DEİK Yönetim Kurulu, Başkan’ın ‘Danışma Konseyi’ olur mu?
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Nail Olpak ile Türkiye-ECOWAS Ekonomi ve İş Forumu’nun gala yemeğinde sohbet ettik.
DEİK’te önemli gelişmeler var. Başkanlık divanı kuruldu. Divan; TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün, MÜSİAD Başkanı Abdurrahman Kaan ve DEİK Başkanı Nail Olpak’tan oluşuyor.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci’nin önem verdiği bu divan, sayısı giderek artan etkinliklerin paylaşımı ve koordinasyonu için önemli. Bir yandan da, hepsi aynı amaca hizmet eden kuruluşların başkanlarının enerjisi daha tasarruflu kullanılacak.
DEİK iş konseyi seçimleri de hareketliydi… “Seçimler büyük bir yarış içinde geçti” diyor Başkan Nail Olpak ve ekliyor; “Bundan sonra hizmet yarışımız başlayacak. Başkanlarımıza da söyledik. Artık onlara karne vereceğiz. En az seçim yarışındaki kadar dinamik performans bekliyoruz.”
***
21 Şubat’ta DEİK Yönetim Kurulu, Başbakan Binali Yıldırım ile bir araya geldi. Çankaya Köşkü’nde 3 saat süren bir toplantı yaptı.
“Bu bir ziyaret değildi” diyor Nail Olpak, “Bir danışma toplantısıydı. Başbakan ile yılda en az 3 kez bir araya gelip ülke vizyonuna katkı yapacak konuları masaya yatırmayı hedefliyoruz. Aynı şekilde bunu yılda bir kez de Cumhurbaşkanı ile gerçekleştirmek istiyoruz.”
Başbakan Yıldırım ile lojistikten yurtdışı müteahhitlik hizmetlerine 15 başlıkta sorunlar ele alındı. Ele alınan konular Bakanlar Kurulu’na da sunulacak.
Görüşülen konular arasında bir başlık ilgimizi çekti; “Avrupa Birliği ve Brexit”… Direkt sektörel bir konu değil. Sorduk; “Neden böyle bir konu da Başbakanla görüşmenizde gündeme geldi?”
“Öyle düşünmeyin” diye yanıtladı sorumuzu DEİK Başkanı Olpak, “Bizim için çok önemli. İngiltere ile dış ticaretimiz 4 milyar dolar fazla veriyor. Şimdi Brexit ile yeni bir ortam oluşuyor. Belki bu fazlayı 6 milyar dolara çıkarma imkanımız var.”
Sonra ekledi:
“Zaten DEİK Yönetim Kurulu olarak bu meselelere daha fazla odaklanmak istiyoruz. Hedefimiz, günlük sorunlardan çok; ülke vizyonuna katkı yapacak konuları masaya yatırmak. DEİK Yönetim Kurulu’na baktığınızda buna çok uygun bir yapı var.”
Gazetemizin 22 Şubat tarihinde birinci sayfasında yer alan fotoğraf gözümün önüne geldi.
Zeynep Bodur Okyay, Güler Sabancı, Berna İlter, Rona Yırcalı, Fuat Tosyalı, Ali Kibar, Tuncay Özilhan, Ahmet Erdem, Ahmet Nazif Zorlu, Steven Young, Ümit Leblebici, İbrahim Burkay, Orhan Sabuncu, Mehmet Ali Yalçındağ…
Tabii DEİK’in 35 kişilik yönetim kurulu bu isimlerle sınırlı değil. Ahmet Çalık, Ali Koç, Ferit Şahenk, Ethem Sancak, Ümit Kiler, Mehmet Ali Yalçınlar, Murat Ülker, Murat Kolbaşı gibi iş dünyasının önde gelenleri bu kurulun üyesi…
***
“Her yönetim kurulu değerli ama buranın çıktısı farklı olmalı” diyor Nail Olpak, “Brexit’ten otomotivdeki dönüşüme pek çok konuya ilişkin olabilir bu çıktılar. Ülkemizi ilgilendiren temel konularda çok değerli katkılar sunabilecek bir birikime ve konuma sahibiz. Bugün, Türkiye’nin ürettiği ürünler belki 10 yıl sonra yok…”
Devam etti:
“DEİK Yönetim Kurulu üyelerimizin tüzel kişiliğimizden, DEİK’ten alabileceği çok şey yok işin doğrusu. Ama ülkenin geleceğine katabileceği çok şey var.”
Sohbette söz Amerikan Başkanları’na danışmanlık yapan “Başkanın İhracat Konseyi”ne (PEC) geldi. “Benzeri bir oluşum, ülkenin geleceğini konuşmak, kurgulanmasına katkıda bulunmak, özel sektörün önde gelen temsilcilerinden oluşan bir platform olarak DEİK Yönetim Kurulu’nu heyecanlandırır” dedi Nail Olpak.
