söz konusu ürünlerde yıllık 1 milyar 821 milyon 600 bin adetlik üretim kapasitesine ulaşacak. Predo Sağlık Ürünleri de Gaziantep’te gerçekleştireceği 421 milyon lira tutarlı bebek ve yetişkin bezi ile hijyenik ped üretimine yönelik nakil, tevsi, ürün çeşitlendirme yatırımı da geçen ay teşvik belgesine bağlandı.

Taner Kurumsal Temizlik Ekipmanları A.Ş., Kilis’te yapacağı plastik ev ve mutfak eşyaları üretimine yönelik 227 milyon liralık, Kipaş Mensucat da Kahramanmaraş’ta elektrik enerji üretimine yönelik 185,7 milyon lira tutarlı komple yeni yatırımları için belge aldı. Geçen ay alınan belgeler kapsamında Alfebor Boru Hatay’da cam elfyaf boru üretimine yönelik 154 milyon liralık tevsi yatırımı gerçekleştirecek.

Busa Tarım, Adana’da 113,4 milyon liralık lisanslı depoculuk, Canbeyli Grup Şanlıurfa’da 84,5 milyon liralık kalker üretimi, Ultrans Taşımacılık Hatay’da 82 milyon liralık vinç hizmetleri, İnceoğulları Lojistik Hatay’da 73,6 milyon liralık entegre lojistik hizmetleri, Sandıkcı Tarım Ürünleri de Adana’da 61,5 milyon liralık lisanslı depoculuk yatırımı gerçekleştirecek.

7 yatırıma iptal

Bu arada deprem ayı olan şubatta, depremzede 11 ilde gerçekleştirilecek komple yeni nitelikte yatırımlar için daha önce alınmış 7 teşvik belgesi ise iptal edildi.

Malatya’da 2’si imalat, biri hayvancılığa yönelik toplam 3, Gaziantep’te biri imalat, diğeri halı kilim imalatına yönelik 2, Şanlıurfa’da bitkisel üretime yönelik bir ve Adana’da hayvancılığa yönelik bir iptal edildiği belirlendi. Toplam tutarı 85,7 milyon lira olan bu yatırımlarla bu illerde 102 kişilik istihdam yaratılacaktı.

İki ayda 129 milyarlık yatırıma teşvik

Ocak-şubat döneminde Türkiye genelinde teşvik belgesine bağlanan yatırım sayısı geçen yılın eş dönemine göre yüzde 106 artışla 2 bin 679’a, toplam yatırım tutarı yüzde 118,8 artışla 128,9 milyar lira ve yaratılacak istihdam yüzde 27 artışla 54 bin 632 kişi oldu.

Yılın ilk iki ayında teşvik belgesi düzenlenen yatırım tutarında en büyük payı 75,8 milyar lira ile imalat sanayi aldı. Bu dönemde 33 milyar liralık enerji, 15,8 milyar liralık hizmetler, 2,8 milyar liralık madencilik ve 1,6 milyar liralık da tarım yatırımı teşvik kapsamına alındı.

Depremzede 11 ilde ocak-şubat dönemi kümülatif belge sayısındaki artış, şubattaki düşüşün etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 37,2’de kaldı.

İki ayda bu illere yönelik verilen 347 teşvik belgesi kapsamındaki yatırım tutarı geçen yılın eş dönemine göre sadece yüzde 5,4 artışla 11,8 milyar lira olurken, öngörülen istihdam sayısı ise yüzde 30,9 düşüşle 7 bin 734’e geriledi. Diğer 70 il toplamında ise iki aylık belge sayısı yüzde 122,5 artışla 2 bin 332, yatırım tutarı yüzde 145,5 artışla 117,1 milyar, istihdam sayısı da yüzde 47,3 artışla 46 bin 898 oldu.

11 ilde ekonomik ivme kaybına önlem

 İş dünyası ve ekonomi çevrelerinde, son on yılda kayda değer bir kalkınma ivmesi gözlenen başta Gaziantep, Adana ve Kahramanmaraş olmak üzere depremzede 11 ilde ekonomik ivme kaybının önüne geçilmesi, yatırım eğiliminin sürdürülebilirliği için etkili önlemlerin alınmasının önemine işaret ediliyor.

Afet bölgesi olan 11 ilde teşvikli yatırımlar yıldan yıla katlanarak büyümüş, 2013’te 5,1 milyar lira olan yıllık tutar 2022’de 77,8 milyar liraya ulaşmış, bu illerin toplamdaki payı yüzde 6,4’ten yüzde 13,4’e çıkmıştı. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerine göre 2013-2022 döneminde düzenlenen Türkiye geneli teşvik belgelerinin yaklaşık beşte biri bu illere yönelik.

Bu kapsamda büyük bölümü imalat sanayii ve enerji sektörlerinde olmak üzere 332,8 milyar liralık yatırım teşvik kapsamına alınırken, bu yatırımlarda 464 bin 710 kişilik istihdam öngörüldü. Bu dönemde 11 il toplam yatırım tutarında yüzde 13,2, istihdamda yüzde 20,3 pay almıştı.