Değerli metallerde yaşanacak kıtlık, AB ekonomisi için yeni bir risk olu

Elektrikli otomobiller, LED ampuller, nanoteknoloji ve lityum pil gibi yenilikçi ürünlerin gelişimi galyum, paladyum, antimon gibi nadir metallere bağlı. Bu metal rezervlerinin büyük ölçüde Çin'in elinde olması, AB ekonomisine yönelik önemli bir risk oluşturuyor.  

Cep telefonu, lityum pil, solar panel gibi yüksek teknoloji ürünlerinin üretimi galyum ve germanyum gibi nadir metallere bağlı. Stratejik bir önem kazanan bu hammaddelerin neredeyse tamamı bir avuç ülkenin elinde bulunuyor. Bu ülkelerin başında da Çin geliyor. Avrupa Komisyonu tarafından açıklanan raporda "kritik" öneme sahip 14 metalde yakın bir dönemde kıtlık yaşanabileceğine dikkat çekiliyor.

18 aylık bir çalışma sonunda yayınlanan rapor, Avrupa sanayinin ve Avrupalı hükümetlerin bu konuda sıkıntı yaşamamak için izlemeleri gereken yol haritasını hazırlamayı hedefliyor.

Bu metallerin büyük bir tüketicisi konumuna gelen Çin, aynı zamanda değerli metal rezervlerinin büyük bir bölümünü elinde bulunduruyor. Pekin, hibrid motorlar, LED aydınlatıcılar veya nanoteknolojilerde kullanılan elementlerin bulunduğu nadir metallerin yüzde 95'ine; yarı-iletken üretiminde kullanılan antimon'un yüzde 87'sine veya elektrodlarda kullanılan tungstenin yüzde 84'ine sahip.

Avrupa Birliği ise antimon, kobalt molibden, niobyum, platin, tantal, galyum, paladyum ihtiyacının tümünü ithal ediyor. Buna ek olarak, AB için endişe verici bir diğer konu ise, dünyanın en büyük on maden şirketinin arasında hiçbir Avrupalı şirketin olmaması.

Pekin'in, bir süre önce stratejik metallerin bundan sonra devlet tarafından üretileceğini açıklamış olması da AB'nin endişesinin artmasının bir başka nedeni. Çin'in aldığı bu kararın nedeni, değerli metallerin işletmesinde yaşanan yolsuzlukları sona erdirmek. Bundan sonrasında bu nadir metallerin kontrolü birkaç kamu şirketinde olacak. 

Değerli metallerin kontrolü kamuya geçiyor

Avrupa Komisyonu tarafından yaynlanan raporda, "Çok sayıda gelişen ekonomi, kaynakları kendi özel kullanımlarına ayırmak amacıyla, endüstriel kalkınma stratejileri geliştiriyorlar" yorumuna yer veriliyor. "Kritik" öneme sahip metal rezervleri açısından Çin dışında, Rusya, Demokratik Kongo Cumhuriyeti ve Brezilya önemli konuma sahip ülkeler arasında yer alıyor. Bu durum, sadece Avrupa değil, ABD için de stratejik bir önem taşıyor. Hatta Pentagon, savunma sanayinin ihtiyaçlarını karşılamak için kullanacağı bir değerli metal rezervi oluşturmuş durumda. Rapora göre, değer metal kıtlığı 20 yıl içinde gündeme gelebilir.

Beklenen bu kıtlığı şu örneklerle açıklamak mümkün: 2006 yılında dünya genelinde solar paneller için 152 ton galyum üretildi. Bu üretimin yüzde 83'ü Çin'de gerçekleşti. 2030 yılında ise talebin 603 tona ulaşacağı ifade ediliyor. Alman Araştırma Enstitüsü Fraunhofer tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre,  2030 yılında plazma ekran TV'lerde kullanılan indiyum ihtiyacı, 2006 seviyesinin üç katına çıkacak. 

Avrupa ekonomisi riske girebilir

Elektrikli otomobiller veya uzay sanayinde kullanılan değerli metallerde yaşanacak kıtlığın, Avrupa ekonomisini ciddi şekilde risk altında bırakacağı ifade ediliyor. Nadir toprakların yüzde 95'ini kontrol eden Çin, bir süredir ithalatını kısıtlayarak, batılı sanayiciler arasında gerilim yarattı. Süperiletken mıknatıslarda kullanılan niobyumun yüzde 80'i Brezilya'dan, telekom sektörünün vazgeçilmesi olan tantal ise Kongo Cumhuriyeti'nden geliyor. AB tarafından hazırlanan ve yakından izlenen 14 kritik metal listesinde şu an için en kritik konumda olmaya aday olan metallerin başında lityum geliyor.

Üç kollu çözüm arayışı

Avrupalı uzmanlara göre, bu soruna karşı mucize bir çözüm yok. Sanayi ve şirketlerden sorumlu Komiser Antonio Tajani, AB'nin üç temel noktayı dikkat alarak haraket etmesi gerektiğinin altını çiziyor. Bunlar, "Değerli metal üreticileri ile imzalanacak anlaşmaların güçlendirilmesi; Avrupa topraklarında maden potansiyelinin artırılması ve geri dönüşüm çabalarının geliştirilmesi" olarak sıralanıyor. AB, uluslararası platformda alanı Çinlilere ve Kuzey Amerikalılara bırakmamak için, özellikle Afrika'nın doğal kaynakları konusunda daha girişimci bir politika izlemeyi hedefliyor. Bunun yanı sıra, Avrupa genelinde maden alanlarının işletilmesinin de kolaylaştırılması hedefleniyor. Geri dönüşüm çabalarının geliştirilmesi için de, Ar-Ge yatırımlarının artırılması gerekiyor.

Çin'in değerli metal rezervleri

. Nadir metaller (Nanoteknoloji) %95

. Antimon (yarı iletken) %87

. Tungsten (elektrodlar) %84

. Galyum (fotovoltaik) %83

. Germanyum (fiber optik) %79

. İndiyum (fotovoltaik) %60

. Flüorin (metallürji) %51