Depremin haberleşmeye maliyeti 10 milyar lirayı bulabilir
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nca geçen hafta yayımlanan deprem raporunda, ilk hesaplamalara göre haberleşme altyapısında 2.1 milyar lira hasar tespitinin yapıldığı, zararın 10 milyara ulaşabileceği açıklandı.
Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından yayımlanan “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Raporu”nda depremlerin Türkiye ekonomisine doğrudan ve dolaylı olarak 103.6 milyar dolar, yani yaklaşık iki trilyon lira yük getireceği hesaplanmış.
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumundan (BTK) alınan elektronik haberleşme altyapısına ilişkin bilgilere göre ise işletmecilerin santral noktalarında yer alan cihazlarında 439 milyon TL, şebeke altyapısında 272 milyon TL, baz istasyonlarında 1,2 milyar TL ve son kullanıcı donanımlarında 131 milyon TL olmak üzere toplam yaklaşık 2,1 milyar TL hasar olduğu tahmin ediliyor.
Ancak bu tahmini netleştirebilecek kapsamlı çalışmaların tam olarak yürütülmediği de belirtilmiş. Oluşan zararın kamuda 1.4 milyar lira, özel sektörde ise 2.1 milyar lira olduğu ancak bu rakamın 10 milyar liraya kadar çıkabileceği belirtiliyor. Turkcell, yıllık finansallarını açıklarken depremin kendilerine olan mali etkisini 1.5 milyar liralık bir gelir kaybı, 400 milyon liralık operasyonel gider ve yaklaşık 900 milyon liralık bir yatırım harcaması olarak özetlemişti.
Türk Telekom ise yatırımcı sunumunda depremden dolayı tahmini 1-1.5 milyar liralık bir operasyonel gelir kaybına uğrayacağını ve bölge için tek seferlik 50-60 milyon dolar (1-1.2 milyar lira) yatırım harcaması gerektiğini söylemişti.
Evrensel gelirler devrede
Deprem sonrasında haberleşme altyapısının ayağa kaldırılması için kısa vade içerisinde Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın denetimindeki Evrensel Hizmet Gelirlerinin devreye alınması kısa ve orta vadeli çözüm önerileri arasında yer alıyor. Geçen yıl toplam 2 milyar 629 milyon 378 bin 586 lira evrensel hizmet geliri tahsil edilmişti.
Bu gelirin büyük bir çoğunluğu ise evrensel hizmet kapsamında kırsal bölgelere hem mobil hem de sabit telekom altyapısının götürülmesi için operatörler tarafından verilen hizmetler için harcanmıştı.
Evrensel hizmet kapsamında hizmet götürülen yerleşim yerlerinin deprem sonrası durum göz önüne alınarak yeniden belirlenmesi orta vadeli plan önerisi içinde yer alıyor. Haberleşme altyapısına ilişkin diğer bir politika önerisi de fiber altyapı ile ilgili. Fiber altyapı kurulumlarının kamu tarafından desteklenmesi ihtiyacı konusunda değerlendirme yapılması, ihtiyaç halinde destek mekanizması belirlenmesi öngörülüyor. Büyük ihtimalle burada da evrensel hizmet gelirleri devreye sokulacak.
Uzun yıllar büyük tartışmalara konu olan ve cari dönem içerisinde harcanmadığı için çoğu yılsonunda hazineye aktarılan evrensel hizmet gelirleri nihayetinde, doğrudan haberleşme ile ilgili bir alana aktarılacak. 2005 yılından itibaren şimdiye kadar 18.1 milyar lira evrensel hizmet geliri tahsil edildi. 2023 yılında tahsil edilmesi beklenilen evrensel hizmet gelirinin ise 3 milyar lirayı aşması bekleniyor.