Değişime ve geleceğe birlikte hazırlanalım…

KENAN GÜLER - PhD Candidate Gümrük Müşaviri

Dünya Gümrük Örgütü’nün 2016 yılında, gümrük müşavirleri hakkındaki yayınlamış olduğu raporunda, bizdeki gibi birçok ülkede seçimlik olduğu halde gümrük müşavirinden hizmet alma düzeyinin ortalama da %85’in üzerinde olup, ABD %95, Yunanistan %98, Çin %80, Fransa %89 civarındadır.

Bu verilere rağmen gümrük müşavirliği mesleği bitiyor şu olacak, bu olacak gibi söylemleri çıkaranlar art niyetli değillerse inanın dünya dış ticaretindeki gelişmelerden habersizdirler. Gelişmiş ülkelerde artık gümrük müşavirleri “Tedarik zinciri koordinatörleri” olarak tanımlanmaktadır. Bunun nedeni iş sahiplerinin çok yoğun ve sürekli değişen mevzuatlar ile karmaşık iş süreçlerine değil asli işlemlerine yani üretime, satışa fokuslanmak zorunda olduklarını görmeleridir. Bizler bu talepleri doğru tespit ederek mesleğimize yeni ufuklar açabiliriz.

Dünyada ve yakın çevremizde son birkaç yılda mesleğimiz ile ilgili ciddi gelişmeler yaşanmaktadır. Bunlardan biri; 164 üyeli Dünya Ticaret Örgütü’nün, “Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması”. Bu uluslararası anlaşma aslında iyi okunursa biz gümrük müşavirlerinin geleceğe doğru hazırlanması için de yol göstermektedir. Çünkü amaçlarından bizlerce en önemlisi olan “Teknolojik Gelişmeleri Kullanmak” başlığı mesleğimizi şekillendirecektir.

Diğer önemli bir kanun da AB’de Mayıs 2016’da yürürlüğe giren “Birlik Gümrük Kodu’dur”. Bakanlığımız yeni Gümrük Kanunu Taslağı’nı hazırlamış ve görüşleri almaya başlamıştır. Bu kanun birçok yenilik ve basitleştirmeler getirmektedir. (2017 sonu veya 2018’de yürürlüğe gireceğini tahmin edilmektedir.)

Yine hepimizin yakından takip ettiği Dünya Gümrük Örgütü’nün, Gümrük Veri Modeli (Customs Data Model) çalışmaları ciddi hız kazanmıştır. Günümüzde (3.6.0 versiyonu) yayınlanmış olup, Gümrük Veri Modeli, ihracat ve ithalat veri gereksinimleri ile aynı doğrultuda ve tek bir elektronik yapı oluşturmuştur. Buda ihracat ile ithalat arasındaki bilgi alışverişini daha fazla etkilemektedir. Bu veri modeli aynı zamanda ihracat bilgilerinin ithalatta yeniden kullanılmasına imkân sağlamaktadır. Bununla beraber tüm mevzuata ilişkin şartları yerine getirmek için iş sahiplerinin tek bir resmi kuruluşa, tercihen gümrüklere, sadece bir defa bilgi göndermesine izin veren Tek pencere ortamı diğer kurumların veri paylaşım şartlarını da içermektedir.

Tüm bu gelişmeleri esas alan Dünya Gümrük Örgütü sizlerin de bildiği gibi 2017 yılı temasını “Etkili Sınır Yönetimine İlişkin Veri Analizleri” olarak belirlemiştir. Ticaretin Kolaylaştırılması Anlaşması tüm işleyişin elektronik ortamda sağlanmasını öngörmüş ve AB’nin, Birlik Gümrük Kodu’ da tüm işleyişin bu şekilde yapılması için düzenlemeler yapmıştır. Geçiş sürecinin de 31.12.2020 tarihine kadar tamamlanması esas alınmıştır.

Günümüz de hemen hemen her şey dijitalleşiyor birçok yeni uygulama hayatımıza eskiden olmadığı şekilde çok hızlı bir biçimde giriyor bizler açısından esas anlaşılması gereken konunun bu olduğunu düşünüyorum. Çok yakın gelecekte bu değişimlerin çok daha hızlı bir şekilde yaşamımızın parçası olacağını ve dünde olan her şeyin dünde kalacağını tamamen teknolojinin hayatımızı her alanda kontrol edeceği yadsınamaz bir gerçektir.

Bu çok önemli değişimlerin 2013 yılından buyana önce Almanya’da daha sonra Amerika ve diğer dünya ülkelerinde kabul gören Endüstri 4.0 yani 4. Sanayi devriminin başlangıcında olduğumuzdan kaynaklandığı kabul edilmektedir.

İnternetin yaygın kullanılmaya başlamasından sonra tetiklenen bu devrim özel ve iş hayatımızda bilinen her şeyi değiştirmektedir. Bildiğiniz üzere halen ülkemizde 65 bin ihracatçı, 70 bin civarında ithalatçı bulunmaktadır. Bunların her türlü gümrük işlemleri %90 nispetinde mesleki yeterliliğe ve ehliyete sahip olan biz Gümrük Müşavirleri tarafından yürütülmektedir. Geleceği doğru okur ve ona uygun organize olursak mesleki geleceğimizi güvence altına alırız.

Organizasyon, sistem, teknoloji ve en önemlisi bilgi kullanımı çok daha da değerlenecek gümrük idarelerindeki koşturmalarımız bitecek ve bizim organizasyon becerimiz artık bilgiyi paylaşabilmek ve onu doğru sunabilmek becerisi ile yer değiştirecektir. Bilgi, gümrük müşavirleri açısından önemli bir kazançtır ve müşterilere değer sağlarken kritik öneme sahiptir. 19. yy. toprak zenginliğiydi, 20. yy. para zenginliğiydi, ancak 21. yy. bilgi zenginliği olacak.

Sistem Düşünce Üstadı Russell L. Ackoff der ki; “Geleceği tahmin etmenin en iyi yolu, onu tasarlamaktır”.

Tasarlayacağımız ve en iyi şekilde hazırlanacağımız gelecek, mesleğimizin ortak geleceğidir.