Demokrasi ve cumhuriyet refleksi

Fransa’da geçtiğimiz pazar günü yapılan er­ken genel seçimlerin ikinci turundan çıkan sonuç herkesi şaşırttı.

Sonunda söyleyeceğimi, her zamanki gibi ilk başta söyleyeyim: Fransa’da sandıktan çıkan so­nuç Fransız seçmenin “demokrasiye olan inan­cı ve cumhuriyet değerlerine olan bağlılığının refleksi”dir. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanu­el Macron, AP seçimlerindeki yenilgisinin ar­dından Ulusal Meclis’i feshederek erken genel seçim kararı adlı. Baskın erken seçimlerin bi­rinci turu geçen hafta, ikinci turu ise geçtiğimiz pazar günü yapıldı. Baskın erken seçim kararı “Macron, Fransa’yı yaktı” ve “Aşırı sağa ülkenin anahtarlarını kendi elleriyle teslim ediyor” diye yorumlansa da, Fransız seçmen korkulanın ak­sine aşırı sağcı partiye geçit vermedi.

Fransa’da yapılan milletvekili seçimlerin ilk turunda aşırı sağcı Ulusal Bütünleşme (RN) oy­ların yaklaşık yüzde 34’ünü alarak seçimlerden birinci parti olarak çıktı. 4 sol partinin birleştiği Yeni Halk Cephesi (NFP) ise yüzde 28,1 ile ikin­ci parti oldu. Ve Cumhurbaşkanı Macron’un Rö­nesans Partisi yüzde 20,3 oy alarak ancak üçün­cü parti olmuştu.

“İki turlu dar bölge seçim sis­temi” uygulanan seçimlerin ikinci turundan sadece üç hafta önce kurulan “sol ittifak” Yeni Halk Cephesi (NFP), 182 milletvekili ile birin­ci parti olarak çıktı. Cumhurbaşkanı Macron’un “merkez ittifakı” 168 sandalye ile ikinci parti ol­du. Aşırı sağcı RN’in milletvekili sayısı 143’te kaldı. Aşırı sağı destekleyen Genel Başkan Eric Ciotti’ye karşı çıkarak kendi partileri ile seçim­lere girmekte ısrar eden “merkez sağcı” Cumhu­riyetçiler (LR) 60 sandalye kazandı. Sol ittifak içerisinde yer alan “Yeşiller” ise 28 milletveki­line sahip oldu.

Solun zaferi

Ulusal Meclis’te toplam 577 milletvekili­nin görev yaptığı Fransa’da, hükümet kurmak için gereken milletvekili sayısı, bir başka deyiş­le “salt çoğunluk” 289... Cumhurbaşkanı Mac­ron’un “merkezciler”i ile “sol ittifak”, yeşiller (çevreciler) ve merkez sağ partilerinin topla­mının 350 civarında milletvekiline sahip olma­sı bekleniyor.

İlk oturumunu 18 Temmuz’da ya­pacak olan meclisin son halini görmek isteyen Macron’un hükümeti kurma görevini kime ve­receği henüz belli değil. Fransa’da hükümet kur­mak için koalisyon görüşmelerinin “uzun” ve “çok çetin” geçmesi yüksek ihtimal. Gayrisafi yurtiçi hasılasının (GSYH) yüzde 5’inden fazla bütçe açığı veren (3 trilyon euro) Fransa’da Mac­ron’un seçmenin mesajını doğru algılayıp, 2027 yılına kadar yeni politikalar üretmesi şart oldu.

Fransa’da aşırı sağın lideri baba ve kız Le Pen, meclisteki milletvekili sayısını 20 yılda 2’den 143’e yükseltmeleri inanılmaz bir başarı. Baba Jean Marie Le Pen 2002 seçimlerinde meclise sadece 2 milletvekili sokabildi. Aşırı sağın lideri Le Pen’in kızı Marine Le Pen 2022 seçimlerinde 89 milletvekiline sahip oldu. Ancak liderliğine de Jordan Bardella getirilen ve Front National (FN) ADINI “Rassemblement National” (RN) olarak değiştiren aşırı sağcı parti son seçimlerde 143 milletvekili çıkarttı. Oysa aşırı sağ, sol ve ik­tidar partileri baraj kurmadan önce ikinci turda 250 ila 270 milletvekili çıkartması bekleniyor­du. Aşırı sağın başbakan adayı Jordan Bardel­la, 2’nci turdan sonra sol ittifakın ve Macron’un Rönesans’ının seçim anlaşmasını “onursuz” ve “doğaya aykırı” olarak nitelendirdi.

İkinci tur taktiği

Son dönemde Fransa’da yapılan cumhurbaş­kanlığı seçimlerinde de Fransız seçmen, birin­ci turda ilk ikiye kalan adaylardan aşırı sağcı FN/RN’nin adayının karşısındaki adaya oy ver­di. Fransa’da 2022 yılında yapılan “cumhurbaş­kanlığı seçimleri”nin ilk turunda yüzde 27.8 oy alan Emmanuel Macron, ikinci turda oyların yüzde 58.5’ini aldı. İlk turda yüzde yüzde 23.1 oy alan Marine Le Pen ise ikinci turda yüzde 41.4 oy aldı. Bir önceki cumhurbaşkanlığı 2017 se­çimlerinde de Macron yüzde 24.1 ve yüzde 66.1 ve Le Pen yüzde 21.3 ve 33.9 oy almıştı. Başba­kan dahil hiçbir bakanın haberi olmadan sade­ce 3 danışmanı ile AP seçimleri gecesi “meclisi feshetmeyi kararlaştıran Macron’un bu adımı, ilk tur seçimleri sonrası “sadece meclisi değil kendini de feshetti” olarak yorumlandı. Ancak, Macron 2027’ye kadar cumhurbaşkanı olmak­ta kararlı. İkinci turda “Cumhuriyet değerleri”­ne sahip çıkan Fransızlar, yine yeniden aşırı sağ karşısında Macron’u da destelemiş oldu.Dönelim başa!

Cumhuriyet değerleri

Karar anına gelindiğinde “iki turlu dar bölge sistemli” seçimlerde Fransız seçmen, “demok­rasiye olan inancının ve Cumhuriyet değerleri­ne olan bağlılığının refleksi”ni sandığa yansıttı.

Aşırı sağ dalga ülke kıyılarını yaladı ancak sa­hildekileri yutmayı başaramadı. Fakat tümüy­le kıyıları da terk etmiş değil aşırı sağ. Aşırı sağ muhalefete yerleşip, tüm gücüyle “2027 Cum­hurbaşkanlığı seçimleri”nde yeniden daha güç­lü bir dalgayla kıyılara dönüş planlıyor.

Bitmedi…