Deprem vergileri

Doğru soru deprem vergileri ne oldu değil, "Vergilerimizi nerelere harcadık / harcıyoruz? Neden depreme hazırlık için yeterince kaynak ayırmıyoruz?

Ağustos 1999 depremi sonrasında 26 Kasım 1999 tarihinde çıkarılan ve daha sonra kısaca Deprem Vergisi adıyla anılan 4481 sayılı Karun'la birçok vergi uygulamaya kondu.

Bir kerelik vergiler:

1. Ek gelir vergisi

2. Ek kurumlar vergisi

3. Motorlu taşıtlar vergisi

4. Emlak vergisi

5. Faiz vergisi

Aynı kanuna dayanılarak 1999-2003 arası (kanunun süresini uzatmak suretiyle) çok defa alınan vergiler:  

1.Özel İletişim Vergisi (2001-2002-2003 yıllarında birer yıl uzatıldı).

2. Özel İşlem Vergisi (2001-2002-2003 yıllarında birer yıl uzatıldı).

2003 de yapılan yeni kanun

Özel İletişim Vergisi, Deprem Vergisi Kanunu'ndan ayrılarak düzenlenmiş, gider vergileri kanununa ayrı ve sürekli bir vergi olacak şekilde monte edilmiştir. Böylelikle olağanüstü koşullarda keşfedilen bu kaynak daha sonra kalıcı hale getirilmiştir.

Dolayısıyla 1999-2003 sonuna kadar toplanan vergilere deprem vergisi demek doğrudur. Ancak 2004 den itibaren sürekli hale getirilen(abonelik tesisi sırasında+aylık hizmet tutarları üzerinden alınan) Özel İletişim Vergisi'ne Deprem Vergisi demek doğru değildir.

Ne kadar para toplandı?

Deprem Vergisi Kanunu ile (1999-2003) toplanan vergiler 7.7 milyar TL'dir.

1.1.2004 den günümüze Özel İletişim Vergisi olarak toplanan vergiler ise yapılan yorumlara bakılırsa 40 milyar TL civarında olduğu anlaşılmaktadır.

Deprem vergilerine ne oldu?

Bir an için bu teknik ayrıntıları unutup tüm bu vergileri deprem vergisi olarak adlandıracak olursak bu sorunun cevabi 1999 ile 2011 yılları arasında kabul edilen bütçe kanunlarında yatmaktadır.

Bu dönemlerde yapılan bütçe harcamalarına gitmiştir.

Bu cevap teknik olarak doğrudur. Ancak Sayın Başbakanımızın ağzından ifade edilen tedbirler dikkate alındığında geçmişte yapılanlar,yapılmayanlar nedeniyle yanlıştır.

Neden deprem için yeterince kaynak ayırmıyorsun?

Bu nedenle soru:

"Deprem vergilerini ne yaptın dan ziyade devlet gelirlerini neden depreme hazırlık için de kullanmadın?

Olası bir büyük depremin tüm ülkenin geleceğini sarsacak etkisi ortada iken neden bu alana öncelik vermedin?"olmalıdır.

Öncelik- yerindelik-verimlilik

Aslında geçmişi de bırakıp şu ana ve geleceğe odaklanmakta fayda var.

Kamu kaynaklarını kullanma konusu bugünü değil geleceği de etkilemektedir. Kısa vadeli getiriler yerine uzun vadeye odaklanıp öncelik sırasını (deprem gibi) en hayati olanları ön sıralara alarak yapmak hayati önem taşımaktadır.

Türkiye tarihi ne yazık ki bütçe harcamalarında öncelik sıralaması, yerindelik ve verimlilik açılarından tarihi hataların yapıldığı çok sayıda oldukça büyük maliyetli yüzlerce örneği haizdir.

İktidar sahipleri yapmadıklarıyla onlarca yıllarda elde ettikleri itibari ve ülkenin geleceğini kuşaklar boyu etkisini sürdürecek şekilde 45 saniyede yok edebilirler.