***
Aralarında Cezayir’de çok büyük yatırımlar yapan Tosyalı Holding Yönetim Kurulu Başkanı Fuat Tosyalı da olmak üzere geniş katılımlı bir DEİK heyeti, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile birlikte bugün 5 günlük bir Afrika ziyaretine başlıyor. Ziyaret çerçevesinde Cezayir, Senegal, Moritanya ve Mali’ye gidilecek.
Kim bilir, bu ziyaret önümüzdeki dönemde DEİK’ten daha fazla ve daha farklı nasıl yararlanılacağının konuşulması için de bir vesile olur…
Hazır DEİK Yönetim Kurulu Cumhurbaşkanı ile bir araya gelmeye hazırlanırken…
ECOWACS’la kritik zirve…
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Türkiye-ECOWACS Ekonomi ve İş Forumu’nun gala yemeğinde kürsüden, “Afrika kıta nüfusunun yüzde 30’unu ve milli gelirinin de yüzde 25’ini temsil eden ECOWACS ile kurumsal ilişki” kurulduğunu anlattı. İmzalanan “Türkiye-ECOWACS anlaşmasının, Afrika açılımında mihenk taşı” olduğunu söyledi.
ECOWAS yakında Avrupa Birliği ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalayacak. Bakan Zeybekci’nin bahsettiği ‘kurumsal ilişki’ bu açıdan kritik. Çünkü biz AB’nin üçüncü ülkelerle imzaladığı bu STA’lardan deyim yerindeyse çok çekiyoruz. AB ile STA’yı imzalayan ülkeler, bizim AB ile gümrük birliği içinde olmamızdan dolayı bundan bire bir yararlanıyor. Türkiye’ye mallarını gümrüksüz ya da düşük gümrükle sokabiliyor. Bizim mallarımız ise, benzer bir STA imzalamamışsak, bu ülkelerin pazarına girebilmek için yine yüksek gümrük vergileri ile mücadeleye devam etmek zorunda kalıyor.
Yaka kartları masada kalmadı
Aksa’nın ana sponsorluğunda Bomonti Hilton’da gerçekleşen gala yemeğinde, ECOWAS üyesi ülkelerden gelen 250’den fazla iş insanı vardı. Nail Olpak, ECOWACS zirvesinden memnundu. Nedeni sorunca, cep telefonundan gün içinde yapılan ikili görüşmelerden enstantaneler gösterdi sonra da ekledi: “Ben bu tür toplantılarda yaka kartlarına bakarım. Ne kadarı alınmış, kullanılmış diye. Bence en somut gösterge odur. Bir çok toplantıda görürsünüz, bir çok yaka kartı sahibini bekliyor. Gelip alan olmamış. Bizim bu zirvede 816 yaka kartımız vardı. ECOWAS ülkelerinden 256 kişi yaka kartını aldı ve görüşmelerini yaptı. Türkiye’den de 550 kişi.
Geleceğim diyenlerin neredeyse tamamı geldi, katıldı ve görüşmelerini yaptı. Memnuniyetimizin nedeni bu.”
AB’nin Batı Afrika versiyonu…
ECOWAS’ın açılımı; Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu…
Topluluk 15 ülkeden oluşuyor; Benin, Burkina Faso, Fildişi Sahili, Gambiya, Gana, Gine, Gine Bissau, Liberya, Mali, Nijer, Nijerya, Senegal, Sierra Leone, Togo ve bir diğer ismi Cape Verde olan Yeşil Burun Adaları…
1975 yılında Nijerya’nın Lagos kentinde kurulmuş. Bu tür toplulukların pek çoğunda olduğu gibi, “üye ülkelerdeki halkın refahını artırmayı, sürdürülebilir ekonomik büyüme ve kalkınma sağlamayı, bölge içinde işbirliğini geliştirmeyi” amaçlıyor.
İlginç olan ise, topluluğun hedefinin bunun biraz daha ötesine geçmiş olması… Topluluk dışından yapılan ithalatta ortak gümrük tarifesi uygulanması öngörülüyor. Üyeler arasında ‘ortak pazar’ hedefleniyor. Ortak para birimine sahip bir ekonomik ve siyasi birlik kurmayı amaçlanıyor.
Yani, ECOWACS bir nevi Avrupa Birliği’nin Batı Afrika versiyonu…
Afrika’ya yönelirken korkmayın ama işin başında olmayı da ihmal etmeyin!
