Dengelenme macerasının büyük çelişkileri!
Yeni yılın ilk haftası genelinde döviz piyasalarında gözlenen eğilimler, geleneksel olmayan yaklaşımlarda dengelenme arayışı macerasında herhangi bir değişiklik olmadığını düşündürüyor. Sorunların ağırlaşması pahasına günü kurtarma anlayışından uzaklaşamadığımız algısı güçlenmeye devam ediyor. Kısa vadeli yapay zorlamalar yolu ile hem finansal piyasalardaki eğilimleri şekillendirmek ve hem de ekonomik beklentileri düzeltmek peşinde koşmaya devam ediyoruz!
Döviz piyasalarımız alıcılı bir görünüm sergiliyor; fakat sistemi oluşturan kurumsal yapı, sonrasını düşünmeden kurlarda yükseliş yaşanmasını engellemek adına hesapsızca risk almak yanlışından vazgeçemiyor. Bu konuda başarısız olurlar ise dengelenme tiyatrosunun fiyaskoya dönüşeceğini herhalde biliyorlar! Kurlar yükselir ise hem ekonomik beklentiler olumsuzlaşacak ve faiz düşürme operasyonu geri tepecek, hem de yerel seçimlere yönelik hesaplar tutmayacak!
Benimsenen yaklaşım döviz talebini artırabilir
Belli ki çok sorunlu yapı nedeniyle öncelikler söylemden öteye gidemiyor ve kısa süre içinde çok şey başarılıyormuş gibi görünmeye çalışılıyor! Çoğunluğun alenileşen çelişkileri görmeyeceği, çıkarları veya korkuları nedeniyle görmezden gelmek zorunda kalacağı varsayılıyor! Kredi mekanizmasını şeklen de olsa çalışıyormuş gibi göstermek ve ekonomik daralmayı terse çevirmek niyetinden vazgeçilemiyor; enflasyon ve faizler üzerindeki yan tesiri gidermek için, sürdürülebilir olmadığı bilinmesine rağmen döviz kurlarını baskılamak dışında seçenek üretilemiyor. Benimsenen yaklaşımların güven bunalımını derinleştireceği ve döviz talebini artıracağı gerçeği hesaba katılamıyor. Tehlike kapıyı çalmaya başladığında ise akıl tutulması derinleşiyor ve korku ile yanlışa devam ediliyor.
Başka bir deyişle, Cumhurbaşkanı’nın faizler ve enflasyon konusundaki söylemini doğrulatmak için tuhaf bir deney yapılıyor! Faizler düştükçe enflasyon gerileyecek ise neden sürekli döviz kurlarının yükselişini engellemek için olağandışı enerji harcanıyor ve kıt kaynaklar israf ediliyor!
Sıkı para politikası kaynak sorununu derinleştiriyor
Evet, çok sorunluyuz! Dertlerimizden her birinin çözümü diğerleri üzerinde ciddi yan tesirler yaratacak potansiyel taşıyor! Sıkı para politikası kaynak sorununu derinleştiriyor; gevşetilen maliye politikası ise para politikasını etkisizleştiriyor! Sormak gerekiyor, biz para politikasını neden sıkılaştırmıştık ve neden hiçbir sorunu çözmeyi başarmadan etkisiz hale getirmek peşinde koşuyoruz? Eğer döviz kurlarını ve enflasyonu geriletmek için bu yola girdi isek, umulan sonuca ulaşmadan bu yoldan dönülmesi söz konusu değişkenleri ne yönde etkiler ve sonuçları ne olur?
Gelişmeler, Yeni Ekonomi Programı konusundaki uygulamaların ya yerel seçimler sonrasına ertelendiğini, ya da hiç gündeme gelmeyeceğini düşündürüyor! Risk taşıyanlar ve içerideki sistemi oluşturan kurumsal yapı, farklı sebepler ile şimdilik bu anormalliği dile getirmekten kaçınmaya çabalıyor; fakat böyle devam edilemeyeceğini bilmesi gereken herkes biliyor! Benimsenen yaklaşımlar dengelenmeye katkı yapmıyor, sorunları ağırlaştırarak ekonomimizin kırılganlığını yeni rekorlara taşıyor! Bankacılık sistemi kredi vermekte isteksiz ve Hazine faizleri düşürme sevdasının da katkısı ile nakit yaratmakta zorlanıyor. Merkez Bankası Genel Kurulunu Ocak ayına alarak, oradan yapılacak kar dağıtımı ile gelecek likiditenin hesabını yapıyor! İçinde bulunduğumuz koşullarda piyasaya çıkacak Türk Lirası cinsinden likiditenin döviz talebini artıracağı gerçeği dikkate alınmıyor! Yaşanmışlıklardan ders alma becerisi sergilenemiyor!
Küresel ölçekte bazı olumlu ve kısa vadeli gelişmeleri abartmak, yüksek düzeyli dış finansman ihtiyacının karşılanmasını kolaylaştırmayacak! Zaten yetersiz olan döviz rezervlerimizin azalması, hem belirsizliği artıracak ve hem de yeni kur şokları yaşanması olasılığını artıracak. Ekonomi yönetiminin tercihleri ise, en azından yerel seçimlere kadar bu gerçekleri görmezden gelmeye devam ederek sorunları ağırlaştırmaya devam edecek gibi görünüyor!