Demokrasi enflasyonu olumsuz etkiliyor mu?

Enflasyon demokrasi ilişkisini biz de düşünmeliyiz. Çünkü bilim insanları bu konuda çok kafa yormaktadırlar. Öyle ki, çalışmalar akademisyenleri iki parçaya bölmektedir. İlk grup, oybirliği olmayan bir demokrasi enflasyon etkileşim görüşünü savunuyor. İkinci grup, demokrasinin enflasyonla ters yönlü etkileşimde olduğuna inanıyor. Enflasyonla demokrasi arasındaki bu ters ilişkiyi, tüm dünya üzerindeki değişik ülke coğrafyalarından örneklerle kanıtlıyorlar bize. Konu yeterince derinlik kazanmış olsa da halen daha fazla araştırmaya gereksinim duyuyoruz. Demokrasi neydi hafızalarımızı yoklayalım.

Demokrasi, halkın halk için halk tarafından yönetildiği rejimlerdi. Demokrasi dediğimizde karşımıza; sosyal demokrasi, liberal demokrasi, Amerikan demokrasisi, sektörel demokrasi, bütüncül demokrasi, güdümlü demokrasi, din temelli demokrasi gibi farklı alternatifler çıkmaktadır. Bugün, bunların arasından sadece liberal ve sosyal demokrasi şeklinde yoğunlaşmış iki küresel demokrasi mevcuttur. Helene Carrere D’encausse, “Dünyayı değiştiren altı yıl” kitabında, SSCB’nin 8 Aralık 1991 tarihinde Belarus’taki tasfiye kararıyla sona erdirildiğini anlatır. 1922 birlik anlaşmasıyla; Rusya, Belarus, Ukrayna SSCB yönetim yapısının üç temel kurucuydu. Birlik lav edilince, 1917 den bu yana gelen hukuk sistemi de Bağımsız Devletler Topluluğu şeklinde yeni şeklinin almıştır. Böylece dünyanın demokrasi fiiliyatında sadece liberal demokrasi kalmıştır. 2008 küresel sistemik krizi liberal demokratik yapıyı derinden sarsmış olsa da, küresel ölçekte eş anlı uygulanan kriz karşıtı politikalar toparlamayı sağlayabilmiştir. Uygulamadaki aksaklıklar hiçbir işe yaramasa da, sosyal demokrasi anlayışı 1991’deki öldüğü yerden kaldırmaya yetti.

Enflasyonun ekonomik aktiviteler üzerindeki etkinliği geniş kitleler tarafından kabul görmektedir. Deneysel çalışmalar, enflasyonun ekonomideki şu olumsuz etkilerinden söz eder:

i. Büyümenin temel yönlendiricilerini etkileyen bir değişkendir.
ii. Fiyat artarken tüketim düşer. Bundan da tüm ekonomi nasibini alır.
iii. Nominal ücretlerle hammadde fiyatları yükselirken, yatırım iştahı olumsuz etkilenir.
iv. Enflasyon ortamındaki bir ekonomide ticaret dengesi küresel anlamlı rekabet gücünü yitirir.
v. Sosyal dokuda hasarlar başlar. Sivil toplum kuruluşları, girişimcilik olumsuz etkilenir.
vi. Satıl alma gücü düşer.

Enflasyonun çözümleri nerelerdedir?

Enflasyonun küresel uygulamada üç temel çözümü olduğu düşünülür. Bu alternatif görüşler şunlardır:

a. Para ve mali politikaları enflasyonu alaşağı etmede kullanılabilir.
b. Merkez Bankası’nın bağımsızlığı enflasyon katılığını kırmada etkilidir.
c. Enflasyon ülke demokratikleştikçe kontrol altına alınır. Sağlam bir çözüm elde edilir.
Literatürde demokrasiyle enflasyon arasındaki negatif ilişkiye yönelik çalışmalarıyla bildiğimiz; Rodrik, Acemoğlu, Person, Satyanah, Subramanian, Rowthorn, Hirchman, Linberg ve Maier, Dornbusch ve Edwards, Sachs ve diğerleri değişik ülkelerde aynı konuyu araştırmışlardır. Adeta tüm dünya genelinde demokrasi ile enflasyon arasında gizlenemeyen bir çarpık ilişkiyi söz konusudur.

Demokrasi neden gereklidir? Çünkü toplumsal eşitliğin temel kurucusudur. Demokrasi neden elzemdir? Çünkü gelir dağılımı demokrasi olmadan olmaz. Demokrasi neden ekonomiye kadar uzanır? Çünkü hiçbir ekonomik model demokrasi olmadan sürdürülebilir olamaz.