Afrika ile ticaret hacmimiz büyüyor. Şu sıralarda 25 milyar dolar civarında. Ama potansiyel bunun çok üzerinde. Son 15 yıldaki 6 kat artış da buna işaret ediyor.
“Daha da gelişecek” diyor DEİK Başkanı Nail Olpak. Ve şunları söylüyor:
“Kıta ülkelerinin ortalama ekonomik büyüme oranı yüzde 5. Bu son 10 yılın ortalaması. Büyüme ile birlikte şehirleşme de artıyor. İnşaat ve enerji sektöründe gereklilikler artıyor. Tüketim buna bağlı olarak değişiyor. Tarım teknolojilerimizin Afrika’da uygulanması rahatlıkla mümkün. Tarıma ilişkin yapılacak yatırımlarda üretimde verimlilik artışı hedeflendiği için, arazi tahsisi bir seçenek. Ayrıca gıda güvenliği alanında da Afrika’da çok ciddi bir potansiyel var. Sektörel gelişim henüz bu anlamda çok yetersiz. ECOWAS özelinde Senegal, Nijerya ve Fildişi en yoğun ikili ekonomik ilişkilerimizin olduğu ülkeler. Ancak orta vadede Benin, Togo, Gana ağırlık verilmesi beklenen ülkeler arasında yer alıyor. Girişimcimizin Afrika’ya yönelirken korkmasına gerek yok ancak yatırımda geri dönüşlerin uzun vadede beklenmesi gerekir. Bu kıtada genel olarak kar marjları yüksek. Özellikle Türkiye’deki tek haneli kar marjlarına göre… Ancak işin başında olmak da son derece önemli. Benim tanıdığım başarılı kimi şirketlerin yöneticileri en az 15 günü Afrika’da geçiriyor. Ya da baba ile oğullar dönüşümlü olarak işin başında bulunuyor. Başarı için şart!
Afrika’da 44 iş konseyi
Türkiye’nin Afrika’da 41 büyükelçiliği var. 26 da ticaret müşavirliği. THY bu katıda 38 ülkeye uçuyor. DEİK’in iş konseylerinin sayısı ise 42. Daha doğrusu kurulma kararı alınan iki yeni iş konseyi ile birlikte 44. Rakamlar, Türkiye’nin Afrika açılımında hayli mesafe aldığını gösteriyor. Tabii, DEİK’in öncü rolünü de…
Togo ve Sierra Leone iş konseyleri kuruluyor
ECOWACS ile yapılan iş forumu vesilesiyle, DEİK iki yeni iş konseyi oluşturma kararı aldı; Sierra Leone ve Togo…
Böylece DEİK’in iş konseylerinin sayısı 145’e çıkıyor. Var olan 143 iş konseyinin başkanlarının 14’ü kadın. Kabaca yüzde 10’unu… Öğrendik ki, bu sayının artma ihtimali var. Yeni kurulacak Togo İş Konseyi’nin başkanlığına Transtaş İcra kurulu Başkanı Berna Topaloğlu Akyıldız önerildi.
Başkan’a tavsiye veren konsey PEC
PEC kısa adıyla anılan President’s Export Council, ABD Başkanı’na dış ticarette izlenecek politikalar için tavsiyelerde bulunan bir konsey. ABD’nin ticaret performansını etkileyecek, ihracatı teşvik edecek konulara odaklanıyor. Aynı zamanda iş dünyası arasında ticaretle ilgili problemleri tartışmak ve çözüme ulaştırmak açısından da kritik bir platform görevi görüyor. Çerçevesi de hayli geniş… Sanayi, tarım, işgücü piyasası ve kamu sektöründe yaşanan ve ortaya çıkabilecek ticaretle ilgili sorunları kapsıyor.
PEC’in özel sektör liderinden oluşan 28 üyesi var. Bazı bakanlıkların temsilcileri ve Amerikan Senatosu ve Temsilciler Meclisi’nden üyeler ve Amerikan Eximbank’ının başkanı da konseyde yer alıyor.
Şu anda PEC’in başkanlığını Xerox Corpariton’ın Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Ursula M. Burns yapıyor. Marriot otellerinin başkanı ve CEO’su Arne M. Sorenson ise başkan yardımcısı. Üyeleri arasında, UPS CEO’su David Abney, IBM Başkanı ve CEO’su Virginia M. Rometty, Robert Dow Chemical CEO’su Andrew N. Liveris, Merck’in Başkanı ve CEO’su Kenneth C. Fraizer, PayPal yönetim Kurulu Başkanı John Donahoe gibi isimler yer alıyor. Lckheed Martin’den, United Havayolları’na, Deliotte’dan Walt Disney’e Amerikan iş dünyasının önde gelen şirketlerinin icracı patron ve yöneticileri de bu konseyin üyesi…